Morgunblaðið - 27.11.2015, Síða 22

BAKSVIÐ
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Landamæri Sýrlands aðTyrklandi eru alls 822kílómetra löng og þar af erum það bil 98 kílómetra
langt svæði á valdi vígamanna Ríkis
íslams, samtaka íslamista í Sýrlandi
og Írak. Íslamistarnir hafa notfært
sér þetta landamærasvæði til að
smygla olíu til Tyrklands og þúsund-
ir erlendra liðsmanna samtakanna
hafa farið yfir svæðið á leiðinni til
Sýrlands eða aftur til heimalanda
sinna í Evrópu. Skýrt var frá því í
vikunni sem leið að Bandaríkjamenn
og Tyrkir hefðu hafið sérstakar
hernaðaraðgerðir í samstarfi við
uppreisnarmenn með það að mark-
miði að þeir næðu landamærasvæð-
inu á sitt vald. Tyrkir vilja að komið
verði á hlutlausu belti á svæðinu en
það er hægara sagt en gert, að mati
margra fréttaskýrenda.
Bandaríkjaher hefur þjálfað og
vopnað hóp „hófsamra“ uppreisnar-
manna og hyggst gera loftárásir þeg-
ar þörf þykir til að greiða fyrir sókn
hópsins inn á yfirráðasvæði Ríkis ísl-
ams. Reuters hefur eftir bandarísk-
um stjórnarerindrekum að takist
uppreisnarmönnum að ná svæðinu á
sitt vald geti það markað tímamót í
baráttunni gegn Ríki íslams sem hef-
ur fjármagnað starfsemi sína að
miklu leyti með smygli á olíu yfir
landamærin til Tyrklands.
Óttast hreyfingu Kúrda
En hvers vegna hafa Tyrkir ekki
lokað landamærunum til að stöðva
smyglið og straum íslamista til og frá
Sýrlandi? Ástæðurnar eru margar að
mati Ersins Kalayciouglu, prófessors
í stjórnmálafræði við Sabanci-
háskóla í Istanbúl. Hann segir að
tyrknesk yfirvöld hafi dregið úr
landamæraeftirlitinu á svæðinu fyrir
fjórum árum, m.a. í því skyni að gera
nauðstöddu fólki kleift að flýja stríðs-
hörmungarnar í Sýrlandi, auk þess
sem Tyrkir vilja auðvelda upp-
reisnarmönnum í Frjálsa sýrlenska
hernum og fleiri bandamönnum sín-
um að berjast gegn einræðisstjórn
landsins. Minna eftirlit varð til þess
að liðsmenn allra fylkinganna í átök-
unum í norðanverðu landinu tóku að
notfæra sér opnu landamærin.
Inn í þetta fléttast andstaða tyrk-
neskra stjórnvalda við YPG, hreyf-
ingu Kúrda í norðanverðu Sýrlandi.
Tyrkir líta á hana sem afsprengi
Verkamannaflokks Kúrdistans,
PKK, sem hefur barist fyrir rétti
tyrkneskra Kúrda til að stofna sjálf-
stætt ríki. Bandaríkjaher hefur hins
vegar stutt YPG í baráttunni gegn
Ríki íslams. Hreyfingunni hefur orðið
talsvert ágengt í þeirri baráttu með
aðstoð bandarískra herflugvéla og
hin landamærasvæðin eru á valdi
Kúrda (sjá meðfylgjandi kort).
Tyrkir óttast að YPG-hreyfing
Kúrda nái öllum landamærunum að
Tyrklandi á sitt vald og geti lokað
þeim. Það gæti torveldað Tyrkjum að
halda áfram að styðja bandamenn
sína í Sýrlandi, m.a. Frjálsa sýr-
lenska herinn og uppreisnarhreyf-
ingu sýrlenskra túrkmena, þjóðar-
brots af tyrkneskum uppruna. Tyrkir
hafa einnig stutt hreyfingar sem að-
hyllast stofnun íslamsks ríkis, m.a. al-
Nusra sem tengist al-Qaeda, og hafa
verið sakaðir um að hafa haldið að sér
höndum í baráttunni gegn Ríki ísl-
ams. Tyrkneskir kaupsýslumenn eru
grunaðir um að hafa gert ábatasama
samninga um kaup á olíu af smygl-
urum á vegum Ríkis íslams og rúss-
nesk stjórnvöld hafa sakað tyrkneska
embættismenn um að hafa hagnast á
viðskiptum við hryðjuverkasamtökin.
