Morgunblaðið - Sunnudagur - 15.11.2015, Blaðsíða 4

Kostir Twitter fleiri en gallarnir
Öllum þeim skilaboðum sem beinthefur verið til lögreglunnar áhöfuðborgarsvæðinu á samskipta-
miðlunum Twitter og Facebook undanfarin
ár hefur verið svarað, eða allt frá því að
lögreglan opnaði þar fyrir upplýsingagjöf og
samskipti við hinn almenna borgara árið
2010. Síðustu daga höfum við í fyrsta skipti
því miður ekki haft undan að svara,“ segir
Þórir Ingvarsson rannsóknarlögreglumaður
sem jafnframt heldur utan um Twitter-
aðgang lögreglunnar.
Twitter-færslum hefur rignt yfir lögregl-
una alla vikuna en Twitter-færslur þar sem
lögreglan var merkt inn í færslurnar með
„@logreglan“ voru yfir einn sólarhring
mörg hundruð. Alla jafna hefur lögreglan
brugðist við skrifum með slíkri merkingu
þótt hún hafi ekki haft undan því núna.
Þessar skeytasendingar
á Twitter má rekja til
rannsóknar á kynferðis-
brotamáli sem Fréttablaðið
greindi upphaflega frá á
forsíðu sinni í byrjun vik-
unnar. Í fréttinni var sagt
frá því að tveir menn
hefðu verið kærðir fyrir
kynferðisbrot og íbúð í
Hlíðunum var sögð útbúin til nauðgana.
Gagnrýnin hefur einkum beinst að því að
meintir gerendur hafi ekki verið úrskurð-
aðir í gæsluvarðhald en einnig almennt að
því hvernig tekið er á kynferðisbrotamálum
hérlendis.
„Nei, ég get ekki sagt að það hafi komið
okkur á óvart að fólk skyldi nýta þessa leið
til að koma óánægju sinni á framfæri enda
höfum við reynsluna af því að samfélags-
miðlar eru nýttir til að koma gagnrýni á
framfæri. Með því að nota samfélagsmiðl-
ana sem samskiptamáta höfum við náð at-
hygli margra en það þýðir líka að við verð-
um að vera undir það búin að þetta virki í
hina áttina; að við fáum að heyra það. En
þó að það komi ekki á óvart gerir það það
ekkert minna óþægilegt þegar upphrópanir
eru miklar,“ segir Þórir sem segist ekki
ætla að reyna að halda því fram að síðustu
sólarhringar hafi verið auðveldir í þessum
samskiptum.
„En ég lít svo á að það sé nauðsynlegt að
hafa eyrun opin þegar lögreglan er gagn-
rýnd. Og það er ekkert tæki betur til þess
fallið held ég en samfélagsmiðlar. Þú færð
að heyra það sem er kannski erfitt en nauð-
synlegt. Þess vegna held ég að það sé mjög
eðlilegt að fólk noti samfélagsmiðla þegar
það er ósátt við störf lögreglu. Svo má aftur
líka velta fyrir sér hvort sú óánægja sé vel
ígrunduð eða sanngjörn eða hvað sem er.
En það er bara önnur umræða.“
Samskiptin krefjast heilinda
Samskiptin ganga hratt á samfélagsmiðlum
og svör ganga á víxl á nokkrum mínútum.
Er aldrei álitamál eftir á hvort einstök svör
hafi verið nægilega vel ígrunduð af hálfu
lögreglunnar?
„Jú, vissulega. Stundum segir maður
hluti sem voru ekki nógu vel orðaðir eða
nógu vel útskýrðir. Og þá er það næsta
verkefni að vinna úr því og reyna að leið-
rétta slíkt. En nei, færslum er aldrei eytt,
það er hluti af heilindunum sem þessi sam-
skipti krefjast, að það þarf allt að standa
sem er upphaflega sett inn, ekki nema það
séu stafsetningarvillur eða slíkt,“ segir Þór-
ir.
