Stjórnartíðindi fyrir Ísland: B-deild - 01.12.1875, Qupperneq 63

45
1875
jeg ennfrcmur í þessu tillili benda á, að fjeð við skoðun dýralæknis og Iögreglustjóra í 51
rnaímánuði þ. á., í nokkrum hreppum f Gullbringusýslu fannst að vera þar næstum 3svar j?{(a
sinnum svo margt, sem talið hafði verið fram til búnaðartaflnanna í fyrra.
Að skera niður slíkan grúa af kindum mundi valda þeim skaða, er landssjóðurinn,
bvað þá beldur amtssjóður einn eða fleiri, eigi gæti risið undir að endurgjalda, einkum
ckk i á þessum tíma, þegar mikill partur landsins hefur orðið fyrir stórkostlegum skaða af
völdum náttúrunnar.
Jeg verð þannig að ganga út frá því, að hinn eini vegur til að upprœta kláðann að
vetri — en veturinn yfir má hann ekki lifa — sjeu lækningar; og jeg treysti þvf, að eins og
það befur tekizt, jafnvel fjárrikum sveitum, að útrýma kláðanum hjá sjer með lækningum,
eins muni það nú, ef rjettilega er að farið og yfirvöld og alþýða leggjast á eitt til að leiða
þetta árfðandi mál lil lykta, takast annaðhvort að gjöreyða kláðanum á öllu hinu grunaða
svæði eða þá að þrengja kláðasvæðið svo, að npprœta megi fyrir sumarmál næsta ár liin-
ar síðustu leifar kláðans með niðurskurði.
Jeg skal f þessu tilliti leiða athygli yðar að nokkrum alriðum, sem mjer virðist að
framkvæmdarstjórnin einkum verði að hafa fyrir augum:
1. tað verður sem fyrst að sjá um, að ncegilegar birgðir vcrði fyrir hendi f haust af
tóbakslegi og af baðmeðulum, og veitir varla af að panta þau frá útlöndum þegar með
fyrsta pósli. Ein bin helzta ástœða til þess, að lækningar bafa heppnast svo illa síðast
liðinn vetur, sem raun er á orðin, má einmitt ætla að verið hafi sú, að þær byrjuðu allt
of seint, vegna skorts á hinum nauðsynlegu meðulum. Lækningarnar eiga og geta verið
um garð gengnar, áður en bœndur um kyndilmessuleytið fara að senda vinnumenn sfna
til sjáfar, enda er hausltfminn og fyrri partur vetrar hinn eini tími, er nokkur vissa verð-
ur höfð fyrir, að ná öllum sauðkindum lil lækningarmeðferðar.
2. Jeg verð þannig að álíta það nauðsynlegt, að að minnsta kosti ein almenn böðun
á öllu fje milli beggja Hvíláanna fari fram í hanst eptir rjettir, síðast um veturnætur; en
til þess, að þetta geti átt sjer stað, er það nauðsynlegt, að allir fjáreigendur hafi hús handa
kindum sfnum og hey til að gefa þeim inni, að minnsta kosti um hálfsmánaðartíma. Jeg
vona þvf, að þjer herra amtmaður gjörið ráðstöfun til, að sjeð verði um það f toekan
tíma í hverri sveit milli Hvítáanna, að enginn fjáreigandi á þessu svæði fái að setja sauð-
kindur á vetur, nema hann hafi hús og hey handa skepnum sínum, meðan á böðununum
stendur, eða geti komið skepnum sfnum fyrir hjá mönnum, sem hafa það.
3. Þá skal það tekið fram, að það virðist óumflýjanlegt til þess að fá vissu fyrir að
böðun fari fram á öllu fje á hverjum bœ eða í hverju hverfi, að skipta hinum stœrri hrepp-
um í baðsveitir og skipa yfir þær áreiðanlega baðstjóra. I’etta ætti að fara fram undir
tilsjón lögreglustjóra, og vænti jeg þess, að þjer sjáið um, að lögreglustjórar um rjettir
eða sem fyrst eptir þær, haldi þing f hverjum hreppi með fjáreigöndum og þar skilmerki-
lega og greinilega og mcð ráði .hinna beztu bœnda skipi fyrir um það, hvernig baðanir
eigi að fara fram og hverjir skuli standa fyrir þeim. Eins ætti, þegar komið væri fram á
þorra eða fyrri, lögreglustjórar að ferðast um allar kláðagrunaðar sveilir til að rannsaka,
hvernig fyrirskipunum hefur verið hlýtt og sjá, hverjar Oeiri ráðstafanir þurfi að gjöra.
4. Loksins skal jeg eigi láta þess ógelið, að auk hinna nauðsynlegu fjárskoðana á
hinu grunaða svæði fyrir og eptir baðanirnar, mun eigi vanþörf á þvf, að nákvæm skoðun
fari f haust svo tímanlega, sem mögulegt er, fram á öllu fje í hreppum þeim í Árnessýslu,
sem nú eru álitnir heilbrigðir, og f sýslum þeim í vesturumdœminu, sem eins og nefndir
hreppar hafa þrátt fyrir verðina getað haft samgöngur við fjeð af kláðasvæðinu.