Morgunblaðið - 06.10.2016, Blaðsíða 41

MENNING 41
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. OKTÓBER 2016
Liðsmenn hljóm-
sveitarinnar The
Rolling Stones
gefa í skyn að ný
plata sé vænt-
anleg frá þeim.
Hún væri sú
fyrsta í rúman
áratug. Frá
þessu greinir
The Guardian.
Þar kemur fram að á Twitter-slóð
sveitarinnar sé birt stutt myndband
þar sem Mick Jagger, Keith Rich-
ards og aðrir liðsmenn flytja blús-
aðan lagstúf og undir myndinni
segir einfaldlega „Væntanleg 6.
október.“ Allt bendir því til að plat-
an sem væntanleg sé innihaldi
ábreiður á þekktum, klassískum
blússlögurum.
Keith Richards
Kemur ný plata?
Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhann-
esson, veitti Darren Aronofsky
heiðursverðlaun Alþjóðlegrar kvik-
myndahátíðar í Reykjavík (RIFF)
árið 2016 fyrir framúrskarandi list-
ræna sýn við hátíðlega athöfn á
Bessastöðum í gær.
„Darren Aronofsky er bandarísk-
ur leikstjóri sem er þekktur fyrir
óvenjulegar myndir sínar, sem oft
einkennast af súrrealískum og sál-
fræðilegum viðfangsefnum. Aðeins
47 ára gamall telst hann ungur
meðal leikstjóra og sjást þess ýmis
merki í kvikmyndum hans, þar sem
meðal annars gætir áhrifa frá tón-
listarmyndböndum, nýaldartrúar-
brögðum og vísindaskáldskap,“
segir í tilkynningu. Aronofsky hef-
ur gert sex kvikmyndir í fullri
lengd og unnið til fjölda verðlauna
fyrir þær.
Flest verðlaun hlaut hann fyrir
sálfræðitryllinn Black Swan frá
árinu 2010, en fyrir þá mynd hlaut
hann tilnefningu til Óskars-, Gol-
den Globe- og Bafta-verðlauna fyr-
ir bestu leikstjórn. Nýjasta kvik-
mynd hans, Noah, frá árinu 2014,
var að hluta til tekin upp hér á
landi og skartar Russel Crowe í tit-
ilhlutverkinu.
Morgunblaðið/Ófeigur
Gleði Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson, afhenti leikstjóranum Dar-
ren Aronofsky heiðursverðlaunin við hátíðlega athöfn á Bessastöðum í gær.
Darren Aronofsky fær
heiðursverðlaun RIFF
RIFF | ALÞJÓÐLEG KVIKMYNDAHÁTÍÐ Í REYKJAVÍK | 2016
Hinn goðsagnakenndi leik-stjóri Alejandro Jodo-rowsky kláraði kvik-myndina Ljóð án enda
(Poesia sin fin) með því að standa
fyrir hópfjármögnun á Indie Gogo.
Kvikmyndin er sjálfstætt framhald
af sjálfsævisögulegri mynd, Dansi
raunveruleikans (La danza de la
realidad ), sem kom út árið 2013 og
var fyrsta mynd leikstjórans í meira
en tuttugu ár. Jodorowsky sem er
orðinn 87 ára gamall er án efa fræg-
astur fyrir myndirnar sínar El Topo
(1970) og Holy Mountain (1973) sem
báðar hafa öðlast sess sem „költ“
bíomyndir og hafa veitt ótal lista-
mönnum samtímans innblástur.
Holy Mountain, sú frægasta, er eins-
konar súrrealísk könnun á dulspeki
hins vestræna heims og alkemískum
fræðum og myndi frekar teljast
listaverk en kvikmynd. Það mætti
segja að þessar fyrrnefndu myndir
séu kvikmyndir sem fjalla um að
víkka út hugann, en að þessar tvær
sjálfsævisögulegu myndir Jodorow-
skys fjalli í staðinn um að víkka út
hjartað.
Ljóð án enda krefst þess ekki að
maður hafi séð eina einustu mynd
Jodorowskys, og ekki einu sinni fyrri
myndina, Dans raunveruleikans.
Hún byrjar þar sem sú síðarnefnda
endar, í Chile, þegar hinn ungi Alej-
andro flytur frá þorpinu Tocopilla til
höfuðborgarinnar Santiago. Faðir
Alejandros, leikinn af syni leikstjór-
ans, Brontis Jodorowsky, er vægast
sagt ömurlegur hrotti af manni og
kallar drenginn hommatitt í öðru
hverju orði. Móðir hans, leikin af
sópransöngkonunni Pamela Flores,
syngur blíðlega í stað þess að tala, og
þar ljær leikstjórinn henni rödd þar
sem draumur hennar um að verða
óperusöngkona var kæfður í æsku.
Alejandro er uppnuminn af ljóðum
Gabriel Garcia Lorca en faðir hans
segir að ljóðskáld séu hommar.