Ekki auðhlaupið að því
að loka landamærunum
JÓRDANÍA
50 km TYRKLAND
LÍB.
DAMASKUS
Aleppo
Hama
Idlib
Latakía
Homs
ÍRAK
Hasakeh
Kobane
Raqqa
Deir Ezzor
Albu Kamal
SÝRLAND
Palmyra
Daraa
M5
Ríkis íslams
Uppreisnarhreyfinga
Stjórnarhersins
Kúrda
Yfirráðasvæði
Heimild: SOHR
Yfirráðasvæði Ríkis íslams
Tyrkir vilja koma á hlutlausu landamærasvæði á 98 km löngu belti í Sýrlandi
Hér vilja Tyrkir koma
á hlutlausu svæði
22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. NÓVEMBER 2015
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
DavidCameron,forsætis-
ráðherra Breta,
hefur nú lagt fram
rök sín á breska
þinginu fyrir því að Bretar
hefji loftárásir á Ríki íslams
innan landamæra Sýrlands.
Vonast Cameron til þess að
hryðjuverkaárásin í París hafi
sannfært þingheim um nauð-
syn þess að gripið verði í
taumana áður en Lundúnir
verða á ný að skotspæni
hryðjuverkamanna.
Enn er þó óvíst hvort
Cameron leggur í aðra at-
kvæðagreiðslu í breska
þinginu, en hann segist ekki
vilja láta greiða atkvæði nema
ljóst sé að meirihluti sé fyrir
loftárásunum. Þessi afstaða
Camerons er skiljanleg eftir
sneypuförina fyrir rétt rúm-
um tveimur árum, þegar þing-
ið felldi tillögu hans um að
refsa Assad Sýrlandsforseta
fyrir beitingu efnavopna.
Um leið hefur Cameron velt
ábyrgðinni yfir á skuggaráðu-
neyti Verkamannaflokksins,
en talið er að leiðtogi hans,
Jeremy Corbyn, vilji skikka
þingflokk sinn til þess að
greiða atkvæði gegn loftárás-
unum, þvert á vilja annarra
helstu forystumanna hans.
Talið er að sumir þingmenn
flokksins gætu jafnvel ákveð-
ið að segja sig úr honum,
kjósi Corbyn að beita aga-
valdi sínu til þess að bregða
fæti fyrir fyrirhugaðar hern-
aðaraðgerðir.
Staða Camerons
er því ólíkt skárri
nú en þegar hann
sóttist eftir leyfi
þingsins árið 2013
og verður að telj-
ast ólíklegt að tillaga um
hernað yrði felld. Hins vegar
er ljóst af umræðunum á
þinginu að forsætisráðherr-
ans bíður enn nokkurt verk
við að sannfæra ekki bara
þingið, heldur einnig bresku
þjóðina um að öryggi Bret-
lands til lengri tíma litið
krefjist þess að herjað sé á
Ríki íslams innan landamæra
Sýrlands.
Í því skyni hefur Cameron
þegar varað við því að bar-
áttan gegn Ríki íslams gæti
tekið mörg ár og að ýmislegt
gæti farið úrskeiðis í millitíð-
inni. Bretar gætu hins vegar
ekki setið hjá á meðan aðrar
þjóðir tækju á sig það hlut-
verk að verja Bretland, beint
eða óbeint, fyrir Ríki íslams.
