Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2012, Page 33

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 4. tbl. 88. árg. 2012 29
Í kaflanum um örugga og heildstæða
velferðarþjónustu er sett fram markmið
um samþættingu og samfellda velferðar­
þjónustu í samráði við notendur og lagt
til að gerð verði fyrir árslok 2017 könnun
á samfellu í þjónustu einstaklinga sem
þurfa að nota sjúkrahús, heilsugæslu,
endurhæfingu og félagsþjónustu. FÍH
fagnar því að gera eigi slíka könnun.
Hins vegar saknar félagið ákveðinnar
aðgerðarlýsingar þannig að klárt sé að
þessi könnun og viðbrögð við henni
fari af stað sem allra fyrst þar sem
slík samhæfing er grundvöllur góðrar
og hagkvæmrar heilbrigðisþjónustu sem
veitt er á viðeigandi þjónustustigi.
Heilsugæsla
Markmið: Heilsugæslan fyrsti viðkomu­
staður og samhæfingaraðili heilbrigðis­
þjónustu.
Undanfarin ár og jafnvel áratugi hefur það
verið stefna stjórnvalda að heilsugæslan
skuli að jafnaði vera fyrsti viðkomustaður
þeirra sem leita eftir heilbrigðisþjónustu
og að hlutverk heilsugæslunnar skuli vera
víðfeðmt. Í lögum um heilbrigðisþjónustu,
nr. 40/2007, er kveðið á um að svo skuli
vera. Í stefnudrögunum er bent á að
í stefnuyfirlýsingum íslenskra ríkisstjórna
síðasta áratuginn hafi ítrekað komið fram
samhljómur um áherslur í velferðarmálum
og er þar einnig talað um að heilsugæslan
skuli að jafnaði vera fyrsti viðkomustaður
sjúklinga. Í kafla 3 um helstu viðfangsefni
næstu ára er bent á að eitt af þremur
leiðarstefjum heilbrigðisáætlunarinnar
sé að heilsugæslan hafi meiri breidd í
þjónustu með aðkomu fleiri fagaðila.
Þrátt fyrir allt þetta hefur lítið verið gert
til að efla heilsugæsluna, jafnvel þvert á
móti. Ef gera á heilsugæsluna að þeirri
stofnun sem lög og stefnuyfirlýsingar
kveða á um, en ekki einungis að viðhalda
henni sem læknamóttöku, þarf að breyta
fyrirkomulagi hennar algerlega. Marka
þarf skýra stefnu sem lýtur að hlutverki
hennar, skipulagi, þjónustu og þörf
fyrir sérhæft heilbrigðisstarfsfólk, mun
skýrara en þá sem finna má í þessum
drögum að heilbrigðisáætlun. Einnig
telur FÍH að kynna og markaðssetja þurfi
heilsugæsluna fyrir landsmönnum þannig
að í hugum þeirra verði hún sannarlega
fyrsti viðkomustaðurinn í heilbrigðiskerfinu.
Mannafli í heilbrigðisþjónustu
Markmið: Nægilegur mannafli innan
heilbrigðis þjónustu með viðeigandi
þekkingu og færni.
Í þessum kafla er fjallað um aðgengi að
upplýsingum, þarfagreiningu og að fjölga
þurfi námsstöðum í heimilislækningum.
Að mati FÍH eru þetta ekki helstu
viðfangsefnin sem snerta mönnun í
heilbrigðisþjónustu til ársins 2020. Til
að viðhalda nægilegum og raunhæfum
mannafla innan heilbrigðisþjónustunnar
þarf að leita svara við eftirfarandi
grundvallarspurningum:
1. Hvernig á að bregðast við þarfa­
greiningum?
2. Hvernig á að tryggja að nægjanlega
margir séu til að sinna þessum
störfum?
3. Hvernig á að tryggja menntun þess
mannafla sem mest þörf er fyrir hverju
sinni?
4. Hvernig á að tryggja endurnýjun og
viðhalda mannafla í þessi störf?
