Læknablaðið - 01.01.2016, Side 36

U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
■ ■ ■ Hávar Sigurjónsson
Á Læknadögum verður sjónum beint að
nýjungum sem framundan eru í meðferð
og greiningu á Alzheimer-sjúkdómnum.
Jón Snædal öldrunarlæknir hefur um-
sjón með málþinginu og segir hann að
binda megi vonir við ný lyf sem væntan-
leg eru á markað innan tveggja ára.
„Við vildum beina athyglinni að
tvennu í þessu sambandi. Annars vegar
nýjum aðferðum við greiningu á sjúk-
dómnum sem gerir að verkum að núna
getum við að jafnaði greint hann fyrr en
áður. Þar er um að ræða tiltekin efni sem
við getum mælt í mænuvökvanum og er
komið inn í rútínu okkar. Einnig höfum
við þróað nýja úrvinnslu úr heilariti sem
gerir okkur kleift að greina sjúkdóminn
fyrr og betur frá öðrum orsökum heilabil-
unar. Loks mun tilkoma jáeindaskann-
ans einnig gera okkur kleift að greina
sjúkdóminn fyrr og þegar þetta allt er
tekið saman er betur unnt að komast að
sjúkdómsgreiningu hjá fólki sem er enn
á vinnumarkaði en er farið að finna fyrir
byrjunareinkennum.
Hins vegar eru nýir möguleikar við
meðferð á Alzheimer sem virðast vera
rétt handan við sjóndeildarhringinn. Þótt
þetta sé ekki fast í hendi má segja að meiri
bjartsýni sé ríkjandi nú en oft áður þegar
boðaðar hafa verið nýjungar við meðferð
þessa sjúkdóms. Þetta virðist vera með-
ferð sem byggir á því að sjúkdómurinn sé
greindur snemma og því þurfum við að
vera vel í stakk búin til þess því rannsókn-
ir sýna að meðferðin hefur lítið að segja ef
sjúkdómsferlið er komið vel af stað.“
Jón segir að fólk sé almennt vel upplýst
um sjúkdóminn og því sé ekki ástæða til
að leita það uppi. „Fólk kemur hingað á
minnismóttökuna á Landakoti í gegnum
sinn heimilislækni með tilvísun og við
höfum gert kröfur til þeirra um að þeir
framkvæmi ákveðið mat áður en þeir vísa
fólki til okkar. Það hefur gengið vel og við
fáum yfirleitt mjög vandaðar beiðnir frá
heimilislæknunum.“
Nýtt lyf sem binda má vonir við
Greining á Alzheimer byggir að sögn Jóns
á svokallaðri amyloid-tilgátu sem kom
fram um miðjan 9. áratug síðustu aldar og
felst í því að ákveðnar próteinútfellingar
verða í heilanum sem hann getur ekki los-
að sig við. „Yfirleitt hreinsar heilinn ágæt-
lega burt stuttar próteinkeðjur en ef þær
verða fulllangar ræður hann illa við það
og þær festast saman fleiri og fleiri, það
myndast klumpur sem verður mjög sýni-
legur í smásjá með réttri litun. Þetta hafa
menn vitað lengi og þekkja ferlið mjög vel
og lyfin sem verið er að prófa hafa áhrif
á þetta ferli með ýmsum hætti. Reynt er
að minnka framleiðsluna á próteinunum
með lyfjunum, taka keðjurnar áður en þær
klumpast með svokallaðri ónæmismeðferð
og jafnvel hafa verið gefin lyf sem ráðast
á klumpana en þar hafa menn ekki haft
Meðferð og lyf við Alzheimer
Nýjungar við sjóndeildarhringinn
að sögn Jóns Snædal
36 LÆKNAblaðið 2016/102
SAMEIGINLEGT
VÍSINDA ÞING
2016
SKILAFRESTUR ÁGRIPA
15. MARS.
SKRÁNING:
WWW.ATHYGLIRADSTEFNUR.IS
• SKURÐ LÆKNA FÉLAGS ÍSLANDS
• SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLU-
LÆKNAFÉLAGS ÍSLANDS
• FÉLAGS ÍSLENSKRA FÆÐINGA-
OG KVENSJÚKDÓMALÆKNA (FÍFK)
• FAGDEILDA SVÆFINGA- OG SKURÐ-
HJÚKRUNARFRÆÐINGA
HA
RP
A
7
- 8
A
PR
ÍL