Náttúrufræðingurinn - 2014, Qupperneq 25

25
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
11. mynd. Dreifing elda eftir mánuðum þegar skoðuð eru öll gögn (svartar súlur), eldar er fundust í fréttum á timarit.is 1990–2008 (rauð-
ar súlur), eldar í gagnagrunni MVS 2010 (bláar súlur) og í fréttum (gular súlur) árið 2010, og fréttir 2009–2013 (ljósbláar súlur). –
Comparing the number of wildfires by month when examining the whole data set (black columns), news in timarit.is 1990–2008 (red
columns), the MVS database (blue columns) and news (orange column) for the year 2010, and news 2009–2013 (light blue columns).
ist upp þekking á staðsetningu og
umfangi gróðurelda eftir árstíma og
landsvæðum. Þá er unnt að greina
breytingar í fjölda og stærð gróður-
elda og einnig árstíðabreytingar
með tíma.
Einnig væri æskilegt að koma
upp vöktunarkerfi og senda út til-
kynningar, til dæmis til sumarhúsa-
eiganda, þegar gróður er þurr og
eldhætta aukin, svo að mögulegt sé
að vökva gróður nærri húsum og
fara enn varlegar með eld.
Niðurlag
Hér á landi hefur fjárhags- og um-
hverfistjón vegna gróðurelda orðið
umtalsvert, en hingað til höfum
við sloppið við stórfellt tjón. Með
markvissum viðbragðsáætlunum
og forvörnum á hættusvæðum
getum við hugsanlega komið í veg
fyrir að tjón verði, en til að svo megi
verða þurfa allir að leggjast á eitt
og gangast við eigin ábyrgð í að
fyrirbyggja gróðurelda. Einn liður
í því er að átta sig á því hvenær
og hvar hættan er mest. Til þess
nýtist góður gagnagrunnur öllum
landsmönnum.
10. mynd. Svifryk (PM10) vegna sinubruna á jörð í nágrenni Akureyrar þann 23. apríl
2005. – Particulate matter (PM10) measured 23 April 2005 in Akureyri due to a wildfire
nearby. Mynd/Graph: Umhverfisstofnun Akureyri (UST).
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Fj
öl
di
e
ld
a
(%
) –
#
fi
re
s
(%
)
Mánuður – Month
Öll gögn; 1069 eldar
Tímarit.is (1990–2008); 143 eldar
MVS 2010; 147 eldar
Fréttir 2010; 31 eldur
Fréttir 2009–2013; 110 eldar
sinubruna, en þau gögn voru ekki
aðgengileg í þessari rannsókn.
Sú vinna sem hér liggur fyrir er
fyrsta skrefið í að komið verði upp
gagnagrunni um gróðurelda og er
gildi þess margþætt. Þannig bygg-
vegar háð leyfi landeiganda og
slökkviliðs og umsögn heilbrigðis-
eftirlits, auk þess sem kaupa þarf
tryggingu fyrir allt að 150 milljóna
króna tjóni.14 Áhugavert væri að
skoða fjölda leyfisveitinga vegna
23. apríl 2005, 00:00 – 24. apríl 2005, 00:00
Sv
ifr
yk
<
10
µ
m
–
P
ar
tic
ul
at
e
m
at
te
r <
10
µ
m
(µ
g/
m
3 )