Nýlegt einstakt dæmi um samskipti borg-
ara og lögreglu á Twitter þar sem viðkom-
andi er ósáttur með svör lögreglu er til
dæmis þegar Þórdís Elva Þorvaldsdóttir
rithöfundur innti lögregluna eftir útskýr-
ingu á svari þar sem lögreglan segist ekki
geta tryggt öryggi neins en Þórdís Elva
vitnar á móti í lög um að það sé eitt af hlut-
verkum lögreglunnar. Þórir skrifaði sjálfur
þau tíst sem og svar við spurningu Þórdísar
Elvu sem var svohljóðandi: „Þetta var klár-
lega illa orðað og vafalaust rangur tími og
staður í heimspekilega umræðu.“
Þórir segir að þarna hafi hann verið að
vísa í að þótt lögreglan reyni eftir fremsta
megni að tryggja öryggi borgaranna sé
aldrei hægt að gera það fullkomlega. „En
það hefði mátt orða þetta miklu betur og
hefði kannski tekist betur en í þessum has-
ar sem var. Einu sinni kíkti ég á Twitter og
þá voru 1.200 ólesnar tilkynningar.“
Velta daglega fyrir sér hvort Twit-
ter sé rétti vettvangurinn
Hentar það lögreglunni sem þarf oft að
svara ítarlega að nota Twitter yfirhöfuð þar
sem í hverri færslu rúmast aðeins 140 stafa-
bil? Er Twitter rétti vettvangurinn fyrir
lögregluna?
„Vissulega höfum við spurt okkur að
þessu og það er erfitt að hafa takmarkað
pláss. 140 stafabil eru vissulega feikinógt
pláss fyrir upphrópun. En erfitt pláss fyrir
svar og það er líka erfiðara að fara út í að
svara upphrópunum. Það hefur komið dag-
lega til umræðu hvort Twitter sé rétti vett-
vangurinn fyrir okkur. En niðurstaðan er
alltaf sú sama: Við viljum hafa opnar dyr og
við viljum tala við fólk. Ég held að það sé
ekki rétt að láta 140 stafabil stoppa sig.“
Þannig að kostirnir við að nýta Twitter
eru fleiri en gallarnir?
„Já, ég held það. En ég verð að játa, að
mér fannst það ekki á eftirmiðdegi mánu-
dags. Það sem mér finnst leiðinlegast í um-
ræðunni er að lögreglan er oft vænd um
það að vera í einhvers konar ímyndar-
herferð með notkun sinni á samfélags-
miðlum. Það er mikill misskilningur og
gleymist að við erum búin að vera á Twitter
og Facebook frá 2010. Að það sé sótt hart
að okkur í kjölfar þessa máls finnst mér
ekki vera rök í sjálfu sér fyrir því að hætta
að nota samfélagsmiðla. Þeir eru eitt öfl-
ugasta tæki sem fólk hefur í dag til að hafa
samskipti við lögreglu og árið 2014 var
helmingur þeirra sem höfðu samskipti við
lögregluna að gera það í gegnum þessa
miðla. Og það bara þýðir að við þurfum að
vera í stakk búin að taka á móti mótmælum
og gagnrýni þar líka.“
Svíar hættu við
Að sögn Þóris er það þekkt að lögreglu-
embætti, til að mynda í Svíþjóð, hafi farið í
loftið með Twitter-aðgang en síðan lokað
honum og skellt í lás þegar umræðan á síðu
þeirra lá á neikvæðar brautir. Þetta sé
dæmi um það þegar opinberir aðilar fari á
Twitter en hafi ekki hugsað dæmið til enda;
að þar þurfi þeir líka að vera tilbúnir til að
takast á við allar hliðar samskiptanna.
En á Twitter svarar lögreglan þó ekki
einungis beinum spurningum heldur setur
svör við innlegg þar sem lögreglan er nefnd
á nafn án þess að viðkomandi sé endilega
að krefjast svars. Á þetta bæði við um inn-
legg er innihalda lof og last.
