Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2012, Page 29

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 4. tbl. 88. árg. 2012 25
HLUTVERK RANNSÓKNA
Í KLÍNÍSKU STARFI
HJÚKRUNARFRÆÐINGA
Í vetur verður fjallað ítarlega í Tímariti hjúkrunar fræðinga um hvernig viðbótarnám
og rannsókna rniðurstöður geta breytt vinnulagi hjúkrunar fræðinga. Sigríður
Gunnarsdóttir, framkvæmdastjóri hjúkrunar á Landspítala, gefur hér lesendum
sína sýn á mikilvægi rannsókna. Greinin er byggð á erindi sem hún flutti 14. maí
sl. í tilefni af alþjóðadegi hjúkrunarfræðinga.
Sigríður Gunnarsdóttir tók nýlega
við starfi fram kvæmda stjóra
hjúkrunar á Landspítala en var
áður dósent í hjúkrunarfræðideild
og forstöðumaður fræðasviðs
í krabbameinshjúkrun. Í fyrra
kom hún á laggirnar stóru
rannsóknarverkefni um verkjalyfja-
meðferð. Hægt er að lesa um
það í viðtali við hana í 2. tölublaði
Tímarits hjúkrunarfræðinga 2011.
Til að tryggja öryggi sjúklinga og
framþróun hjúkrunar gegna rannsóknir
veigamiklu hlutverki í klínísku starfi
hjúkrunarfræðinga. Þetta á ekki síst við
á háskólasjúkrahúsi eins og Landspítala
þar sem ekki er aðeins veitt þjónusta til
sjúklinga og aðstandenda heldur hefur
spítalinn lögum samkvæmt hlutverki að
gegna bæði í að þróa þekkingu og
þjálfa og mennta heilbrigðisstarfsfólk.
Lengi hefur verið rætt um það, bæði
hér á landi og erlendis, að gjá sé á milli
rannsókna og klínísks raunveruleika og
að langan tíma taki að koma niðurstöðum
rannsókna í notkun í klínísku umhverfi.
Þetta er því miður oft raunin, en þó
hafa mikilvæg skref verið stigin hér á
landi í þessum efnum meðal annars
með fjölgun hjúkrunarfræðinga sem lokið
hafa meistara­ og doktorsnámi og með
virku samstarfi Landspítala og Háskóla
Íslands. Áhersla á notkun gagnreyndrar
þekkingar í daglegu starfi eykst stöðugt
en forsenda slíkrar vinnu er að byggt
sé á niðurstöðum rannsókna til viðbótar
við klíníska dómgreind og mat á þörfum
og væntingum skjólstæðinga okkar.
Rannsóknarvinnan er líka hluti af vegferð
okkar í átt að sérhæfingu og eflingu
sérfræðiþekkingar í hjúkrunarfræði. Í því
samhengi er augljóst hvaða hlutverki
rannsóknir gegna í klínísku starfi
hjúkrunarfræðinga.
En þó svo að það sé tiltölulega fámennur
hópur sem stýrir vinnu við flestar þær
rannsóknir sem við byggjum starfið
okkar á þá hafa allir hjúkrunarfræðingar
hlutverki að gegna. Það er hjúkrunar­
fræðingum nauðsynlegt, líkt og öðrum
fagmönnum, að viðhalda og auka
þekkingu sína á faginu og auka þannig
faglega þróun í starfi.. Helsta vinnutæki
hjúkrunarfræðingsins er hann sjálfur og
sú þekking og reynsla sem hann býr
yfir. Allir hjúkrunarfræðingar þurfa líka
að geta nýtt klínískar leiðbeiningar og
verklagsreglur sem byggja á gagnreyndri
þekkingu, þar með talið niðurstöðum
rannsókna. Stór hluti hjúkrunarfræðinga
er svo með beinum eða óbeinum
hætti virkur í þekkingarþróun sem
gerir okkur kleift að veita þá öruggu
og árangursríku hjúkrun sem gerð er
krafa um í nútímaheilbrigðiskerfi. Klínískir
hjúkrunarfræðingar gegna þannig
mikilvægu hlutverki í að greina klínísk
rannsóknarefni og taka þátt í vinnu við
rannsóknir í stærri hópum sem stýrt
er af þeim sem búa yfir nauðsynlegri
þekkingu og reynslu. Þeir gegna gjarnan
veigamiklu hlutverki þegar kemur að því
að finna sjúklinga sem uppfylla skilyrði fyrir
rannsóknir og kynna þær fyrir sjúklingum.
Hjúkrunarfræðingar gegna einnig stóru
hlutverki í gæðarannsóknum, sem miða
að því að bæta gæði þjónustunnar,
og taka þeir oft virkan þátt í slíkum
rannsóknum. Síðan má ekki gleyma því
að skráning klínískra hjúkrunarfræðinga
á hjúkrunarupplýsingum skapar mikilvæg
rannsóknargögn sem nýst geta til að
þróa þekkingu, sjúklingum til hagsbóta.
Síðast en ekki síst er það hlutverk
þeirra að tileinka sér nýjungar og nýta
rannsóknarniðurstöður í daglegum
störfum. Þekkingunni fleygir áfram og
úreldist hratt. Því er mikilvægt að halda
sér við fram á síðasta dag í starfi enda
skiptir það sjúklinginn sem við sinnum
ekki máli hvort hann hittir fyrir og þarf að
reiða sig á fagmennsku þess sem er að
hefja sinn starfsferil eða ljúka honum.
Framtíðarsýn
Til að ná árangri í rannsóknarvinnu er
nauðsynlegt að saman komi sterkur
hópur fagmanna með ólíka þekkingu og
styrkleika. Rannsóknarvinna tekur tíma
og krefst undirbúnings og nauðsynlegt
er að vinna hana skref fyrir skref þar sem
markvisst er byggt á því sem áður hefur
verið gert. Hjúkrunarfræðingum með
menntun og þjálfun í rannsóknarvinnu fer
fjölgandi og við höfum alla burði til að þróa
áfram þekkingu í hjúkrunarfræði sem getur
nýst okkur hér á landi sem og erlendis.
Nauðsynleg forsenda rannsóknarstarfs
er fjármögnun og er mikilvægt að sækja
í þá sjóði sem veita styrki til rannsókna.
Hjúkrunarfræðingar hafa náð ágætum
árangri í að afla rannsóknarstyrkja en
eiga að vera duglegri að sækja um
þá. Nýting rannsókna í klínísku starfi
er ekki síður mikilvæg og með örum
breytingum og sífelldum nýjungum reynir
á hæfni okkar við að tileinka okkur
þær nýjungar með breyttu verklagi.
Það er ef til vill ekkert sem einkennir
starf okkar hjúkrunarfræðinga betur en
fjölbreytileikinn og sífelldar breytingar.
Sigríður Gunnarsdóttir er framkvæmdastjóri
hjúkrunar á Landspítala.