Mikilvægasti punkturinn í
máli Camerons sneri þó að
vonum um varanlegt friðar-
samkomulag í sýrlenska borg-
arastríðinu, en það var ofar-
lega í huga þingsins. Þrátt
fyrir fögur loforð um að pólit-
ísk lausn á ástandinu í Sýr-
landi sé í augsýn hafa vonir
manna um frið brostið ítrekað
á síðustu árum. Sá stuðningur
sem í þinginu virðist vera við
Cameron í þessu máli nú gæti
því horfið eins og dögg fyrir
sólu, náist ekki viðunandi
lausn á borgarastríðinu á
næstu misserum.
Bretar færast nær
loftárásum á Ríki
íslams í Sýrland}
Rökin lögð á borðið
Embættismennfrá Kóreu-
ríkjunum hittust í
gær til þess að
leggja grunn að
viðræðum þeirra á
milli, þar sem
reynt yrði að finna lausn á
ýmsum deilumálum sem sett
hafa skugga á samskipti
ríkjanna á síðustu árum.
Meðal þess sem þar yrði
rætt yrði möguleikinn fyrir
fjölskyldur sem lentu sitt
hvoru megin víglínurnar í Kór-
eustríðinu til þess að hittast á
ný, en Suður-Kóreumenn hafa
lagt mikla áherslu á það. Norð-
ur-Kóreumenn munu hins veg-
ar vilja opna fyrir ferða-
mennsku frá suðri til norðurs,
sem gáfu af sér tekjur í erlend-
um gjaldmiðli fyrir Pjongjang-
stjórnina áður en þeim var
hætt árið 2008.
Það er í sjálfu sér alltaf já-
kvætt þegar einhvers konar
samtal á sér stað á milli
ríkjanna tveggja. Líkurnar á
því að eitthvað sem markar
tímamót komi út
úr viðræðunum
eru hins vegar
sáralitlar. Oftar en
ekki ná ríkin, eink-
um Norður-Kórea,
að finna sér ein-
hverja tylliástæðu fyrir því að
fresta viðræðum eða jafnvel
slíta þeim í fússi, og má alveg
eins eiga von á því nú.
Það sem kannski vekur helst
vonir um að í þetta sinn verði
annað upp á teningnum er sú
staðreynd að stjórnvöld í
Norður-Kóreu hafa sjaldan
verið jafn einangruð og nú.
Deilur um kjarnorkuvopna-
eign ríkisins hafa spillt fyrir
samskiptum Norður-Kóreu-
manna við Kínverja, helstu
bakhjarla þeirra, og refsi-
aðgerðir Sameinuðu þjóðanna
hafa hitt landið illa fyrir.
Þó að útlitið sé ekki bjart
gætu stjórnvöld í Pjongjang
metið stöðuna svo að ávinn-
ingur sé af því að halda uppi
einhverjum samskiptum við
nágranna sína í suðri.
Kóreuríkin tvö
undirbúa viðræður
en lítil von er um
mikinn árangur }
Sverðin slíðruð um stund
J
æja, þá er komið að því. Enn ein jól-
in,“ segir í upphafi á hugljúfu að-
ventukvæði eftir skáldið Braga
Valdimar Skúlason frá Hnífsdal sem
þekkt er við laglínu Robbie Robert-
son(ar.) Ekki er alveg komið að jólunum en að-
ventan er þó vissulega að bresta á með tilheyr-
andi djammi. Við Íslendingar erum jú mjög
trúuð og erum langflest skráð í einhverja trúar-
söfnuði. Þar af leiðandi tökum við aðventuna að
sjálfsögðu mjög alvarlega og reynum að kom-
ast í jólabjórssmökkun, jólahlaðborð, jólaglögg,
jólaplögg, jólaplatta og jóladansleiki svo eitt-
hvað sé nefnt.
