Dagblaðið Vísir - DV - 12.06.2015, Blaðsíða 49

Helgarblað 12.–15. júní 2015 Lífsstíll 41
M
atvæli er sjaldnast það
fyrsta sem fólki dettur í
hug þegar það sér skor-
dýr. Marga hryllir við
litlum margfætlum og
flestir reyna að komast hjá því að
leggja þau sér til munns. Frum-
kvöðullinn Búi Bjarmar Aðal-
steinsson hefur þrátt fyrir fram-
angreindar staðreyndir unnið að
því að vekja áhuga fólks á nýtingu
skordýra í matvæli sem nýtt og
spennandi innihaldsefni.
Skordýr mjög nýtin
„Ég fékk hugmyndina þegar ég
var að skoða sjálfbæra fram-
leiðslu sem hluta að lokaverkefn-
inu mínu í Listaháskólanum. Ég
skoðaði hvernig við getum nýtt
betur auðlindirnar sem við eig-
um og þá helst í tengslum við
matvæli. Ég fór að skoða sjálf-
bær matvælakerfi og sérstaklega
þann massa sem gengur af inn-
an kerfisins. Mig langaði til þess
að skoða leiðir til að nýta affall-
ið betur en að búa bara til mold
og þá rambaði ég inn á skordýr!
Fljótlega sá ég að möguleikarn-
ir þar eru endalausir bæði hvað
varðar matvæli eða annað fóður.“
Búi er sannfærandi og ekki
lengi að telja blaðamanni trú um
að skordýr séu það sem koma
skal. Hann segir skordýr ónýtta
auðlind og algjört undraefni sem
býður upp á óteljandi möguleika.
„Skordýr eru alveg mjög nýt-
in á þá fæðu sem þau fá. Ef þú ert
að rækta búfénað þarftu 10 kg af
fóðri fyrir hvert kíló af kjöti. En í
skordýrarækt má ætla 1,5–1,7 kg
af fóðri fyrir hvert kíló af skor-
dýrakjöti sem þú færð á móti.
Matvælaiðnaðurinn í heiminum,
bæði svín, lamb og naut, eru að
búa til meira af gróðurhúsaloft-
tegundum heldur en samgöngur í
heild. Við getum tekið sem dæmi
að við rækt á 1 kg af próteini úr
nautakjöti verður til 2.800 grömm
af gróðurhúsalofttegundum en
við sama magn af skordýrakjöti
verður til 1 gramm gróðurhúsa-
lofftegunda. Munurinn er næst-
um því þrjúþúsundfaldur! “
Sannkölluð súperfæða
Framleiðslan er sem sagt ódýr og
afar umhverfisvæn en Búi er rétt
að byrja því næringarinnihald
skordýra er mjög gott og hentar
gríðarlega vel til matvælafram-
leiðslu.
„Skordýrin sem við notum
nefnast krybbur og í þeim er
hátt próteininnihald. Í óunn-
um krybbum eru um 60–70 pró-
sent prótein. Ofan á það er mik-
ið magn snefilefna. Í krybbum er
tvisvar sinnum meira járn heldur
en í nautakjöti. Í þeim eru Omega
3 og Omega 6 ásamt B12 vítamíni.
Það er líka svipað magn af kalki í
krybbum eins og í mjólk. Þetta er
því sannkölluð súperfæða, sér í
lagi fyrir konur.”
Nútímafólk gerir þó ekki bara
kröfu um hágæða matvæli varð-
andi næringarinnihald. Orkan
verður að vera bragðgóð og þar
kann einhver að halda að vanda-
málin verði til í tengslum við
skordýr.
