Fréttatíminn - 15.01.2016, Blaðsíða 34

Þingholt fasteignasala er 40 ára
á þessu ári og bjóðum við öllum
fasteignaeigendum að því tilefni
frítt verðmat og fría ráðgjöf er varða
fasteignakaup í síma 5123600 eða
síma 5123606
Erum að leita fyrir fjársterkan aðila
að gistiheimili eða hóteli á Stór
Reykjavíkur svæðinu.
Upplýsingar gefur Sigurður
í síma 6168880
Erum að leita að 30 2ja, 3ja og 4ra
herbergja íbúðum í Breiðholti og
Kópavogi fyrir fjársterka aðila.
Uppl. Þingholt s. 5123600
Helluvað 7 – Opið hús sunnudag 17
jan frá kl 13 til 14 - Glæsileg útsýnisíbúð
á fjórðu hæð. Þrjú góð svefnherbergi.
Þvottahús innan íbúðar. Stæði í bíla-
geymslu. Uppl Guðrún í síma 845 7445 og
Sigurður sima 616 8880 eða á tölvupósti
sos@tingholt.is
Engihjalli 1 Kópavogi – Glæsileg
mikið endurnýjuð 3ja herbergja íbúð
með frábæru útsýni á 7 hæð. Tvö
góð svefnherbergi rúmgóð stofa.
Góð lán áhvílandi. V. 28.5 milljónir.
Uppl Sigurður s 6168880
Opið hús Langabrekka - Þriðju-
daginn 19. janúar kl 17.00 til 17.30
að Löngubrekku 10 Kópavogi – Góð 2ja
herbergja íbúð með sérinngangi í fallegu
húsi á góðum stað. Verð 21.9 milljónir Uppl
Sigurður s 6168880 og Artjón s 6621441
Selvað - Nýkomin í einkasölu
4ra herbergja 106,5 fm. íbúð á
3.hæð í góðri lyftublokk íbúð fylgir
gott stæði í bílskýli. Stór svalir. V.
36,8m. upplýsingar og skoðun
veitir Ellert 893-4477 eða ellert@
tingholt.is
Rauðavað - Vel skipulögð 4ra
herbergja 119 fm íbúð á 3. hæð
(efstu) við Rauðavað í Reykjavík.
m/stæði í bílageymslu, þvottahús
innan íbúðar og rúmgóðar
svalir. Íbúðin er laus til afhendingar.
Möguleiki á fjórða herberginu. V
37,8 millj. Uppl Sigurður sim a616
8880
Lyngás – Nýjar glæsilegar íbúðir
tilbúnar til afhendingar. Eigum enn
til nokkrar 3ja og 4ra herbergja
íbúðir á þessum frábæra stað allar
með stæði í bílageymslu. Verð frá
38.5 millj. Upplýsingar Garðar í
síma 8539779 eða Sigurður í síma
6168880.
Hörðukór Penthouse - glæsilega
197,3 fm. íbúð á 12 og 13 hæð
íbúð fylgir stæði í bílskýli. Tvennar
svalir aðrar eru 167 fm. með glæsi-
legu útsýni, góður heitur pottur er
á svölum.Uppl: Ellert s: 893-4477
eða ellert@tingholt.is og Siguður O
Sigurðsson lögg. fasteignasali 616-
8880 eða sos@tingholt.is
Hnoðravellir Hafnarfirði fallegt
einnar hæðar einbýlishús 209 fm.
að stærð þar af er bílskúr 26,2
fm. Húsið er innst í botnlanga og
er langt komið að innan. Að utan
vantar þakkant og á eftir að ganga
frá lóð. Uppl Sigurður s 6168880
PENTHOUSEÍBÚÐ Glæsileg 182,4 fm.
3ja - 4ra herb. penthouseíbúð á 8. og
EFSTU hæð í 101 SKUGGA. Mikil lofthæð,
einstakt útsýni. Lyfta gengur beint upp í
íbúðina. Húsið er fullbúið að utan en íbúðin
afhendist tilbúin til innréttinga. Tvö merkt
stæði í bílageymslu og rúmgóð sérgeymsla
fylgja. Uppl Ísak s 8225588 eða isak@
tingholt.is
Sumarhús á góðu verði í Grímsnesi.Húsið
er timburhús á einni 71,5 fm  og  skiptist í
forstofu, eldhús, stofu, baðherbergi og 3- 4
svefnherbergi. Lóðin er 5.033 fm eignarlóð.
Lóðin er falleg og búið að planta mikið af
trjám. V 10,9 m Uppl. gefur Ísak í síma
822-5588 isak@tingholt.is
Í einkasölu  gistiheimilið Fagralundur ásamt
einbýlishúsi og byggingarlóð í Reykholti
Biskupstungum. EINSTAKT TÆKIFÆRI,
MIKLIR STÆKKUNARMÖGULEIKAR.
