Dagblaðið Vísir - DV - 08.09.2015, Blaðsíða 47

Vikublað 8.–10. september 201542 Umræða
U
ndir þinglokin í vor var sam­
þykkt á Alþingi frumvarp
um svokallaðan stöðug­
leikaskatt á slitabúin upp á
39%. Það er ekki hár skattur
á áhættufjármagnið sem þar er að
finna þótt margir virtust fá í hnén
yfirleitt við tilhugsunina að leggja
skatt á vogunarfjármagnið sem
enginn deilir um að er uppistaðan
í eignarhaldinu á slitabúunum. En
um þetta náðist engu að síður sam­
staða og er það vel. Einnig hefur
stöðug leikaskattinum verið sýndur
víðtækur skilningur erlendis sem eitt
af þeim tækjum sem fullvalda ríki
hefur til þess að takast á við þann
vanda sem slitabúin skapa. Það sem
verra var, að á Alþingi var jafnframt
samþykkt annað frumvarp, eins kon­
ar hjáleið við stöðugleikaskattinn,
heimild fyrir slitabúin til að koma sér
undan skattinum, eða fá hann veru­
lega skertan að uppfylltum tiltekn­
um skilyrðum. Þessi skilyrði eru bæði
ógagnsæ og svo flókin að fullyrða má
að flestir botna hvorki upp né niður í
þeim. Þar fyrir utan er ýmislegt sem
greinilega á að fara leynt.
Þvert á loforð
Þetta er þvert á loforð forsætis­
ráðherra og fjármálaráðherra um
að afnám hafta myndi byggja á
gagnsæju ferli, eins og kom fram í
kynningu þeirra 8. júní síðastliðinn.
Þá var okkur líka sagt að grunnhug­
mynd fyrir 39% skatti væri að tryggja
að uppgjör þrotabúanna rýrði ekki
kjör almennings. Ef hins vegar á að
veita afslátt þá bitnar það væntanlega
á lífskjörum því einhvers staðar kem­
ur afslátturinn fram. Á almenningur
ef til vill að niðurgreiða afsláttinn í
formi veikara gengis og þar með lak­
ari lífskjörum án þess að fá því svarað
á hvaða grunni sá afsláttur er veittur?
Samsvörun við Icesave
Hjáleiðinni var mótmælt í
þingumræðunni þótt ekki væru
margir um þau mótmæli enda fór svo
að aðeins einn þingmaður greiddi at­
kvæði gegn henni. Hlýtur það að vera
umhugsunarefni því varla á það að
geta gerst að Alþingi samþykki lög
sem þingheimur skilur ekki til fulls –
einfaldlega vegna þess að ekki eru öll
kurl komin til grafar – og eiga auk þess
leynt að fara! Það tók ekki núverandi
stjórnarmeirihluta, sem var stjórn­
arandstaðan á síðasta kjörtímabili,
langan tíma að gleyma Icesave­laga­
frumvarpinu sem gagnrýnt var á
svipuðum forsendum: Ógagnsæi,
leyndarhyggju, að ógleymdum utan­
aðkomandi þrýstingi sem beitt var til
að keyra það mál áfram.
Seðlabankinn kominn með
skattlagningarvald
Hjáleiðin veitir Seðlabankanum
ígildi skattlagningarvalds því starfs­
menn hans eru settir í þá stöðu að
geta sett puttann upp eða niður,
til samþykkis eða synjunar, þegar
metið væri hvaða bröskurum eigi
að hleypa inn í hjáleiðina góðu og á
hvaða forsendum það skuli gert. Þar
með fá þeir vald til að veita undan­
þágu frá almennri skattareglu. En það
er ekki nóg með að Seðlabankinn fái
mikið vald í hendur heldur er hann
að bræða með sér hvort hann yfir­
leitt ætli að upplýsa þing og þjóð um
forsendur ákvarðana sinna!
Ekki búið að ákveða hvort vinnu-
brögðin verði opinberuð!
