Dagblaðið Vísir - DV - 08.09.2015, Blaðsíða 52

Afmælisblað 8. september 2015 40 ára 3
v
ið vorum að fjarlægja
blaðið frá Sjálfstæðis­
flokknum, enda ekki
hægt að gefa út dagblað
á forsendum stjórnmála­
flokka. Slíkt er ávísun á gjaldþrot. Á
löngum tíma færðum við okkur inn
á braut óháðs fréttaflutnings og fyrir
því voru viðskiptalegar forsendur.
Við þetta jukust átökin um blaðið.
Raunar hafði Vísir byrjað á sínum
tíma sem óháð blað, en kaupmenn
í Reykjavík tóku hann síðar yfir og
gerðu að sínum.“
En það voru fleiri breytingar á
þessum tíma, þar á meðal í prentun.
„Árið 1971 kom offsetið. Þetta
urðu skýrar og fallegar síður.
Myndir prentuðust nú vel og á
sama tíma kom fjórlitur, en tæknin
við liti hafði verið mjög erfið. Og
áður loddi prentsvertan við fingur
lesenda en nú vorum við komnir
með vöru sem hægt var að selja.“
Hvernig voru samskiptin við
prentara?
„Prentarafélagið var mjög erfitt
í samskiptum. Með nýrri tækni
var stétt setjara ekki lengur til.
Þetta stóð í Prentarafélaginu sem
vildi samt sem áður „vernda störf
setjara“. Við höfðum á móti þau
rök að ekki væri hægt að reka blöð
út á vitleysisgang af þessu tagi.
Prentarar héldu á hverju ári í verk­
föll. En þetta fór loksins að ganga
með yngri mönnum í þeirra stétt.“
Skrýtnir einstaklingar ráðnir
Hvernig varð þér við þegar þú fréttir
að til stæði að reka þig frá Vísi
sumarið 1975?
„Þetta var eitthvað sem maður
gat reiknað með. Sveinn R.
Eyjólfsson hringdi til mín norður,
þar sem ég var í sólbaði, og tilkynnti
mér að við værum að fara að stofna
dagblað.“
Hvernig varð Dagblaðið frá-
brugðið hinum blöðunum?
„Í Dagblaðinu voru ekki þær
pólitísku greinar sem fólk var vant.
Kjallaragreinarnar voru takmark­
aðar við hálfa síðu og þessu var
ritstýrt. Svo tókum við neytenda­
málin fyrir og Haukur Helgason
hagfræðingur skrifaði um efna­
hagsmálin á mannamáli. Þarna
voru margir góðir blaðamenn og
við réðum jafnvel skrýtna einstak­
linga. Ýmsir sem voru hjá okkur
hefðu ekki getað unnið venjulega
skrifstofuvinnu frá klukkan níu til
fimm. Fólk sem er smáskrýtið gerir
hluti sem breyta heiminum.“
Þið lögðuð mikla áherslu á gott
málfar.
„Blaðið var mjög vandlega yfir­
lesið. Ásgrímur Pálsson var með
okkur alla tíð og sá um hand­
ritalestur. María Ólafsdóttir líka.“
Ég hef heyrt að reksturinn hafi
staðið tæpt í byrjun.
„Í rauninni vissi enginn hvað
þetta var tæpt. Blaðamenn fengu
samt alltaf greitt á réttum tíma og
þannig var það ekki alls staðar á
blöðunum, enda rekstur þeirra
flestra erfiður.“
Telurðu að þið hafið haft áhrif
á efnistök ykkar aðalkeppinautar,
Vísis?
„Vísir færðist í sama farið og við.
Hann varð ekki eins pólitískur og
fyrr.“
Var ekki spenntur
Hvernig hugnaðist þér sameiningin
við Vísi 1981?
