Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2014, Blaðsíða 33

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 90. árg. 2014 29
Jafnvel þó að viðkomandi hjúkrunar­
fræðingar hafi starfað lengi við hjúkrun
áður en þeir urðu sérfræðingar þá benda
rannsóknir til að þeim finnist þeir vera á
byrjunarstað í nýju hlutverki og þurfi að
læra að beita nýrri þekkingu við nýjar
aðstæður. Allt þetta tekur talsverðan tíma
svo og að sanna sig gagnvart kollegunum
og öðrum fagséttum. Það er nauðsynlegt
að samstarfsfólk og stjórnendur séu
meðvitaðir um erfiða aðlögun að nýju
hlutverki og leggi sig fram um að auðvelda
hjúkrunarfræðingum lífið fyrstu mánuðina
og árin í sérfræðingsstarfinu.
Heimildum ber saman um að störf
sérfræðinga séu afar fjölþætt en einkennist
af fimm meginþáttum (Leary o.fl., 2008;
Roberts o.fl., 2011; McClelland o.fl.,
2013; Helga Jónsdóttir, 2012; Wickham,
2013; More og McQuestion, 2012).
Þessir þættir eru:
Sérfræðihjúkrun við flóknum heil-
brigðis vanda. Á seinni árum er aukin
áhersla lögð á að sérfræðingar í hjúkrun
tileinki sér sértæka hjúkrunarmeðferð
ákveðins sjúklingahóps því þannig
nýtist þeirra starf best. Enn fremur hafa
fræðimenn lagt til að sérfræðingar í
hjúkrun beini athygli sinni í meira mæli
að sjúklingum með langvinna sjúkdóma
því rannsóknir sýna að framlag þeirra í
hjúkrunarmeðferð þessara sjúklingahópa
skilar umtalsverðum árangri til að
bæta lífsgæði, fækka innlögnun á
sjúkrahús og minnka þannig kostnað í
heilbrigðiskerfinu. Þá er alls ekki verið
að draga úr mikilvægi starfa þeirra við
bráðahjúkrun.
Kennsla og fræðsla. Þessi þáttur nær
til sjúklinga og fjölskyldna þeirra og
samstarfsfólks. Sérfræðingar í hjúkrun
geta bætt líðan og aðstæður sjúklinga
með nýjum aðferðum og fræðslu til þeirra
og fjölskyldna þeirra. Einnig eru þeir í
lykilaðstöðu til að fræða og leiðbeina
samstarfsfólki, ekki síst við innleiðingu á
nýjungum í hjúkrun.
Ráðgjöf til sjúklinga og fjölskyldu þeirra
og til samstarfsfólks. Þessi þáttur starfsins
er að margra mati afar mikilvægur vegna
sértækrar þekkingar sem sérfræðingar
hafa á einkennum og aðstæðum
sjúklinga í sinni sérgrein. Einnig er bent
á að sérfræðingar í hjúkrun eigi að veita
stjórnendum ráðgjöf, ekki síst í tengslum
við nýjungar í hjúkrunarmeðferð og
endurskipulagningu á hjúkrunarstarfinu.
Þá benda fræðimenn á að sérfræðingar
í hjúkrun verði að vera sýnilegir við
stefnumótun í hjúkrunarþjónustu og að
þeir eigi að láta að sér kveða á þeim
vettvangi.
Þátttaka í rannsóknum og innleiðing
nýjunga í hjúkrun er veigamikil þáttur í
starfi sérfræðinga, ekki síst þegar þeir hafa
náð ákveðinni fótfestu í sinni sérgrein. Þá
beita þeir nýrri þekkingu í sinni meðferð,
taka upp nýja hjúkrunarmeðferð og
meta árangur af því, setja á stofn
göngudeildir með skilgreindu hlutverki
og eru þátttakendur í rannsóknum til
að meta árangur af því starfi. Einnig er
bent á að sérfræðingar í hjúkrun séu í
lykilaðstöðu til að nota og kenna notkun
gagnreyndrar þekkingar eða með öðrum
orðum innleiða gagnreynda starfshætti í
sinni sérgrein.
Sumar heimildir leggja einnig áherslu á
að sérfræðingar í hjúkrun séu í leiðtoga-
og frumkvöðlahlutverki. Það lýsi sér
ekki síst í því að vera fyrirmynd annarra
hjúkrunarfræðinga og nema, að hafa
frumkvæði að því að skipuleggja og
stýra hjúkrun ákveðinna sjúklingahópa
og kynna og innleiða nýjar aðferðir eða
meðferð í hjúkrun. Þeir hafi milligöngu
um samstarf fagstétta, þar sem það
er sjúklingum mikilvægt, og stýri oft
þverfaglegum teymum.
Eins og kom fram hér í upphafi er
áhugavert að skoða hvernig sérfræðingar
í hjúkrun breyta því hvernig þeir hjúkra
og beita öðrum starfsháttum en almennir
hjúkrunarfræðingar. Slíkar vangaveltur
eru ekki síst nauðsynlegar í ljósi þess
að enn þann dag í dag gera margir
hjúkrunarfræðingar sér ekki grein fyrir
mikilvægi þess að kalla til sérfræðinga í