Félagsbréf - 01.12.1961, Síða 31

FÉLAGSBRÉF
29
og jafnvel framleiðslu vetnissprengjunnar. Fram að siðabót virtist vinn-
an ekki hafa verið álitin eftirsóknarverð í sjálfu sér, ekki boðuð sem sálu-
hjálparatriði þessa heims né annars. Viðhorf Krists til vinnunnar virðist
koma fram í fjallræðunni: „Lítið til fugla himinsins, þeir sá ekki né
uppskera, og þeir safna ekki heldur í hlöður.“ „Gefið gaum að liljum vall-
arins, hversu þær vaxa, þær vinna ekki og spinna ekki heldur, en ég segi
yður, að jafnvel Salómon í allri dýrð sinni var ekki svo búinn sem ein
þeirra.“ Einnig nú á dögum getur að finna villutrúarmenn í þessum efnum.
Ezra Pound segir í rímlitlu ljóði á þessa leið: „Syngjum óð ástar og iðjuleys-
is, ekkert annað er neins virði,“ og „ég vil heldur halda ástinni minni, þó að
rósarblöð deyi úr sorg en drýgja dáð í Ungverjalandi til að skara fram
úr því, sem menn fá trúað.“
Vellíðanarmenn eru yfirleitt værukærir og latir. Þeir þurfa ekki að sefa
innri óróa eða utan að komandi áhrif með athöfn og vinnu. Þeir geta, ef
hugur þeirra er starfandi, fengið fullnægingu í samtali, íhugun, hugsun,
áhuga á öðrum, skoðun á lífinu. í iðjuleysi sínu eru menn tiltölulega frjáls-
ir, í skylduvinnu sinni er þeim meira stjórnað af innri ómeðvitund, blind-
um hvötum, eða ytri meðvitund, sýnilegum öflum.
Vinnan hefur líklega lengst af verið of mikil, tómstundir of fáar. Lík-
legast skapast með tilkomu aukinna tómstunda í náinni framtíð æskilegt og
heppilegt jafnvaégi milli skylduvinnu og tómstunda, sem virðist ókomið
enn. Ef til vill geta menn að nokkru valið á milli vinnuferils og tómstunda-
ferils, að nokkru milli banda og frelsis, milli hinna torsóttu klifa og hinna
auðveldu vega, milli dáða og dáðleysis. Æskilegt sýnist skipulagt frelsi,
ríkulegar, ræktaðar tómstundir, líf skynjunar, könnunar og íhugunar.
Tómstundir eru gullið tækifæri til hvers konar hugðarefnaiðju, aukinn-
ar lífsnautnar, menntunar, skilnings og sköpunar. Þær veita ómetanlegt
frjálsræði til tileinkunar á einhverju brotabroti hins mikla skáldskapar-,
lista-, þekkingar- og hugsunarstarfs mannkynsins. Auknar tómstundir gætu
losað nýjar orkulindir úr manninum sjálfum til ræktunar á mannlegu ágæti,
til blómgunar þess, til nýrra átaka í skapandi hugsun.
Tómstundir meginþorra manna virðast enn ekki vera óhóflega miklar.
Þær virðast ekki vera orðnar vandamál enn. Ef svo verður, bíður hinnar
lágt launuðu kennarastéttar nýtt verkefni, nýtt hlutverk, sem er tendrun
lifandi, skapandi áhugaefna í hugum ungs fólks, hinnar komandi kynslóðar.
Tómstundir verða ekki vandamál nema komið verði í veg fyrir heims-