Þjóðmál - 01.12.2012, Blaðsíða 57

Þjóðmál - 01.12.2012, Blaðsíða 57
56 Þjóðmál VETUR 2012 þjóðarframleiðslu á mann . Þjóðarframleiðsla endurspeglar svo gjarna þjóðartekjur svo að eðlilegt þykir að í þeim löndum þar sem tekjur fólks eru almennt hærri en annars staðar hafi það áhrif til hækkunar á verði fyrir heilbrigðisþjónustu hvort sem hún er einka- eða ríkisrekin . Þannig er heilbrigðiskerfið í Sviss og Lúxemborg mun dýrara fyrir skatt greið endur en til að mynda á Íslandi . Hið sama gildir vitaskuld um Bandaríkin . Þjóðartekjur á mann þar eru meðal þeirra hæstu í heimi þannig að eðlilegt er að heil- brigðiskerfið taki mið af því . Samkvæmt út- reikningum alþjóðlega ráðgjafarfyrirtækisins McKinsey skýrir þjóðarframleiðsla á mann 88% af útgjöldum til heilbrigðismála á milli OECD-landa . Háar þjóðartekjur skýra því drjúg an hluta af hinu dýra heilbrigðiskerfi í Bandaríkjunum . Sú staðreynd dugar hins vegar ekki til að skýra allan umframkostnaðinn . Sam kvæmt nýjustu tölum frá OECD verja Banda ríkja- menn vel yfir 17% af þjóðar framleiðslu til heil- brigðiskerfisins, en næstu lönd fyrir neðan, t .d . Sviss og Holland, í kringum 12% . Hér munar því u .þ .b . 45%, sem er vitaskuld verulegur munur . Íslendingar verja rúmum 9% . Því er rétt að skoða hvaða þættir kunna að ráða því að heilbrigðisþjónusta í Bandaríkjunum er dýrari en reikna mætti með út frá háum þjóðartekjum . Vinnuveitandi borgar, ekki starfsmaðurinn Í seinni heimsstyrjöldinni var mikill hiti í efnahagslífi Bandaríkjanna . Eitt af því sem stjórnvöld gerðu til að draga úr verð bólgu var að setja þak á launahækkanir . Þessi inngrip stjórnvalda leiddu til þess að vinnuveitendur fóru að bjóða heilsutryggingar sem hluta af launakjörum . Þar með má með nokkurri einföldun segja að rofið hafi verið hið beina samband sem verið hafði á milli læknis og skjólstæðings . Skyndilega var kominn milli- liður, þ .e . vinnu veitandi . Að auki tóku þessar tryggingar í mörgum tilfellum að þróast í þá átt að vera fyrirfram greidd þjónusta fyrir hefðbundna læknisþjónustu sem fólk greiddi áður fyrr jafnharðan við hverja lækn- isheimsókn eða smáaðgerð . Þetta hefur svo smám saman gert það að verkum, ólíkt því sem áður var, að lítill hvati er orðinn fyrir fólk að fara til þess læknis sem býður hagstæðasta verðið . Nóg er að sýna tryggingarskírteinið til staðfestingar á að þjónustan og lyf verði greidd af viðkomandi tryggingafélagi . Þá vantar einnig upp á hvata hjá lækninum að leita ódýrari meðferðarlausna og lyfja . Trygg- ingafélagið borgar reikninginn hvort sem er, a .m .k . að mestu leyti . Ekki nóg með að vinnuveitendur gegni þessu furðulega milliliðahlutverki heldur þurfa starfsmenn ekki að greiða skatt af þeim hlunnindum sem í heilsutryggingu felast . Það getur jafnvel verið hagstæðara fyrir starfsmann að hafa lág laun en góða heilsu- tryggingu heldur en há laun og borga heilsu- trygginguna sjálfur . Ótal aðilar, þar á meðal Milton Friedman, Nóbelsverðlaunahafi í hagfræði, hafa talið þessi skattafríðindi hafa ráðið miklu um hversu fljótt þetta óheppilega kerfi festist í sessi og lagt til að ráðast þyrfti í samstillt átak til að vinda ofan af því, t .d . með því að skattleggja heilsutryggingar í boði vinnu- veitanda eins og laun til móts við lækkunar á sköttum almennt . Fljótlega eftir að vinnuveitendur tóku að sér hlutverk þessa milliliðar í heil brigðis- þjón ustunni tóku heilsu trygg ingar að hækka mun skarpar en áður hafði þekkst og einnig hraðar en kostnaður vegna heilbrigðis þjón- ustu í öðrum löndum . Á þá stað reynd hafa fjölmargir hagfræðingar og þjóðfélags gagn - rýnendur bent, t .d . Friedman og Gary Becker, einnig Nóbelsverðlaunahafi í hag fræði . Annar óæskilegur fylgifiskur þess fyrir-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97

x

Þjóðmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.