Hvert sem litið er má finna þorstavekjandi
dagskrá svo hægt sé að skála duglega fyrir
Jesú frá Nasaret. Er það líklega ágætlega til
fundið ef horft er til umburðarlyndis hans
gagnvart áfengisneyslu. Samkvæmt vel skrifaðri bók, sem
mörgum er heilög, má lesa lýsingar á því að hann vildi
ganga lengra en að leyfa vín bara í verslunum. Raunar
galdraði hann guðaveigarnar framhjá lítt skilvirku og
seinlegu opinberu kerfi. Mun það hafa tekið skemmri tíma
en að fá sendingu frá íslenskum landasala. Reyndar verð-
ur þó að teljast ósennilegt að Jesú hafi talað um guðaveig-
ar í þessu sambandi enda beintengdur við himnaföðurinn.
Mér sýnist á boðskap þeirra feðga að við þrír séum sam-
mála um að hóflega drukkið vín gleðji mannsins hjarta.
En hérna á eyjunni drekkum við ekki bara duglega á
aðventunni heldur gætum við þess einnig að borða nóg.
Nú hellist yfir mann slíkur fjöldi uppskrifta að maður
þakkar bara fyrir að alnetið skuli enn geta tek-
ið við upplýsingaflóðinu. Fyrir okkur sem er-
um flink í eldhúsinu þá geta þessar uppskriftir
verið spennandi áskoranir, hvort sem um er að
ræða eldamennsku eða bakstur. Gætum þess
bara að sulla alls kyns dropum út í baksturinn,
og víni í sósurnar, svo ekki þurfi nú að renna af
okkur fyrr en daginn fer að lengja. Þangað til
hjálpa Las Vegas skreytingarnar manni að
ráfa rétta leið heim. Í þessum huggulegu að-
ventuhugleiðingum mínum kemur upp í hug-
ann falleg jólasaga.
Eitt sinn bar svo til að vinur minn, sem er
frá Hnífsdal eins og Bragi, bauð vinum og
vandræðamönnum heim til veislu í tilefni af
hátíð ljóss og friðar. „Lögum“ samkvæmt bauð
hann að sjálfsögðu upp á hangikjöt og með því.
Var hann nú ekki sérlega reyndur í eldhúsinu
á þessum tíma en er vanur að klára sín verkefni með sóma
á hyggjuvitinu. Vinur minn hafði ekki vanist öðru en því að
matvæli væru ávallt klædd úr umbúðunum áður en þau
væru elduð og tók hann því netið að sjálfsögðu utan af
hangikjötinu áður en hann sauð það. Þegar veislugesti bar
að garði undir kvöld á jóladag var gestgjafinn í þann mund
að ljúka við að skafa kjötið af veggjunum. Þegar gestirnir
settust að veisluborðinu þótti þeim liturinn á uppstúfnum
vera nokkuð frábrugðinn því sem þeir áttu að venjast úr
foreldrahúsum. Hafði okkar maður þá verið uppiskroppa
með hveiti á heimilinu þegar hann hófst handa við að út-
búa uppstúfinn á jóladag. Hann taldi því næstbesta kost-
inn vera að nota heilhveiti. kris@mbl.is
Kristján
Jónsson
Pistill
Hin ómissandi hugljúfa jólasaga
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Tyrkir og Bandaríkjamenn
stefna að því að koma á hlut-
lausu svæði í Sýrlandi, sunnan
landamæranna að Tyrklandi, og
vona að það verði griðasvæði
fyrir milljónir Sýrlendinga sem
hafa flúið heimkynni sín vegna
borgarastríðsins. Hvorki banda-
rísk né tyrknesk stjórnvöld hafa
útskýrt hvernig koma eigi þess-
um áformum í framkvæmd og
vernda flóttafólkið. Dagblaðið
The Washington Post hefur eftir
Yezid Sayigh, sérfræðingi hug-
veitu í Beirút í málefnum Mið-
Austurlanda, að áformin um
griðasvæðið séu í raun ófram-
kvæmanleg, meðal annars
vegna vandkvæða á því að sjá
fólkinu fyrir rafmagni, elds-
neyti, vatni, heilsugæslu og
koma í veg fyrir árásir íslam-
ista.
Óframkvæm-
anleg áform?
TYRKIR VILJA GRIÐASVÆÐI