Dagblaðið Vísir - DV - 08.09.2015, Blaðsíða 64

Afmælisblað 8. september 2015 40 ára 7
P
rentarar héldu í verkfall
haustið 1981 og blöðin
hættu að koma út. Þeir
Sveinn R. Eyjólfsson, fram-
kvæmdastjóri Dagblaðsins,
og Hörður Einarsson, stjórnarfor-
maður Vísis, notuðu tímann í verk-
fallinu til að undirbúa sameiningu
blaðanna.
Dagblöðin komu aftur út að verk-
falli loknu, 25. nóvember 1981, en
það varð síðasti útgáfudagur Vísis
og Dagblaðsins. Stjórnarfundir
voru haldnir í útgáfufélögum beggja
blaðanna þá um kvöldið. Þar voru
sameiningartillögurnar bornar upp
og samþykktar á báðum stöðum.
Að loknum síðustu útvarpsfréttum á
miðnætti var starfsfólkið kallað út og
því tilkynnt um ákvörðunina. Frá og
með 26. nóvember kom út sameinað
blað sem fékk nafnið Dagblaðið-
Vísir, síðar skammstafað DV.
Veggir brotnir niður
Nokkrum vandkvæðum var bundið
að ráða í yfirmannastöður, hver
skyldi vera fréttastjóri, afgreiðslu-
stjóri og svo framvegis, en allt
leystist það farsællega. Ritstjórnir
blaðanna tveggja voru staðsettar í
tveimur sambyggðum húsum, Síðu-
múla 12 og 14. Var brugðið á það ráð
að brjóta veggi og opna á milli. Allt
var þetta gert með hraði en Sveinn
R. Eyjólfsson, framkvæmdastjóri
Dagblaðsins, telur að sameiningin
hefði ekki getað gengið öðruvísi
en svona. Aldrei hefði náðst sam-
staða um sameiningu hefði þurft
að leita samráðs við alla aðila fyrst.
Þeir Sveinn og Hörður Einarsson,
stjórnar formaður Vísis, höfðu haldið
„stjórnmálasambandi“ allt frá stofn-
un Dagblaðsins og verið opnir fyrir
þeim möguleika að blöðin samein-
uðust. Tækifæri til þess gafst í prent-
araverkfallinu í nóvember 1981.
Jónas Kristjánsson, fráfarandi rit-
stjóri Dagblaðsins, kvaðst aðspurð-
ur ekki kvíða samstarfinu við Vísis-
menn þrátt fyrir að blöðin hefðu
eldað grátt silfur í sex ár. Hann sagði
ekki duga að „haga sér alltaf eins
og söguhetjur Íslendingasagnanna,
menn yrðu einnig að geta sest niður
til viðræðna“. Jónas varð annar
tveggja ritstjóra hins nýja blaðs,
ásamt Ellert B. Schram.-
Mikil útbreiðsla DV
Blaðið fékk strax mikla útbreiðslu
og fram eftir níunda áratugnum
var upplag þess um 35 til 38 þús-
und eintök og stundum allt að
40 þúsund á mánudögum, en
hin blöðin komu þá ekki út á
mánudögum. Lesendur fengu
nú stærra blað fyrir sama pen-
ing og sannarlega var hið nýja
blað skemmtileg blanda úr for-
eldrum sínum og fékk með tíð
og tíma sitt eigið svipmót.
Þrátt fyrir að samruninn
gengi fumlaust fyrir sig mátti
sjá í öðrum miðlum að ýmis
vandamál honum tengd voru
blásin upp. Ýjað var að mann-
vonsku stjórnenda í garð starfsfólks
og pólitísk viðhorf ritstjóra rifjuð
upp. Augljóst mátti vera að keppi-
nautum á markaði fannst sér ógnað.
Flokksblöðin að verða nátttröll
Nýtt blað varð frá byrjun einn aðal-
fjölmiðill landsins og verðugur
keppinautur Morgunblaðsins um
hylli lesenda. Ellert B. Schram rit-
stjóri vonaðist til þess að blaðið yrði
brátt „ raunverulegur vettvangur
hins óbreytta borgara, vopn í þágu
lýðræðis og valddreifingar“. Hið
nýja blað yrði ekki flokks-
málgagn sem hefði það hlut-
verk að „móta skoðanir, og
skjóta skjólshúsi yfir gæðinga
sína“. Flokksmálgögnin væru
að opinberast sem „nátt-
tröll í nútímafjölmiðlun“. Þar
reyndist Ellert sannspár.