Gistiheimilið hefur skorað hátt, sjá á heim-
síðu  fagrilundur.is V. tilboð. Uppl. gefaur
Ísak V. Jóhannsson sími 822-5588 isak@
tingholt.is
Op
ið
hú
s
Op
ið
hú
s
Sigurður
Lögg. fasteignasali
S. 616 8880
sos@tingholt.is
Guðrún Hulda
Lögg. fasteignasali
S. 845 7445
gudrun@tingholt.is
Artjon Árni
Í námi til löggild.
S. 662 1441
artjon@tingholt.is
Ellert
Sölumaður
S. 893 4477
ellert@tingholt.is
Garðar
Sölumaður
S. 853 9779
gardar@tingholt.is
Ísak
Sölustjóri
S. 822 5588
isak@tingholt.is
Jón
Í námi til löggild.
S. 777 6661
jonoli@tingholt.is
Örn
Sölumaður
S. 696 7070
orn@tingholt.is
Helena Mann, í október 1936 í kjöl-
far systur sinnar og mágs, Rottber-
ger-hjónanna, sem vísað var úr landi
með tvö ung börn 1938. Af heilsu-
farsástæðum Helenu fengu þau að
vera um kyrrt á Íslandi.
Helena var frá borginni Njtra í
Ungverjalandi en hafði búið í Berlín
frá 1913. Þau höfðu bæði verið svipt
ríkisfangi, jafnvel þó hún teldi sig
aldrei hafa haft þar ríkisborgara-
rétt, sagði hún í viðtölum við út-
lendingaeftirlitið.
Í skýrslu sinni til Hjálparsamtaka
gyðinga í ársbyrjun 1939 lýsir Hans
nokkuð aðstæðum þeirra í Reykja-
vík. Fyrst greinir hann frá afdrifum
mágs síns og systur en skrifar síð-
an: „Við viljum helst komast burt
frá þessu óvinsamlega og hlaðkalda
heimskautalandi ef við mögulega
getum. Embættismenn finna upp á
öllum hugsanlegum vandkvæðum
til að koma í veg fyrir búsetu útlend-
inga. Útlendingur fær því aðeins
landvistarleysi hafi hann vottorð
frá atvinnurekanda sem staðfestir
að viðkomandi sé sérhæfður starfs-
kraftur sem ekki hirði vinnu frá
landsmönnum. Atvinnuleysi og ar-
móður neyða stjórnvöld til þess.“
Stjórnvöld á Íslandi voru þess vit-
andi hvaða aðstæður voru búnar
flóttafólki álfunnar. Málgagn Fram-
sóknarmanna birti í mars fréttir
eftir danska íhaldsblaðinu Berl-
ingske Tidende: „100 þús. Gyðingar
hafa flutt búferlum frá Þýzkalandi á
tímabilinu 11. nóv. til 28. febr. í vet-
ur. Svarar það til þess að 900 Gyð-
ingar hafi farið daglega úr landinu.
Samkvæmt sömu heimildum höfðu
240 þús. Gyðingar f lutt burt úr
Þýzkalandi, Austurríki og Sudeta-
héruðunum frá því í febrúar 1933
og þangað til í nóvember 1938. Alls
hafa því 340 þús. Gyðingar flutt frá
Stór-Þýzkalandi síðan nazistar kom-
ust til valda.“
Hermann Jónasson
forsætis- og dóms-
málaráðherra í stjórn
hinna vinnandi
stétta og þjóðstjórn-
inni hafði málefni
innflytjenda á sinni
könnu, en vart hefur
ásókn flóttamanna til
Íslands farið framhjá
þeim sem sátu með
honum í stjórnunum:
Eysteini Jónssyni,
Stefáni Jóhann, Jakob
Möller og Ólafi Thors.
Í dómum sögunnar
situr hann uppi með
svartapéturinn.
Þjóðstjórn
Um þær mundir var að rofa til í
stjórnmálalífi þjóðarinnar. Í nær
ár höfðu forystumenn svokallaðra
lýðræðisflokka litið til þess mögu-
leika að setja á þjóðstjórn án þátt-
töku Sósíalistaflokksins. Komst hún
á legg skömmu fyrir páska þá um
vorið og hóf feril sinn með myndar-
legri gengisfellingu.
Ekki urðu neinar breytingar á
stefnu stjórnvalda varðandi flótta-
fólk við ríkisstjórnarskipti: Ekki
varð lát á frekari umsóknum flótta-
manna til dómsmálaráðuneytisins:
samkvæmt gögnum var umsóknum
frá 75 einstaklingum hafnað til loka
árs 1939, en telja má víst að þeir hafi
verið fleiri. Fæst ekki um það vissa
fyrr en skjalasöfn ræðismanna nor-
rænu ríkisstjórnanna verða könn-
uð. Þrettán flóttamenn fengu dval-
arleyfi.