„Alls ekki, skordýr eru bragð-
góð! Fólk er með ákveðnar hug-
myndir um að skordýr séu
ógeðsleg og virðist þess vegna
halda að þau bragðist líka ógeðs-
lega. Það er því mjög áhugavert
að skoða viðbrögð fólks þegar
það hefur komist yfir þennan
fyrsta huglæga múr og tekið fyrsta
skrefið. Það búast allir við því að
þetta sé ógeðslegt, en bragðið
er bara milt og gott og ekki ólíkt
annarri fæðu. Þá er þetta ekkert
meira mál en að smakka kavíar í
fyrsta skiptið og sumir verða fyr-
ir hálfgerðum vonbrigðum enda
býst það við því versta.“
Eins og að finna upp græn-
meti
„Krybbur eru litlu frændur engi-
sprettna. Þetta eru dýrin sem
þú heyrir í þegar þú sofnar í út-
löndum. En svo er til fullt af fleiri
skordýrum sem verið er að skoða
nýtingarmöguleikana með. Mín
upplifun er eins og við höfum
verið að finna upp grænmeti.
Það er hægt að borða þetta, rækta
þetta og þróa á alls konar vegu.
Við erum bara rétt að byrja! Skor-
dýr eru hinir sönnu sigurvegar-
ar, við erum til dæmis með fimm
tegundir spendýra hérlendis en
hundruð þúsunda tegunda af
skordýrum. Mér finnst ótrúlegt
hvað ég heillast mikið af skordýr-
unum þrátt fyrir að hafa unnið
að þessu í eitt og hálft ár því ég
læri bara meira og meira hvað
möguleikarnir eru endalausir.“
Búi telur að skordýr geti orðið
raunverulegur matvælakostur í
heiminum en til þess sé hugar-
farsbreyting nauðsynleg. „Ég gæti
ferðast um heiminn og sagt frá
hugmyndinni um að skordýr séu
sniðugur matvælakostur en það
skilar engu nema fólk hafi raun-
verulegan kost á að prófa slíka
vöru. Þess vegna fékk ég til liðs við
mig Stefán Atla Thoroddsen, vin
minn, sem er markaðsfræðing-
ur og saman þróuðum við okkar
fyrstu vöru. Úr varð orkustöngin
„Jungle Bar“ sem inniheldur m.a.
krybbuhveiti. Stöngin er fram-
leidd úr krybbum sem ræktaðar
eru í Kanada og stefnum við fyrst
um sinn á Bandaríkjamarkað. Við
munum einnig reyna að koma
stönginni á markað á Íslandi en
það fer eftir viðbrögðum hjá Mat-
vælastofnun.“
Að lokum er því eðlilegt
að spyrja Búa hvernig orku-
stöngin bragðast og hvort af
henni sé skordýrabragð. „Bragð-
ið af krybbum er milt og minnir
á hnetur. Þetta er dálítið eins og
að lýsa bragðinu af hveiti. Það er
bragð af því en það ræðst af því
sem þú setur með. Ef þú ætlar að
búa til súkkulaðiköku þá seturðu
innihald með skordýrunum sem
bragðast eins og súkkulaði. En ef
þú vilt útbúa súrdeigsbrauð þá
seturðu eitthvað allt annað með.
Möguleikarnir eru endalausir!“ n
Rafport ehf • Nýbýlavegur 14 • 200 Kópavogur • S: 554-4443 • rafport.is
Fækkaðu
hleðslu-
tækjum á
heimilinu
með því að
hlaða snjall-
símann og
stærri raftæki
á einum og
sama staðnum
Tengill með USB
Sniðug lausn fyrir hvert heimili og fyrirtæki
Hafðu
samband
við okkur
eða næsta
löggilda
rafverktaka
„Skordýr eru bragðgóð“
n Búi Bjarmar hefur þróað orkustöng úr krybbum n Skordýrin bragðast eins og hnetur
„Það búast allir við
því að þetta sé
ógeðslegt, en bragðið er
bara milt og gott og ekki
ólíkt annarri fæðu.
Út fyrir
kassann
Kristín Tómasdóttir
skrifar
Heillaður af skordýrum Búa
Bjarmari líður svolítið eins og hann
hafi fundið upp grænmeti.