Þjóðmál - 01.12.2010, Síða 33

Þjóðmál VETUR 2010 31
ríkisánauðar . Dalrymple rekur að nokkru
ágreiningsefni þessara and stæðu póla, en
sjálfur tekur hann fram að það sem vakið
hafi athygli hans umfram annað í bókinni
sé ályktanirnar sem Hayek dregur varðandi
áhrif sameignarhugsjónarinnar á siðferði
og hið sálfræðilega í fari mannsins . Það
þarf kannski ekki að koma svo á óvart,
þar sem Dalrymple er nú, 60 árum síðar,
áhorfandi að hrikalegum afleiðingum þessa
áróðurs . Siðferðilegt niðurbrot og skortur
á sjálfstæðri hugsun er í algleymi að hans
mati . Með örlæti sínu á annarra fé hefur
ríkið náð valdi yfir lífi þegnanna, svift þá
sjálfræði og með afskiptum og inngripum í
líf þeirra steypt þá í eitt mót (s .109–122) .
Ástand löggæslumála og hvernig dóms-kerfinu hefur verið snúið á hvolf er
Dal rymple líka hugstætt . Hann lýsir eða
lætur aðra lýsa hvernig skrifræðið hefur
tekið völdin og á það ekki síður við um
mennta- og heilbrigðiskerfið . Þetta er
leið ríkis sem blásið hefur langt út yfir öll
mörk, til að halda í völd þegar það hefur
engin úrræði lengur til að fylgja eftir
þeim verkefnum sem það hefur tekið á
sig . Þá losar ríkisvaldið sig undan ábyrgð
með því að fela slóð sína í eyðublöðum
og skjalabunkum . Máli sínu til stuðnings
vísar Dalrymple í þrjár nýlegar bækur sem
hver á sína vísu fjalla um ástand mála hjá
hinu opinbera í Bretlandi, bækur sem hann
telur eiga sér fyrirmynd í absúrd verkum
rithöfundanna Gogols, Kafka og Orwells .
Fáránleiki Gogols og kvíðinn fyrir hinni
aðsteðjandi en óræðu ógn í verkum Kafka
er nú daglegt hlutskipti nútímamannsins .
Hið opinbera skýlir sér hins vegar á bak
við verk Orwells með bíræfni þess sem
snýr tungumálinu á haus svo upprunaleg
merking þess glatast .
Tvær þessara bóka eru skrifaðar af inn-
an búðarmönnum í kerfinu, sem líkt og
Dalrymple skrifa undir dulnefni . Annar
er lögreglu maður sem kallar sig David
Copperfield, hinn er kennari sem tekið
hefur sér nafnið Frank Chalk . Það segir
sitthvað um ástandið í landinu að þeir
sem leyfa sér að gagnrýna slóðaskap og
vangæslu hins opinbera verða að gera það
undir uppdiktuðum nöfnum . En dulnefnin
verða skiljanlegri, þegar þessir opinberu
starfsmenn hafa lokið frásögn sinni um
kerfið sem þeir starfa í . Ekkert er svo
lygilegt að það geti ekki átt sér stað undir
Enski rithöfundurinnn
Theodore Dalrymple á
heimili sínu í Frakklandi .
Dalrymple er afkasta-
mikill ritgerðahöfundur
og sumir telja hann
snjall asta ritgerðarhöfund
enskrar tungu síðan
George Orwell .