„Ef ég á að lýsa þessu þá er þetta eins
og að vera í veislu og einhver segir: „Þórir,
rosalega finnst mér þú vera smekklega
klæddur í dag.“ Það er bara kurteisi að
segja: Takk fyrir.“ Og ef einhver segir:
„Rosalega stóðstu þig illa í vinnunni í dag.“
Þá er líka kurteisi að segja: „Mér þykir það
leitt og við þurfum þá bara að fara yfir
það.“ Það felst styrkur í því að vera með
opnar dyr og við ætlum okkur ekki að
skella í lás og loka. Af því að okkur finnst
mikilvægt að við séum með eyrun opin. Nú
er ég kannski að verða allt of heiðarlegur,
en ef ég á að segja eitthvað þá vona ég að
þegar þessi vika er liðin sitji það eftir að við
gerðum þó allavega það besta til að bregð-
ast við þeirri gagnrýni sem á okkur var
borin. Og við höfðum dyrnar opnar.“
ÞÓRIR INGVARSSON RANNSÓKNARLÖGREGLUMAÐUR HELDUR UTAN UM TWITTER-AÐGANG LÖGREGLUNNAR. ALDREI HAFA FLEIRI
NOTFÆRT SÉR ÞAÐ AÐ ÁVARPA LÖGREGLUNA BEINT Á SAMSKIPTAMIÐLUNUM EN VAR NÚ Í VIKUNNI.
Þórir Ingvarsson
* Það hefur komið daglega til umræðu hvort Twitter sé rétti vettvangurinnfyrir okkur. En niðurstaðan er alltaf sú sama: Við viljum hafa opnar dyrog við viljum tala við fólk.“
Þórir Ingvarsson rannsóknarlögreglumaður
Þjóðmál
Júlía Margrét Alexandersdóttir
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15.11. 2015
„Þetta er áhugaverð þróun og ekki eingöngu
bundin við Ísland. Lögreglan leitast við að vera í
sem mestu sambandi við borgarana og veita
þeim þjónustu á sem víðustum grundvelli,“ segir
Helgi Gunnlaugsson, afbrotafræðingur og pró-
fessor í félagsfræði við HÍ, um notkun lögreglu-
embætta á samskiptamiðlum.
„Lögreglan er ekki eingöngu aðili sem leitað
er til þegar lögbrot hafa átt sér stað eða þegar
einhver verður fyrir broti og tilkynnir brotið
heldur er líka aðili sem þekkir vel samfélagið og
borgarana og er því betur í stakk búinn til að
veita þjónustu og ráðgjöf og koma í veg fyrir
brot, þekkir hættumerkin. Að vera nálæg í lífi
borgaranna en ekki óþekktur aðili utan sam-
félagsins sem eingöngu er til taks þegar brotin
koma upp – heldur geti líka þjónað sem nokk-
urs konar forvarnar- og stuðningsaðili við
borgarana. Notkun á þeim miðlum sem notaðir
eru í samfélaginu, eins og Facebook og Twitter,
eru því kjörin tækifæri til að auka samskipti við
borgarana og veita þeim sem mesta þjónustu og
gefur um leið lögreglunni betri innsýn í sam-
félagið og vandamál þess.“
Helgi segir efasemdarraddir hafa komið fram
um þessa þróun og þá sérstaklega að hætta sé á
að þetta útvíkkaða hlutverk komi niður á hinu
hefðbundna löggæsluhlutverki, að koma upp um
brotin og málsmeðferð þeirra í kjölfarið.
„Ég held aftur á móti að þessi þróun sé af hinu
góða og að kostirnir séu fleiri en gallarnir og tel
að lögreglan geti gert hvort tveggja vel. Jafnvel
að með aukinni nálægð og þjónustu við borgar-
ana með hjálp samskiptamiðla sé lögreglan bet-
ur í stakk búin að uppfylla hefðbundið hlutverk
sitt að halda uppi lögum og reglu. Til að mynda
koma mörg brot aldrei upp á yfirborðið og eru
ekki tilkynnt eða kærð – hugsanlega vegna þess
að lögreglan er of fjarlæg borgurunum eða ekki
nægilegt traust þar á milli sem hugsanlega er
hægt að brúa með auknum tengslum – að lög-
reglan er til að þjóna samfélaginu en ekki til að
grafa undan því.“
AUKIN NÁLÆGÐ
MIKILVÆG