Skólavarðan - 01.12.2015, Blaðsíða 20

20 DESEMBER 2015
Kennarastéttin er að eldast, eins og
raunar íslenska þjóðin í heild sinni, og
að óbreyttu stefnir í kennaraskort innan
fárra ára þegar stórir árgangar kennara ná
eftirlaunaaldri á sama tíma og fá ungmenni
mennta sig í kennslufræðum. Af um 10.400
félagsmönnum Kennarasambands Íslands
eru tæplega 4.400 fimmtíu ára og eldri.
Elsti starfandi félagsmaður KÍ er sjötíu og
fjögurra ára tónlistarkennari (sá yngsti er 19
ára og starfar einnig við tónlistarkennslu).
Skólastjórnendur standa því frammi fyrir
þeirri stöðu að þurfa í auknum mæli að
treysta á eldri starfsmenn og jafnvel að
vonast til að einstakir starfsmenn seinki því
að fara á eftirlaun. Jóna Valborg Árnadóttir,
sem er ein fárra sem skoðað hefur stöðu
miðaldra og eldra fólks í starfi, segir þessa
stöðu geta skapað ákveðinn vanda því oft fái
eldri starfsmenn ekki þá hvatningu sem þeir
þurfi. Víða í Evrópuríkjunum virðist það til
að mynda færast í vöxt að fólk láti af störf-
um áður en eftirlaunaaldri er náð, jafnvel þó
það sé við góða heilsu og vel vinnufært.
Glatað fé eða fundið
Jóna Valborg vann á síðasta ári að meist-
araritgerð í mannauðsstjórnun sem ber
nafnið „Glatað fé eða fundið? Miðaldra og
eldra fólk í starfi“. Ritgerðinni skilaði hún
inn í október í fyrra, en þar er fjallað um
starfsánægju og hvatningu eldri starfs-
manna á vinnumarkaði.
„Við vitum að það er ákveðin ímynd
sem eldra fólk hefur í samfélaginu. Á
vinnumarkaði er staðalmyndin sú að eldra
fólk vinni hægar, eigi erfiðara með að
aðlagast breytingum en yngri starfsmenn og
geti síður tileinkað sér nýja tækni og færni,
auk þess sem það hafi minni áhuga á námi
og símenntun. Þegar ég ákvað viðfangsefni
meistararitgerðarinnar langaði mig að skoða
hvort þessar staðalímyndir ættu við rök að
styðjast. Segja í raun – heyrðu, sjáðu bara
þetta reynslumikla fólk. Getum við ekki gert
eitthvað?“
Jóna Valborg segir fjölmargar rann-
sóknir til um starfsánægju og hvatningu og
að mikið hafi verið skrifað um efnið í gegn-
um tíðina. Það hafi hins vegar komið á óvart
hversu fáir hafi skoðað eldri starfsmenn í
þessu samhengi, en það sé sérstaklega brýnt
um þessar mundir.
„Við verðum að opna augun fyrir því
að samkvæmt mannfjöldaspám þá mun
eldra fólki fjölga á næstu áratugum og
það er því mikilvægt að virkja hópinn á
vinnumarkaði. Rannsóknir sýna að oft er
ekki nóg að gert í þeim efnum, sem sýnir
sig meðal annars í að margir fullorðnir
starfsmenn hætta áður en eftirlaunaaldri
er náð. Það er erfitt að fullyrða um ástæður
þessa, en það er freistandi að draga þá
ályktun að margir þeirra séu orðnir
leiðir og að hvatann til að halda áfram að
vinna vanti. Ég hef rætt þetta við marga
starfsmenn og mér sýnist ákveðin hætta á
að stjórnendur fari með eldri starfsmenn
einhvern veginn á þessa leið: „Ég er hér
með manneskju sem er 63 ára. Hún er nú
að fara að hætta, og ég ætla að koma henni
fyrir inni á skrifstofu baka til og leyfa
henni að vinna sín verk í friði“ – sem þýðir
um leið að stjórnandinn hættir að sinna
viðkomandi starfsmanni, sem er einmitt
það sem ekki má gera.“
Miðaldra og eldra fólk í starfi
Jóna Valborg segir að hluti vandans sé að
gert sé ráð fyrir að allir vilji hætta að vinna
við ákveðinn aldur, sem sé ekki endilega
rétt. „Til eru rannsóknir sem gefa til kynna
að betra sé að gefa sér að fólk vilji vinna
lengur og að stjórnendur ættu að skipu-
leggja sig út frá því. Það er einnig mikilvægt
að ræða þessa hluti við eldri starfsmenn,“
segir Jóna Valborg og bendir á að í ritgerð
sinni sé að finna skapalón sem eigi að hjálpa
HENTU ÖLLUM HUGMYNDUM
SEM ÞÚ HEFUR UM ELDRA FÓLK
Eldri starfsmenn búa yfir mikilli færni og vilja bæta sig. Vandinn er að stjórnendur sýna þeim ekki alltaf
nægilegan skilning. Jóna Valborg Árnadóttir hefur skoðað stöðu miðaldra og eldra fólks í starfi.
Jóna Valborg Árnadóttir, skrifaði um eldri starfsmenn í meistararitgerð sinni.
ÆFUM LESTURINN SAMAN
Við bjóðum mikið úrval
kennslugagna fyrir lestur og
stærðfræði. Fagmannleg
ráðgjöf og reynsla í 10 ár
Hafðu samband við okkur í
Ísey & ABC í síma 588 0077 eða
á netfangið iseyabc@iseyabc.is
Einnig hlökkum við til að taka á
móti ykkur að Stangarhyl 5.
Stangarhyl 5 - 110 Reykjavík - Sími 588 0077 - www. isey.is - iseyab  vc@iseyabc.is