Þjóðmál - 01.12.2012, Blaðsíða 60

Þjóðmál VETUR 2012 59
læknar á hverja þúsund íbúa þegar meðaltalið
er 3 .1 á hverja þúsund . Miðað við þjóðartekjur
ætti fjöldi lækna í Bandaríkjunum að vera
vel fyrir ofan meðallag, e .t .v . í kringum 5 á
hverja þúsund íbúa . Sömu sögu má segja um
fjölda brautskráðra lækna . Í Bandaríkjunum
brautskrást að meðaltali 6 .6 læknar á hverja
100 .000 íbúa á ári . Meðaltal yfir brautskráða
lækna í OECD er 10,3 læknar á hverja
100 .000 íbúa á ári . Ísland, Noregur og Þýska-
land brautskrá í kringum 12–13 lækna á ári
á hverja 100 .000 íbúa, þ .e . allt að tvöfalt
fleiri en í Bandaríkjunum . Samkvæmt lög-
mál inu um framboð og eftirspurn er ekki
skrítið að laun lækna í Bandaríkjunum séu
há . Ekki er óalgengt að læknir þar í landi hafi
þreföld til fjórföld laun á við sérfræðing með
áþekka menntun, t .d . doktor í efnafræði eða
líff ræði . Margir álíta, t .a .m . Walter Block,
hag fræðiprófessor við Loyola-háskólann í
New Orleans, að heimatilbúinn skortur á
sam keppni milli lækna sé veigamikil ástæða
þess hve heilbrigðisþjónusta er dýr í Banda-
ríkjunum .
Þó er rétt að vekja athygli á að biðlistar eru
að jafnaði færri og styttri í Bandaríkjunum en
víðast hvar annars staðar, þannig að lág hlut-
fallstala starfandi lækna þar í landi virðist enn
sem komið er ekki hafa valdið skertri þjónustu
nema að takmörkuðu leyti . Hins vegar má vel
vera að vinnuálag lækna í Bandaríkjunum
sé þá þeim mun meira auk þess sem góður
tækjakostur og betri lyf bæta hugsanlega
skilvirknina og þjónustuna á móti .
Eru gæðin þá meiri?
Þótt alþjóðlega matsfyrirtækið McKinsey telji heilbrigðisgeirann í Bandaríkj un um
á ýmsan hátt vera til fyrirmyndar hvað varð ar
þjónustu og skilvirkni skýrir það ekki nema
hluta þess kostnaðar sem ætla mætti út frá
háum þjóðartekjum . En hverjir eru helstu
styrkleikar heilbrigðiskerfisins í Banda ríkj-
unum að mati McKinsey? Fyrst ber að nefna
tækjabúnað spítalanna . Fyrir utan japanska
spítala hafa bandarísk sjúkrahús yfirburði
innan OECD . Sem dæmi má nefna að tvöfalt
fleiri sneiðmyndatæki eru á bandarískum
sjúkrahúsum en í öðrum OECD-löndum
að jafnaði . Þá eru Bandaríkin leið andi á
sviði rannsókna og nýjunga á sviði heil-
brigðisvísinda sem sést meðal annars á því að
megnið af Nóbelsverðlaunahöfum í læknis-
fræði undanfarna áratugi hefur komið frá
Bandaríkjunum . Bandaríkin eru einnig
leiðandi aðili í heiminum á sviði lyfjatækni .
Það hefur þýtt að Bandaríkjamenn fá nýjustu
lyfin 1–2 árum fyrr en fólk í öðrum löndum .
Hið sama má segja um nýjustu tæki til
lækn inga og greininga . Ný lyf og tækni eru
að jafnaði dýrari en eldri . Bent hefur verið
á, m .a . af matsfyrirtækinu McKinsey og
Nóbels verðlaunahafanum Gary Becker, að
þannig séu Bandaríkin í raun að niðurgreiða
rann sóknar- og þróunarkostnað í öðrum
löndum og þessar niðurgreiðslur skýri hluta
af umframkostnaði við rekstur heil brigðis-
kerfis þeirra . Ennfremur er aðgengi að heil-
brigðisþjónustu fyrir þá sem hafa heilsu-
tryggingu betra en í nokkru öðru landi að mati
McKinsey . Til dæmis eru biðtímar eftir læknis-
meðferð í Bandaríkjunum einungis helmingur
Læknar, sem áður þurftu að taka mið af takmörkuðum tekjum
skjólstæðinga við verðlagningu,
þurfa síður að gæta að því nú þegar
stór hópur þeirra fær myndarlega
meðgjöf frá ríkinu . Og ef læknar eða
sjúkrahús geta hækkað reikninginn
þá munu lyfsalar og lyfjafyrirtækin
taka mið af því og svo koll af kolli .