Læknablaðið - 01.01.2016, Blaðsíða 29

LÆKNAblaðið 2016/102 29
vegar fór hlutfall þeirra sem velja amoxicillín/klavúlansýru sem
fyrsta lyf hækkandi úr 1% og 5% í fyrri könnunum í 17% 2014.
Fjölþátta lógistísk aðhvarfsgreining sýndi fram á að þeir læknar
sem svöruðu 2014 voru tæplega 15 sinnum líklegri til þess að velja
amoxicillín/klavúlansýru sem fyrsta lyf en læknar sem svöruðu
könnun 1991. Einnig sýndi hún að eldri læknar (miðað var við 50
ára aldur) eru marktækt líklegri en yngri læknar til þess að velja
amoxicillín/klavúlansýru sem fyrsta lyf við bráðri miðeyrnabólgu.
Hlutfall þeirra sem töldu sig ávísa sýklalyfi í 8 daga eða skemur
fór hækkandi eftir könnunum og var 92% í könnun 2014.
Sjúkratilfelli III og samanburður milli ára
Svör við sjúkratilfelli III, sem var hálsbólga, má sjá í töflu III. Það
sýklalyf sem var algengast í öllum könnunum sem fyrsta val var
fenoxýmetýlpenicillín, eða um og yfir 90%. Hlutfall þeirra sem
ávísa í 10-12 daga fór hækkandi eftir könnunum. Hlutfall þeirra
sem alltaf tóku ræktunarsýni eða hraðgreiningarpróf fór einnig
hækkandi, það var 14% í fyrri könnunum en 37% 2014. Fjölþátta
lógistísk aðhvarfsgreining sýndi fram á að læknar sem svöruðu
2014 töldu sig 5 sinnum oftar taka ræktunarsýni eða hraðgrein-
ingarpróf í tilfellum hálsbólgu þar sem líklegur orsakavaldur er
S. pyogenes en læknar sem svöruðu 1991 (p<0,001). Einnig sýndi
R A N N S Ó K N
Tafla II. Svörun við sjúkratilfelli II og samanburður milli ára, fjöldi svara (%) BRÁÐ MIÐEYRNABÓLGA HJÁ UNGBARNI
1991 (n=145) 1995 (n=163) 2014 (n=339) †2014 (n=86) Heild (n=647)
Barn sett á sýklalyf:
Alltaf 114 (79) 103 (63) 108 (32) 31 (36) 325 (50)
Oftast 20 (14) 56 (34) 118 (35) 27 (31) 194 (30)
Stundum 4 (3) 1 (1) 79 (23) 24 (28) 84 (13)
Aldrei 1 (1) 0 (0) 13 (4) 4 (5) 14 (2)
Auður 6 (4) 3 (2) 21 (6) 0 (0) 30 (5)
Fyrsta val á sýklalyfi:
Amoxicillín 89 (61) 112 (69) 198 (58) 56 (65) 399 (62)
Amoxicillín/klavúlansýra 2 (1) 8 (5) 73 (22) 15 (17) 83 (13)
Trímetóprím-súlfa 8 (6) 10 (6) 0 (0) 0 (0) 18 (3)
Fenoxýmetýlpenicillín 42 (30) 25 (15) 32 (9) 11 (13) 99 (15)
Lengd sýklalyfjakúrs:
1-3 dagar 0 (0) 0 (0) 6 (2) 1 (1) 6 (1)
4-8 dagar 99 (68) 129 (79) 262 (77) 78 (91) 490 (76)
9-14 dagar 39 (27) 27 (17) 36 (11) 3 (3) 102 (16)
>14 dagar 0 (0) 0 (0) 0 (0) 0 (0) 0 (0)
Auður 7 (5) 7 (4) 35 (10) 4 (5) 49 (8)
†Úrtak með svörum frá heimilis- og heilsugæslulæknum úr könnun 2014. Merki Embættis landlæknis vísar til þess valkosts sem mælt er fyrir um í klínískum leiðbeiningum um greiningu
og meðferð bráðrar miðeyrnabólgu.
Tafla III. Svörun við sjúkratilfelli III og samanburður milli ára, fjöldi svara (%). HÁLSBÓLGA
1991 (n=145) 1995 (n=163) 2014 (n=339) †2014 (n=86) Heild (n=647)
Ræktun eða hraðgreiningarpróf tekið:
Alltaf 21 (14) 23 (14) 171 (50) 32 (37) 215 (33)
Oftast 43 (30) 69 (42) 109 (32) 38 (44) 221 (34)
Stundum 68 (47) 61 (37) 36 (11) 14 (16) 165 (26)
Aldrei 12 (8) 8 (5) 8 (2) 2 (2) 28 (4)
Auður 1 (1) 2 (1) 15 (4) 0 (0) 18 (3)
Fyrsta val á sýklalyfi:
Fenoxýmetýlpenicllín 131 (90) 152 (93) 274 (81) 81 (94) 557 (86)
Amoxicillín 8 (6) 3 (2) 27 (8) 1 (1) 38 (6)
Lengd sýklalyfjakúrs:
1-4 dagar 3 (2) 1 (1) 3 (1) 0 (0) 7 (1)
5-9 dagar 73 (50) 62 (38) 128 (38) 18 (21) 263 (41)
10-12 dagar 58 (40) 85 (52) 184 (54) 67 (78) 327 (51)
>12 dagar 2 (1) 0 (0) 2 (1) 1 (1) 4 (1)
Auður 9 (6) 15 (9) 22 (6) 0 (0) 46 (7)
†Úrtak með svörum frá heimilis- og heilsugæslulæknum úr könnun 2014. Merki Embættis landlæknis vísar til þess valkosts sem mælt er fyrir um í klínískum leiðbeiningum um greiningu
og meðferð hálsbólgu.