Í maí var haldinn samstarfs-
fundur norrænna ríkisstjórna til að
samræma reglur milli landanna um
afgreiðslu og þær hertar frekar en
hitt.
Þegar ófriðurinn hófst með stríðs-
yfirlýsingum Breta og Frakka á
hendur Þjóðverjum í byrjun septem-
ber dró snögglega úr umsóknum, þá
var loku skotið fyrir flóttaleið hing-
að norður.
Afdrif þeirra sem hingað sóttu
Hvað varð um fólkið sem sótti um
hæli á Íslandi á þessum tíma sem
hér er greint frá?
Fátt af því komst af – flest hvarf
úr skjölum sem nú eru aðgengileg
þó mögulegt sé að tíma og vinnu
þurfi til að kanna afdrif hvers og
eins. Sumir féllu fyrir eigin hendi
í þýskum borgum þegar hert var
á brottflutningi gyðinga austur á
bóginn 1942-143. Örlög margra eru
kunn: Auschwitz, Treblinka, Minsk,
dauðabúðir gleyptu þetta fólk þar
sem það var myrt með skipulögðum
hætti. Að baki hverri höfnun starfs-
manna íslenska stjórnarráðsins býr
harmsaga.
Lærðu íslenskir stjórnmála-
menn og embættismenn eitthvað
af reynslu þessara ára? Víst veittu
þeir norsku flóttafólki hæli eftir inn-
rás Þjóðverja á Noreg í apríl 1940.
Hér var þegnum danska konungs-
ríkisins vært allt til þess að lýðveldi
var stofnað á Íslandi 1944, en þá var
þeim sem hér höfðu lifað og starfað
veittur sex mánaða umþóttunar-
tími og eftir það var staða þeirra í
landinu háð dvalarleyfum eins og
allra hinna sem hingað komust frá
meginlandi álfunnar.
Íslenska lýðveldið var sem fyrr
land sem var lokað innflytjendum
að mestu leyti. Þeir sem áttu hér
hæli sóttu margir hverjir um ríkis-
borgararétt ár eftir ár og þegar hann
var loks veittur var þeim gert að gefa
upp skírnarheiti sitt – taka upp nýtt
nafn að íslenskum nafnvenjum.
Þjóðverjar sem hér áttu fjölskyld-
ur, en voru handteknir við hernám
landins, máttu um nokkurra ára
skeið eftir stríðslok sæta nauðung-
ardvöl í sínu gamla föðurlandi þó
sumum auðnaðist um síðar að sam-
einast fjölskyldum sínum á Íslandi.
Er af þeim málum löng saga og ljót.
Og síðan...
Útlendingaeftirlit stjórnvalda hélt
áfram störfum sínum samkvæmt
fyrri siðum. Opinber gögn um um-
sóknir og dvalarleyfi frá stríðslokum
eru enn ókönnuð í skjalasöfnum ís-
lenskra stjórnvalda en hætt er við
að þar liggi enn frekari vitnisburð-
ir um einangrunarstefnu íslenskra
stjórnvalda og stjórnmálaflokka.
Eftir að þjóðin taldi sig sjálfstæða
jókst enn sá sjálfsskilningur lands-
manna að þjóðin væri einstakt safn
einstaklinga, aðstæður í samfélagi
okkar væru sérstakar og yrðu ekki
bættar með innflutningi fólks af öðr-
um þjóðernum. Í opinskáum yfir-
lýsingum má allt til okkar daga lesa
fjálglegar og kjánalegar hugmyndir
um þjóðareinkenni hins norræna
stofns, mikilleik þessa kotríkis
hvað varðar andlegt og líkamlegt
atgervi. Þrátt fyrir að þjóðin hafi
um áratugaskeið lagst í ferðalög í
fjarlægar lendur, sótt menntun til
fjölmennari þjóða og stæri sig hátt
og í hljóði af menntun og gáfum er
henni fyrirmunað að knýja fram á
sviði stjórnsýslu sinnar þá breyt-
ingu sem nauðsynleg er til að opna
landið þeim sem námu hér sveitir og
strendur í upphafi landnáms: flótta-
fólki sem við erum öll komin af.
Mynd | Kaldal
Við viljum helst
komast burt frá
þessu óvinsamlega
og hlaðkalda heim-
skautalandi ef við
mögulega getum.
Embættismenn
finna upp á öllum
hugsanlegum vand-
kvæðum til að koma
í veg fyrir búsetu
útlendinga.
Í skýrslu til Hjálparsamtaka
gyðinga árið 1939
 Heimildaskrá á
frettatiminn.is
34 | fréttatíminn | Helgin 15. janúar–17. janúar 2016