Félagsbréf - 01.06.1961, Blaðsíða 26

Félagsbréf - 01.06.1961, Blaðsíða 26
24 FÉLAGSBRÉF Melville sjálfur var að fást við í hinu mikla verki sínu. Komið hefur fram sú skýring á sögu Nathaniels Hawthornes Greftrun Roger Malvins, að Reuben Bourne sé þar að „ganga af táknrænni sjálfsmynd sinni dauðriN og virðist þetta einnig geta fengið staðizt sem skýring með nútíðar orð'i- lagi á sögu, sem er sálfræðileg í eðli sínu, enda liggur það í augum uppi, að höfundurinn hefur verið sér þess fyllilega meðvitandi. Sú gagnrýni, sem byggir á kenningum Freuds, hefur verið mikils verð í sambandi við að beina athygli manna að og útðkýra fyrir þeim þau frumtákn, sem fyrir koma í bókmenntum okkar, og enda þótt sjálf skáldin og rithöf- undarnir virðist stundum nota þessi frumtákn óafvitandi og þau séu kannski ekki fyllilega skilin af lesandanum, þá mynda þau eigi að síður mikilvægan hluta þeirrar menningar, sem við höfum fengið að erfðum, og leggja þannig sinn skerf til gildis sumra merkilegra bókmenntaverka. Að þessu leyti hefur gagnrýni byggð á sálfræðilegum kenningum Freuds reynzt gagnleg. En ekki má missa sjónar af þeirri staðreynd, að slíkar athuganir og bolla- leggingar eru aðeins hliðstæður eða jafnvel viðbótaratriði, sem ekki skipta höfuðmáli. Manni verður á að spyrja, hvers vegna lesandinn þurfi að vita um sálarkvalir höfundarins til jtess að geta notið og jafnvel til J)ess að geta „skilið“ verk hans. Slíkar upplýsingar eru oft á tíðum hrein auka- atriði og kjarna málsins óviðkomandi ■— jafn óviðkomandi og viðleitni eldri gagnrýnenda (sem nýgagnrýnendurnir fyrirlíta) lil þess að „útskýra“ listaverk á grundvelli samanburðar við frumheimildir, ef þær ])á eru fyrir hendi, eða með því að bera verkið saman við þann efnivið, sem höfund- urinn hefur leitað til og stuðzt við. Hver veit, hvort móðir Hómers hefur afneitað honum? Og hver hefur áhyggjur af því, hvort Shakespeare hafi leitazt eftir félagsskaj) ungra pilla? Getur það verið, að þær upplýsingar, sem nýlega hafa verið birtar um kynvillu skáldsins, sem orti ljóðið A Shrop- shire Lad, breyti nokkru um listrænt gildi þeirra ljóða, sem við höfum notið í sakleysi okkar undanfarin sextíu ár? Er væntanlegur kaupandi að perlu nauðbeygður til þess að huga að uppruna hennar í patólógisku ástandi ostrunnar? Það er að sjálfsögðu mjög fróðlegt — jafnvel hríf- andi — að þekkja sögu snilldarverksins niður í kjölinn, en það er ekki nauðsynlegt, fremur en vel nærðum manni er nauðsynlegt að vera ser- fræðingur í efnagreiningu meltingarfæranna. Hvers konar sálfræðilegar skýringar á listaverkum, hverju nafni sem
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Félagsbréf

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Félagsbréf
https://timarit.is/publication/1060

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.