5. Hvernig á að tryggja verkaskiptingu
þannig að verið sé að nýta þekkingu
og færni hvers og eins á réttan og sem
skilvirkastan hátt?
Í ljósi örrar fjölgunar aldraðra hér á
landi, og fyrirsjáanlegrar fækkunar
hjúkrunarfræðinga og annarra
heilbrigðisstarfsmanna á næstu árum
vegna þess hve stórir árgangar hefja
töku lífeyris, er ljóst að tíminn til að
bregðast við þessum breytingum er
skammur. Það tekur langan tíma að
mennta heilbrigðisstarfsfólk og því þarf
að bregðast við í tíma. Ekki er tekið á því
í þessari áætlun. Það að hafa nægilega
margt heilbrigðismenntað fólk er
undirstaða þess að hægt sé að framfylgja
heilbrigðisstefnu til ársins 2020.
Tillögur FÍH eru eftirfarandi:
Yfirmarkmið
Þróun mannafla í heilbrigðisþjónustu tryggi
fjölbreytni þjónustunnar á öllum stigum og
sé í samræmi við þarfir allra landsmanna.
Mælanleg markmið
1. Kjör og starfsaðstaða heilbrigðis­
starfsmanna verði sambærileg við það
sem best gerist erlendis. Þetta verði
gert að markmiði fyrir árið 2015.
2. Mannafli starfsstétta í heilbrigðis þjónustu
taki mið af breytingum meðal annars á
aldurssamsetningu þjóðarinnar, lífslíkum
og tækni framförum.
3. Skilgreint verði hlutverk og verksvið
allra heilbrigðisstétta fyrir árið 2014.
4. Fjöldi í námi í heilbrigðisgreinum sé í
samræmi við þörf á hverjum tíma og
sé mældur árlega.
5. Fjöldi heilbrigðisstarfsfólks á hvern
íbúa nái því sem best gerist erlendis á
næstu 20 árum.
Aðgerðir:
1. Gerð verði mannaflaspá fyrir heil brigðis­
stéttir sem byggir á aldur samsetningu
þjóðarinnar, lífslíkum og tækniframförum.
Ábyrgð hjá Hagstofunni.
2. Gerð verði könnun á kjörum
heilbrigðisstétta erlendis. Niðurstöður
slíkrar könnunar verði bornar saman
við kjör heilbrigðisstétta hér á landi
og nýttar til þess að vinna að jöfnun á
kjörum. Ábyrgð hjá fjármálaráðuneyti.
3. Verkaskipting helstu heilbrigðisstétta
verði endurskoðuð fyrir lok ársins
2013. Ábyrgð hjá Embætti landlæknis.
4. Gerð verði áætlun um menntun
heilbrigðisstétta ásamt kostnaðar­ og
aðgerðaráætlun fyrir lok árs 2012.
Ábyrgð hjá menntamálaráðuneyti.
5. Gerð verði aðgerðaráætlun til þess
að styrkja grunnþætti heilbrigðis þjón ­
ustunnar og heilsugæslunnar fyrir árið
2013. Ábyrgð hjá velferðar ráðuneyti.
Lokaorð
Heilbrigðisþjónustan er ein af grunn­
stoðum hvers samfélags. Þörfin fyrir
heilbrigðisþjónustu fer vaxandi með
hækkandi aldri þjóðarinnar og aukinni
þekkingu og færni heilbrigðisstarfsmanna.
Nærri 10% af vergri landsframleiðslu er
nýtt í heilbrigðiskerfið og það skapar
þúsundir starfa. Í ljósi þessa þarf ekki að
fjölyrða um hve mikilvægt er að á hverjum
tíma liggi fyrir skýr stefna um markmið
og skipulag heilbrigðisþjónustunnar.
FÍH fagnar því framkomnum drögum að
heilbrigðisáætlun til 2020 og hyggst taka
virkan þátt í frekari vinnu við áætlunina.