Í frétt í Morgunblaðinu í síðustu viku
er eftirfarandi haft eftir talsmanni
Seðlabankans: „Ekki hefur verið tekin
ákvörðun um hvort stöðugleikamatið
verði gert opinbert …“ Við afgreiðslu
hjáleiðarinnar í vor var sagt að Efna­
hags­ og viðskiptanefnd Alþingis yrði
upplýst um ákvarðanir starfsmanna
Seðlabankans þegar þar að kæmi. En
verður það undir þagnarskyldu?
Málið er allt hið ævintýralegasta.
Það er að umfangi helmingi stærra en
fjárlög íslenska ríkisins í krónum talið,
framkvæmdinni er úthýst og nú veltir
framkvæmdaaðilinn því fyrir sér hvort
honum hugnist að ræða vinnubrögð
sín og niðurstöður opinberlega! Getur
þetta verið vísbending um annað en
að þarna verði eitthvað á ferðinni sem
ekki þoli dagsljósið? Verður að lokum
sagt að ferlið sé komið það langt að
ekki sé hægt að breyta neinu?
Til upprifjunar
Stöðugleikaskatturinn var kynntur
með miklum bravúr í Hörpu í þann
mund er málið fór til umræðu á Al­
þingi. Skatturinn væri hin efnahags­
lega nauðsyn sem þyrfti til þess að
leysa heildar umfang vandans. Þar
var einnig sagt að Stöðugleikaskattur
og Stöðugleikaskilyrði ættu að vera
jafnverðgild þegar upp væri stað­
ið. Þegar á þetta var minnt í þingsal
var snarlega á það bent að þetta væri
reginmisskilningur. Stöðugleikaskil­
yrðin væru hin alþekkta tvenning,
kylfan og gulrótin, og aldrei hefði
verið gert ráð fyrir samasemmerki á
milli þeirra, skattsins annars vegar
og hjáleiðarinnar hins vegar – þrátt
fyrir yfirlýsingarnar í Hörpu.
Og nú er komið fram á haust og
Seðlabankinn að ganga frá málum
þeirra sem kjósa að elta gulrótina en
skilyrðin og vinnureglurnar í þeim
eltingarleik eru á huldu. Um það leyti
sem frumvörpin tvö, hið ágæta Stöð­
ugleikaskattsfrumvarp annars vegar
og hin afleita Hjáleið hins vegar voru
til umfjöllunar á Alþingi minnti ég á
þá mismunun sem skattgreiðendur
horfðu upp á við þessar kúnstir:
Verðugar vangaveltur
„Ég borga tekjuskatt, útsvar og fast­
eignagjöld. Þetta geri ég möglunar­
laust og með ánægju svo lengi sem
ég trúi því að skattarnir fari til góðra
málefna. Kylfan er látin duga á mig en
ekki gulrótin. Mér er ekki boðið upp
á neinar samningaviðræður um þess­
ar greiðslur. Þar eru skýrar reglur sem
eiga að taka til allra. Ég fæ ekki skilið
hvers vegna hið sama á ekki að gilda
um kröfuhafa í slitabúin, þ.e. vog­
unarsjóðina og áhættufjárfestana,
ómóralskasta fjárfestingarfjármagn
sem til er. Auðvitað eiga hrægamm­
arnir að greiða skatt samkvæmt sömu
lögunum. Allir sem einn.
Og gleymum því ekki að 39%
skattur er ekki hár skattur við þessar
aðstæður. Þegar það síðan bætist við
að ívilnunarviðræðurnar virðast hafa
í för með sér að koma eignarhaldi á
bönkunum út fyrir landsteinana og
skapa óvissu um stórfellt gjaldeyris­
útstreymi með ívilnunarsamningum
þá gerast ýmsar spurningar áleitnar.“
Ástæða er til að rifja þessar hug­
leiðingar upp þegar það nú virðist
ætla að ganga eftir, að það sem á að
vera uppi á borðum er verið að færa á
bak við lokuð tjöld. n
Makkað með milljarða í boði Alþingis„Verður að lokum
sagt að ferlið sé
komið það langt að ekki
sé hægt að breyta neinu?
