Þjóðmál - 01.09.2012, Page 84

Þjóðmál haust 2012 83
sögu Kolbeins í Dal eru mikils virði því að
Engilbert auðveldar nútímamönnum að
átta sig á aðstæðum öllum auk þess sem
hann tengir þá sem nefndir eru til sög unnar
inn í samtímann . Er mikils virði að fróður
og vandvirkur höfundur á borð við Engil-
bert taki sér fyrir hendur að miðla þekk ingu
um tíma og búskaparhætti
sem nú eru með öllu horfnir
og tengja á þann veg sem
gert er í þessari bók .
Engilbert skrifar knappan
stíl í anda Kolbeins í Dal,
hvorugur þeirra grípur til
hástemmdra lýsingarorða
þegar þeir segja frá atburðum
sem nú yrðu tilefni opinberra
viðbragða með áfallahjálp
og allri þeirri þjónustu sem
nú talin er sjálfsögð fyrir þá
sem eiga um sárt að binda .
Engilbert á rætur sínar
á sama stað og Kolbeinn
lifði . Engilbert fæddist í
gamla torfbænum í Dal og dvaldist þar
fram á níunda ár og man því vel húsakynni
í bænum þar sem Kolbeinn dó . Þá hlustaði
hann haustið 1935 á Kolbein lesa frásögn
sína af 40 ára gömlum atburðum þegar
Bæjardraugurinn svonefndi birtist . Þessa
frásögn hefur Engilbert sett í bók sína .
Kolbeinn í Dal var sjálfmenntaður und-
ir handleiðslu fólks sem kom í Æðey og
hafði kunnáttu sem það miðlaði til ann-
arra . Þegar átti að kenna honum stafina
með sér eldri piltum í Æðey kom í ljós að
hann var svo smámæltur að hann gat ekki
nefnt hljóð b, ð, p, r, s og z . Kennarinn
gafst upp á honum og var Kolbeinn hýddur
fyrir óþekkt! Skömmu síðar kom stúlka á
bæinn og með aðstoð hennar og annarra
tókst honum að skerpa svo framburð sinn
að hann varð læs . Þegar hann var 10 ára
var hann talinn orðinn sæmilega læs á
latínuletur . Hann þjálfaði sig sjálfur í skrift
en hélt um skriffærið krepptum hnefa þar
til prestur leit til hans og benti honum á
réttu tökin .
Það var ekki fyrr en 1878 sem Kol beinn
lærði reikning og má skilja að tilviljun hafi
ráðið að hann kynntist margföldunartöfl-
unni . Hann fór í gegnum
tvær reikningsbækur eftir
Eirík Briem sem komu út
1879 og 1880 með félaga
sínum, Guðjóni Jónssyni .
„Höfðum við, að sjálfsögðu,
enga tilsögn, en brutum
oft heilan yfir þyngstu
dæmunum, en hjálpuðum
hvor öðrum á víxl ef annar-
hvor okkar gat ekki fundið
hina rjettu úrlausn,“ segir
Kolbeinn .
Kolbeinn segir frá opin ber-
um störfum sínum í bók inni
en honum var sýndur marg-
víslegur trúnaður . Hann tók
við odd vita störfum 28 ára og var skip aður
hreppstjóri í Snæfjallahreppi 32 ára . Hann
var kjörinn sýslunefndarmaður fyrir Snæ -
fjalla hrepp árið 1890 og sat í nefndinni til
1936 þegar hann fluttist frá Bæjum . Þá var
hann endur skoðandi sýslu sjóðs reiknings og
árs reikn inga allra sveitarstjórna í sýslunni og
beitti sér fyrir lagfæringum á bókhaldi sveitar-
félaga og reikningsfærslu . Auk þess var hann
formaður í yfirfasteignamatsnefnd sýslunnar
en þá var búið „á hverju koti við Ísafjarðar-
djúp, um Jökulfirði, Aðalvík og Norður-
strandir að Geirólfsgnúpi,“ segir Engilbert .
Kolbeinn lagði fram tillögur um endur bætur
á fasteignamatinu sem tekið var mið af við
endurskoðun laga um matið árið 1938 .
Af þessu má ráða að meðferð á tölum
og uppgjör reikninga hafi leikið í höndum
Kolbeins í Dal . Honum voru fjármál
einnig hugleikin þegar hann tók afstöðu