Orð og tunga - 01.06.2006, Page 33

Kristín Bjarnadóttir: Málfræði í orðabókum
31
má ýmsa ágalla í framsetningu málfræðiupplýsinga í bókinni. Hann
bendir á að beygingarlýsinguna í bókinni megi laga með því að sam-
ræma efnið betur og bæta þurfi inn bráðnauðsynlegum upplýsing-
um um grunnatriði í sambandi við setningarstöðu orða. Ábendingar
Eiríks voru hafðar að leiðarljósi við endurskoðun íslenskrar orðabókar,
að svo miklu leyti sem unnt var vegna tímaskorts.4
Þótt stefnt sé að því takmarki að setja beyginga- og setningagerð-
arupplýsingar fram á kerfisbundinn hátt er ekki sjálfgefið hvaða leið á
að fara. Þar þarf að athuga hvað gera má ráð fyrir að notandinn kunni
og hvað komi honum að mestu gagni.
4 Málfræði í orðabókum: Þrjár höfuðleiðir
í handbók um orðabókarfræði (Hausmann o.fl. 1989:518) setur Joa-
chim Mugdan fram þrjár höfuðleiðir í framsetningu beygingarupp-
lýsinga í almennum móðurmálsorðabókum. Hann tekur fram að val-
ið milli þessara aðferða markist af málkunnáttu notendahópsins en
orðabókarmaðurinn velur sér einnig leið eftir hugmyndum sínum um
sambandið á milli málfræðibóka og orðabóka og verkaskiptingu þar á
milli. Hér verða þessar hugmyndir Mugdans skoðaðar í ljósi íslenskra
gagna. Fyrst eru beygingaratriði skoðuð en síðan er vikið að upplýs-
ingum um setningargerð en áhugavert er að skoða hvort hægt er að
beita sömu aðferðafræði þar.
4.1 Beygingarlýsing í orðabókum
Leiðir Mugdans eru miðaðar við framsetningu beygingarupplýsinga í
almennri móðurmálsorðabók þar sem hægt er að gera ráð fyrir tiltölu-
lega einsleitum hópi notenda. Leiðirnar þrjár eru þessar:
1. Beygingarlýsing á heima í málfræðibókum.
2. Lýsa þarf óreglulegri beygingu og undantekningum. Gert er ráð
fyrir að notandinn kunni reglulegar beygingar eða geti fundið
þær í málfræðibókum.
3. Orðabókin ein á að duga til að finna beygingu orða.
4Sjá formála 3. útgáfu íslenskrar orðabókar og grein mína um endurskoðun á sagn-
lýsingunni í verkinu (Kristín Bjarnadóttir 2001).