Drengurinn kemst reyndar að því að
hann er ekki samkynhneigður þegar
ungur frændi hans játar honum ást
sína. Alejandro segir við hann að
hann sé „ekki þannig“ en leyfir hon-
um að kyssa sig einum kossi, kossi
sem skilur ekkert eftir hjá þeim síð-
arnefnda.
Við færumst fram í tímann um
nokkur ár og hinn ungi Alejandro er
nu leikinn af öðrum syni Jodorow-
skys, Adan. Hann er að reyna að
brjótast úr viðjum fjölskyldunnar og
frá hinum harðneskjulega föður og
hittir fljótlega sína fyrstu ást, hina
stórfenglegu Stellu Diaz sem er
pönkdrottning og ljóðskáld. Hin ít-
urvaxna Stella er með eldrautt hár,
gullmáluð brjóst, gengur í bláum
Doctor Martens skóm og drekkur
bjór í lítravís. Stella er einnig leikin
af Pamelu Flores, sem er væntan-
lega einhverskonar skemmtilega
freudísk tilvísun hjá Jodorowsky.
Myndin fjallar svo um kynni hans við
ljóðlistina,og hvernig hann fellur inn
í hóp listamanna og ljóðskálda og
fjarlægist rætur sínur og fjölskyldu í
leit að sjálfum sér.
Eitt af því sem er svo merkilegt í
kvikmyndum Jodorowskys er hvern-
ig hann notar ítrekað sömu táknin í
þeim öllum. Hér sjáum við aftur
kunnuglega hluti: beinagrindur,
nekt (bæði karlmenn og konur), dýr,
fólk sem hefur misst útlimi sína,
dvergvaxið fólk, sirkuslistamenn,
Tarotið og pólitík. Í þessari tilteknu
mynd notast hann við svartklætt
fólk sem færir til hluti líkt og í leik-
húsi og í raun er öll myndin í leik-
hússtíl: ýktir búningarnir, leik-
myndin og persónurnar.
Leikstjórinn sjálfur birtist stundum
og talar við sitt yngra sjálf líkt og í
Dansi raunveruleikans, og það er
ljóst að sú aðferðafræði sem hann
nefnir „Psycho Magic“ eða sál-
fræðigaldur er rauður þráður í báð-
um myndunum. Síkómagía er ein-
hverskonar sálgreiningarleikhús þar
sem tákn, aðferðir og aðgerðir eru
notaðir til heilunar og báðar mynd-
irnar eru aðferð leikstjórans til að
sættast við æsku sína og heila minn-
inguna um föður sinn sem hann hat-
aði svo lengi.
Myndin er gríðarlega falleg sjón-
rænt séð og meðal eftirminnilegustu
atriðanna eru þegar þúsundir manns
klæðast eins og beinagrindur og
djöflar og dansa um götur borg-
arinnar. Ein sterkasta senan í mynd-
inni er þegar Alejandro sefur hjá
unnustu besta vinar síns, hinni fal-
legu Pequenitu sem er dvergur. Hún
býður honum blíðu sína en segir hon-
um að hún sé á blæðingum. „Santa
sangre,“ (hið heilaga blóð) hrópar
hann af gleði. Það er auðvitað til-
vísun í kvikmyndina Santa sangre
frá 1989 og væntanlega blóð Krists
þrátt fyrir að Jodorowksy sé yf-
irlýstur sem dulspekilegur efa-
semdamaður og þoli ekki trúar-
brögð.
Síkómagískur seiður leikstjórans
er svo fullkomnaður í lok mynd-
arinnar þegar hann endurtekur
kveðjustund á bryggjunni frá Dansi
raunveruleikans og rakar höfuð föð-
ur síns á táknrænan hátt þar sem
hann afhjúpar hann bara sem venju-
legan mann, ekki skrímsli, og segir:
„Með því að elska mig ekki hefur þú
sýnt mér hve mikilvæg ástin er.“
Tákn „Eitt af því sem er svo merkilegt í kvikmyndum Jodorowskys er hvernig hann notar ítrekað sömu táknin í
þeim öllum,“ segir í rýni um sjálfsævisögulegu kvikmyndina Ljóð án enda (Poesia sin fin).
Stórfenglegt meistarastykki
Bíó Paradís
Ljóð án enda (Poesia sin fin)
bbbbb
Leikstjóri: Alejandro Jodorowsky
Aðalleikarar: Brontis Jodorowsky,
Pamela Flores og Adan Jodorowsky.
Frakkland/Chile, 2016. 128 mínútur.
ANNA MARGRÉT
BJÖRNSSON
KVIKMYNDIR
Bíó Paradís: Sun. 9. okt. kl. 17.30
MAGNIFICENT 7 6, 9, 10:30
FRÖKEN PEREGRINE 6
BRIDGET JONES’S BABY 8
EIÐURINN 9
STORKAR 2D ÍSL.TAL 6
LAUGARÁSBÍÓ Sýningartímar
Miðasala og nánari upplýsingar