„Ég var meira dreginn inn í
þetta. Ég var ekkert spenntur, en
það voru áberandi kostir sem
fylgdu sameiningu. Hægt var að ná
í fleiri áskrifendur, breikka sviðið,
fækka starfsfólki og þetta gerðist allt
á einni nóttu. Ég hafði aftur á móti
áhyggjur af því að fólk yrði ekki eins
spennt fyrir okkur og við yrðum
ekki lengur „Píratar með 33 pró­
senta fylgi“.
Og samstarfið með Ellert B.
Schram, hvernig gekk það?
„Ellert var mjög þægilegur
stjórnandi. Þrátt fyrir að vera þing­
maður Sjálfstæðisflokks var hann
ekkert flokkspólitískur heldur frjáls­
lyndur fyrst og fremst.“
Hvernig líst þér á fjölmiðlana nú?
„Fjölmiðlarnir eru orðnir póli­
tískari nú en þeir voru á 25 ára skeiði
Dagblaðsins og DV, 1975 til 2000,
sem kalla mætti tímabil nokkurs
frjálsræðis. Þá var stunduð meiri
rannsóknarblaðamennska en nú og
miklar sprengingar urðu í fréttum,
nefna má biskupsmálið sem dæmi.
Um aldamótin telja eigendur blaða
sig hafa áttað sig á að rannsóknar­
blaðamennska borgi sig ekki. Við
sendum á sínum tíma Eirík Jónsson
til Amsterdam til að kanna eiturlyfja­
markaðinn. Þetta yrði talið galið í
dag. Rannsóknarblaðamennskan
missti smám saman stuðninginn.
Hefðbundnir fjölmiðlar í dag eru
lakari en þeir voru á tímabilinu 1975
til 2000. Ég myndi ekki vilja vera að
hefja störf sem blaðamaður núna.“
Dreginn inn aftur
En þú gerðist aftur ritstjóri DV árið
2005. Hvernig gekk það?
„Ég var dreginn inn aftur og
varð ritstjóri í um það bil eitt ár
með Mikael Torfasyni. Það var erfitt
og um leið skemmtilegt. Blaða­
mönnunum var borgað lítið kaup
og þetta var of ungt fólk, samt
hæfileikaríkt. Ég var ekki eins og
afi þarna heldur meira langafi og
reyndi að vera kennari. Slökkva
elda og stunda aðra neyðaraðstoð.
Eftir að ég hætti endanlega á DV
fór ég að kenna blaðamennsku við
símenntun Háskólans í Reykjavík.
Þar hélt ég um 300 fyrirlestra, sem
allir eru aðgengilegir á vefnum.“ n
BJB
„Fólk sem er smáskrýtið gerir
hluti sem breyta heiminum“
Jónas Kristjánsson
þarf vart að kynna.
Hann var blaðamaður og
fréttastjóri á Tímanum
1961–1964. Fréttastjóri
Vísis 1964–1966. Ritstjóri
Vísis 1966–1975. Ritstjóri
Dagblaðsins 1975–1981.
Ritstjóri DV 1981–2001 og
aftur 2005–2006. Hann
heldur nú úti vefnum
jonas.is og þar er að finna
yfir 17 þúsund greinar.
Ég settist að spjalli með
Jónasi og spurði hann
fyrst um upphaf átak-
anna á Vísi sem leiddu til
stofnunar Dagblaðsins.
„Þarna voru margir
góðir blaðamenn
og við réðum jafnvel
skrýtna einstaklinga.
Ýmsir sem voru hjá okkur
hefðu ekki getað unnið
venjulega skrifstofuvinnu
frá klukkan níu til fimm.
Jónas Kristjánsson Hann var blaðamað-
ur og fréttastjóri á Tímanum 1961–1964.
Fréttastjóri Vísis 1964–1966. Ritstjóri Vísis
1966–1975. Ritstjóri Dagblaðsins 1975–1981.
Ritstjóri DV 1981–2001 og aftur 2005–2006.
Við tölvuna „Ég myndi ekki vilja vera að hefja störf sem blaðamaður núna.“