Stjórnartíðindi fyrir Ísland: B-deild - 01.12.1875, Side 119

Stjórnartíðindi. B 15.
101
1875
, 97
Brjef ráðgjafa lconungs fyrir lsland (til landshöfðingja). 4da
nóvbr.
Með því að ráðgjafinn hefur ekki álitið sjer það fært, að leggja það til, að frum-
varp það tillaga 'um útrýmingu íjárkláðans á suðurlandi, sem alþingi hefur fallizt á, verði
staðfest með samþykki konuDgs, en alþingi virðist að hafa lagt mikla áherzlu á, að lög
þessi kæmu út, hefur þótt hlýða að skýra frá hinum helztu ástœðum fyrirnefndri ályktun.
þó ekki væri haft tillit til ósamkvæmni þeirrar, sem í fyrirsögn lagafrumvarpsins er
milli hins íslenzka texta og hins danska, þar sem þessi texti, ef hann ætti að vera sam-
kvæmur hinum, yrði að orðast þannig: cLov om Udryddelse af det sönderlandske Faare-
skabo, en þessi orð hafa allt aðra þýðingu, en þau sem lögin að framan voru nefnd með
— hafa ráðgjafanum einkum þótt fyrirmæli 1. greinar lagafrumvarpsins alveg óaðgengileg.
fegar þannig í niðurlagi greinarinnar er ákveðið, að ef kláði kæmi upp 8 vikum eplir að
lögin hafa náð gildi, skuli öllu sauðfje hvers þess búanda eða fjáreiganda tafarlaust lógað
skaðabótalaust, sem kláðakind finnst (, þá verður ekki sjeð betur en að þessi ákvörðun
kæmi ( bága við ulmenna rjettarmeðvitund manna, og einkum þótti ráðgjafanunt hún fara
allt of nærri rjetti hins einstaka, eins virðist það alveg óráðlegt að ganga út frá því, sem
ákvörðunin þó viröist byggð á, sem sje, að fjáreigendur hljóti að hafa sýnt hirðuleysi með
fje sitt hinar liðnu 8 vikur, þar engin vissa er fyrir þvi, að sjúkdómurinn geti ekkí leynzt (
kindinni lengri tíma, án þess að eigandinn hafi nokkurn grun um það. tarað auki mætti
eptir orðunum að eins beita ákvörðun þessari, ef kláði kæmi upp eptir að 8 vikur væru.
liðnar; en ekkert er skipað fyrir um, hvernig eigi að fara með kindur þær, sem áður
hefðu verið teknar til lækninga, en eigi væru allæknaðar við lok 8 vikna timabilsins. I’eg-
ar ennfremur er sagt í upphafi fyrnefndrar greinar: «hvenær sem hinn sóttnæmi fjárkláði
gjörir vart við sig, skal svo fljótt, sem því verður viðkomið, öllu því fje lógað skaðabóta-
laust, sem ekki er nœgilegt húsrúm og heyfóður fyrir», þá yrði einnig að álíta þessa á-
kvörðun mjög hættulega, og gæti hún að líkindum leítt til þess, að öllu því fje i öllu
suðurumdœminu, sem eigi er nœgilegt húsrúm og heyfóður fyrir, yrði lógað, þá er lögin
næðu gildi, með þvi að það er gefið, að fjárkláði nú sem slendur er á Suðurlandi, en á-
kvörðunin ekki er bundin við það skilyrði, að fjárkláði eða grunur um fjárkláða sje á
þeim stað, þar sem hús og hey vantar, og þyrfti þvf eigi annars með til þess, að beita á-
kvörðuninni, en að kláðavottur hefði komið fram einhverstaðar í suðurumdoeminu. Ilins-
vegar vantar ákvörðun um, hvernig ætti að fara með það fje, sem eptir yrði, því sam-
bandið milli fyrsta og annars liðar, sjá orðin: «allir aðrir» sýnir, að ekki yrði mögulegt
að leggja fyrir fjáreigendur þá, sem getur um í upphafi greinarinnar, að baða, eða að öðr-
nm kosti að skera niður fje þeirra, þó það væri með kláða; en engin ástœða virðist geta
verið til þess, að láta þessa fjáreigendur sæta öðrum kjörum en hina.
Auk þeirra aðalgalla, sem þannig eru lilgreindir, eru í lagafrumvarpinu fleiri á-
kvarðínir, sem virðast ráðgjafanum, sumpart mikið óliðlega orðaðar, sumpart í sjálfu
sJer isjárverðar. í fyrnefndu tilliti.skal einkum tekinn fram 2. liður í 4. grein, þar sem
l'aHt fje» að líkindum samkvæmt hugsuninni á að skiljast, sem «allt kláðagrunað Qe» eða
Þvíumlíkt, og ( síðarnefndu tilliti 11. grein, þar sem allir fjárrekstrar til og frá yfir tak-
mörk hinna heilbrigðu og grunuðu hjeraða eru bannaðir, að viðlögðum sektum frá 20 til
200 króna, því það er hvorttveggja, að bann þetta ríður í bága við ákvörðun annars liðar
* grein lagafrumvarpsins, enda mundi það gjöra ómögulegt hverjum þeim fjáreiganda,
er byggi í sveilum þeim, sem um er að rœða, að flytja sig í annað byggðarlag. Að því
le)ti loksins í 13. grein er mælt fyrir um sjerstaka birtingu á lögunum, þar sem skipað er
14. desb, 1875

Keykjavik 1875. Einar þórSarson.