DV er arftaki Dagblaðsins
Frá upphafi einsettu útgef-
endur sér að gefa út dagblað
sem væri óháð flokkum og
flokksbrotum, aðilum vinnu-
markaðarins og öðrum þrýsti-
hópum. Slagorð Dagblaðsins
„frjálst og óháð“ fluttist yfir á nýja
blaðið, en það þýddi þó ekki að hið
nýja blað yrði hlutlaust. Enda er
sitthvað að taka afstöðu til manna
og málefna annars vegar og vera
bundinn á klafa stjórnmálaflokks
hins vegar.
Hið nýja blað náði brátt flugi og
meðallestur var árið 1984 kominn
upp í 64% á sama tíma og Morgun-
blaðið var með 70% lestur. Blaðið
var keypt jöfnum höndum um allt
land. Dagblaðamarkaðurinn hafði
tekið stakkaskiptum og DV fylgdi
fast á hæla Morgunblaðsins. Starf-
semin var á traustum fjárhagslegum
grunni í heila tvo áratugi og blaðið
í fararbroddi íslenskra fjölmiðla. n
Dagblaðið-Vísir
E
llert B. Schram var ritstjóri
DV frá stofnun árið 1981
fram til 1995, en hann
hafði áður verið ritstjóri
Vísis frá 1980. Hann var for-
maður Knattspyrnusambands
Íslands 1973–1989 og alþingis-
maður um árabil. Ég fékk Ell-
ert í stutt spjall, en hann var
að gera sig kláran að fara út á
golfvöll. Ég spurði hann fyrst
af öllu af því hver hefðu verið
fyrstu afskipti hans af dag-
blöðum.
„Samskipti mín og Vísis
hófust þegar ég var ellefu ára
og ég hóf að selja Vísi. Síðar
gerðist ég blaðamaður þar á
Háskólaárunum 1961–1964.
Ég varð þingfréttaritari Vísis
og fékk að sitja þingflokks-
fundi Sjálfstæðisflokksins. Þá fór
ég að hafa áhuga á pólitík. Ég kom
svo á Vísi löngu síðar þegar Hörður
Einarsson og Ingimundur Sigfús-
son fengu mig til að verða ritstjóri.“
Hvernig gekk samkeppnin við
Dagblaðið, þann tíma sem þú
varst ritstjóri Vísis?
„Við náðum Dagblaðinu í
áskrifendum og helgarblaðið
seldist vel. Það var góður andi
og mikill kraftur á blaðinu.“
Hvernig hugnaðist þér sam-
eining blaðanna?
„Ég var spenntur fyrir sam-
einingunni og árin á DV voru
spennandi og skemmtilegur
tími. Við vorum heppnir með
fólk. En það sem var merkilegast
var að blaðið var frjálst og óháð.“
Hvað er þér minnistæðast á
löngum ferli sem ritstjóri?
„Fréttaútvarpið er einn af há-
punktunum. Starfsemi ríkisút-
varpsins lá niðri í verkfalli opin-
berra starfsmanna 1984 og þá
stofnuðum við útvarpsstöð.
Fréttaútvarpið skipti sköpum
í baráttunni fyrir frelsi fjölmiðl-
anna.“ n BJB
„blaðið Var
frjálst og óháð“
Rætt við Ellert B. Schram, ritstjóra DV frá stofnun, árið 1981, til 1995
Sameining
Stoltir aðstand-
endur sameinaðs
blaðs Vísis og
Dagblaðsins í
nóvember 1981.
Fjórmenningaklíkan
Þeir kölluðu sig "fjórmenningaklíkuna" útgáfuráð DV. Neðri myndin er tekin árið 1986
og sú efri á dögunum. Frá vinstri ritstjórarnir Jónas Kristjánsson og Ellert B. Schram,
Sveinn R. Eyjólfsson, starfandi stjórnarformaður, og Hörður Einarsson framkvæmdastjóri.
1986
2015
Hinn ómissandi Loki Fagnar sameiningu blaðanna.
„Þrátt fyrir að sam-
runinn gengi fum-
laust fyrir sig mátti sjá í
öðrum miðlum að ýmis
vandamál honum tengd
voru blásin upp.