Ögmundur Jónasson
þingmaður Vinstri grænna
Kjallari
E
itt aðalsmerki góðra þjóða
þar sem gott er að búa, er
hvernig búið er að þeim
elstu og yngstu. Við höfum
gert margt gott en enn er
margt sem þarf að bæta til að við
getum með sanni sagt að við búum
vel að þessum hópum. Í þessum
pistli ætla ég einungis að einbeita
mér að einum þætti sem eru kjara­
mál eldri borgara.
192.021 kr.
Við þekkjum það öll á eigin skinni
hvað það kostar að komast af í okk­
ar samfélagi. Það kostar heilan hell­
ing. Við vitum þar af leiðandi að
192.021 kr. dugar ekki til þess. All­
nokkur hópur eldri borgara í okkar
samfélagi þarf í hverjum mánuði að
reyna að komast af með þessa upp­
hæð. Þetta er sú upphæð sem þeir
fá sem ekki hafa safnað í lífeyrissjóð
og búa nú einir, eftir skatt. Oft kon­
ur sem voru heimavinnandi og aðr­
ir þeir sem ekki náðu inn í kerfið.
Finnst okkur þetta í lagi?
219.384 kr.
Sem betur fer er ofangreindur hópur
ekki stór. En enn stærri er sá hópur
sem á lífeyrissjóð. Tökum sem dæmi
konu sem var heima með börnin í á
annan ára­
tug áður
en hún fór
aftur út
að vinna
í áhuga­
verðu og
skemmti­
legu starfi
sem skilaði
henni þó
ekki mjög
háum tekj­
um. Hún
hefur þó náð
að safna sér
réttindum
upp á u.þ.b.
86.000 kr. í
lífeyrissjóð. Það skilar henni sam­
anlagðri mánaðarlegri útgreiðslu
eftir skatt 219.384 kr. Til eru fjölmörg
önnur dæmi sem hægt væri að taka
sem öll eru að skila stórum hópi
fólks í íslensku samfélagi tekjum
sem skilja þau eftir í gildru fátæktar.
Finnst okkur þetta í lagi?
300.000 kr.
Svarið við spurningunni er einfalt:
auðvitað er þetta ekki í lagi. Við gerð
síðustu kjarasamninga kom fram
skýr krafa um að lágmarkslaun yrðu
hækkuð í 300.000 kr. Undir hana
tókum við jafnaðarmenn heils­
hugar. Fannst hún sjálfsögð og eðli­
leg ef fólk á að komast af í íslensku
samfélagi. Nú þurfum við að taka
undir þessa kröfu að nýju með elli­
og örorkulífeyrisþegum. Við get­
um ekki skilið þessa hópa eftir. Það
er rangt og
óréttlátt. Við
jafnaðar­
menn í Sam­
fylkingunni
munum
leggja fram
tillögu nú
þegar Al­
þingi kem­
ur saman
um að líf­
eyrisþegum
verði
tryggðar að
lágmarki
300.000 kr.
tekjur.
Drögum úr skerðingunum
Að auki þurfum við að ná saman
um réttlátt skattkerfi sem ver
lægstu tekjuhópana og tryggir
þeim mannsæmandi afkomu.
Og við þurfum að ná saman um
breytingar til að létta á skerðingun­
um í lífeyris kerfinu. Þetta verður að
vera eitt af áherslumálum þingsins
í vetur. Við vonum innilega að rík­
isstjórnin sé til í að hlusta á þessa
tillögu og taka undir hana. Slöpp er
sú löggjafarsamkoma sem ekki get­
ur náð saman um að tryggja fólki
mannsæmandi afkomu. n
Finnst okkur þetta í lagi? „Slöpp er sú lög-
gjafarsamkoma
sem ekki getur náð
saman um að tryggja fólki
mannsæmandi afkomu.
Katrín Júlíusdóttir
alþingiskona og varaformaður Samf.
Kjallari
og
Smáratorgi · Korputorgi
HUNDAFÓÐUR
FÆST HJÁ OKKUR