Fréttatíminn - 24.06.2016, Blaðsíða 40

áreiti eða ofbeldi og jafnframt hvatt
til að láta vita ef einhver sýnir slíka
hegðun.
Erfitt að vera aðstandandi
En þó Hjalti sé sjálfur ekki þolandi
kynferðisofbeldis þá er hann að-
standandi þolanda og það getur líka
verið erfitt. Hann segir mikilvægt
að hlúa líka að aðstandendum og
ekki vanmeta áhrif ofbeldisins á þá
sem standa þolanda næst.
„Að vera aðstandandi einhvers
sem hefur orðið fyrir kynferðisof-
beldi getur tekið rosalega á. Fyrr-
verandi meðleigjandi minn varð
fyrir mjög grófu ofbeldi og það að
reyna að hjálpa og finna til fyrir
hennar hönd tók ótrúlega mikið
á. Maður vill gera allt fyrir við-
komandi í þessum aðstæðum en
stundum getur maður það einfald-
lega ekki. Það gleymist stundum
að tala um aðstandendur, en það
getur verið erfitt að vera í þeirri
stöðu,“ segir Hjalti og bendir í því
samhengi á að ekki sé kostnaðar-
samt að leita sér sálfræðiaðstoðar.
En hann hefur leitað sér aðstoðar
vegna sinnar aðkomu að kynferð-
isbrotamálum, bæði sem aðstand-
andi og eftir að hafa sökkt sér djúpt
í erfið mál í tengslum við starfið í
Druslugöngunni.
Vottur af áfallastreituröskun
Hjalti segir það hafa hjálpað sér
mikið að fá sálfræðiaðstoð og mælir
með að aðstandendur leiti sér líka
aðstoðar. „Fólk er svo fast í því að
það sjálft eigi ekki bágt því það sé
bara að reyna að koma fólki til hjálp-
ar. Því finnst það ekki skipta máli í
þessu samhengi. En auðvitað hefur
svona lagað mikil áhrif á aðstand-
endur líka,“ segir Hjalti einlægur.
„Það er líka mjög erfitt að hugsa
svona mikið um þessi mál, fara
djúpt í inn í þennan heim og lesa
sér til. Ég var kominn með vott af
áfallastreituröskun þegar ég leitaði
mér hjálpar. Í þeim aðstæðum er svo
ótrúlega mikilvægt að finna fyrir
kraftinum í Druslugöngunni og sam-
stöðunni. Ég get í alvöru ekki lýst
orkunni sem myndast.“
Þarf að þekkja sín mörk
Hjalti viðurkennir þó að hann hugsi
stundum að nú sé nóg komið. Hann
geti einfaldlega ekki heyrt eða lesið
fleiri hræðilegar lýsingar af kynferð-
isofbeldi. „Þetta var orðið mjög erfitt
á tímabili. Ég þarf að vita hvenær
ég á að stoppa, ef ég er til dæmis að
lesa einhverja grein. Stundum þarf
maður ekki að vita allt. Maður fatt-
ar nefnilega ekki strax hvað þetta
hefur mikil áhrif á mann. En á sama
tíma er mikilvægt að vera meðvitað-
ur um hversu stórt samfélagsvanda-
mál kynferðisofbeldi er. Það er líka
á okkar ábyrgð sem samfélag að
uppræta það og þess vegna er þessi
ganga svo ótrúlega mikilvæg,“ segir
Hjalti sem hvetur að lokum alla til
að mæta í Druslugönguna þann 23.
júlí næstkomandi.
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
solrunlilja@amk.is
Í grunninn er ég bara fótbolta-strákur úr Kópavoginum og var örugglega jafn vitlaus ungling-ur og margir aðrir, en svo varð ákveðinn vendipunktur. Kyn-
ferðisofbeldi snerti mig persónu-
lega,“ segir Hjalti Vigfússon, einn
skipuleggjenda Druslugöngunnar,
um hvernig það kom til að hann fór
í þetta verkefni.
Hjalti kemur nú að skipulagningu
göngunnar í fjórða sinn. Manneskja
sem stendur honum nærri kærði
þekktan einstakling fyrir kynferðis-
ofbeldi og í kjölfarið reis stór hópur
í samfélaginu upp á afturlappirn-
ar honum til varnar. Þá gat Hjalti
ekki lengur setið aðgerðarlaus.
Hann vildi gera eitthvað og stuðla
að breyttri og upplýstari umræðu í
samfélaginu.
Heyrir miklu meira
Hjalti bendir á að fjöldinn sem
verði fyrir kynferðisofbeldi ein-
hvern tíma á lífsleiðinni sé svo mik-
ill að flestir þekki einhvern í þeirri
stöðu.
„Þegar maður byrjar að taka
þátt í að skipuleggja svona viðburð
heyrir maður svo miklu meira. Þá
fer maður líka að hugsa um allt
sem maður fær ekki að heyra. Allt
fólkið sem hefur orðið fyrir ofbeldi,
en hefur ekki sagt frá. Við fáum
líka ótal skilaboð á hverju ári frá
fólki sem vill segja sína sögu og
hvaða áhrif gangan hefur haft á líf
þess og það drífur mann áfram.“
Hann bendir á að þeir sem
hafi verið að stíga fram á síðustu
tveimur árum og segja sögu sína
séu að mestu leyti ungar konur.
En það þýði ekki að aðrir hafi ekki
orðið fyrir ofbeldi líka. „Við höfum
til dæmis hvatt fólk til að koma
með ömmu sína í gönguna. Þessi
þöggun, sem er sem betur fer að
minnka, var svo ótrúlega mikil
þegar þær voru ungar. Þessi mál
voru bara ekki rædd og þær sem
urðu fyrir kynferðisofbeldi á árum
áður hafa þurft að bera harm sinn
í hljóði. En það er aldrei of seint að
segja frá og það er svo mikilvægt að
fólk viti það.“
Gríðarleg þöggun
Hjalti ítrekar í því samhengi að
Druslugangan sé fyrir alla. Ekki
bara fyrir konur og ekki bara fyrir
þolendur. „Það virðist hins vegar
vera erfiðara fyrir karla að segja
frá ofbeldi sem þeir hafa orðið
fyrir. Það er tengt einhverri karl-
mennskuímynd sem er erfitt að
yfirstíga. Þetta hefur samt verið að
breytast síðustu ár og þegar karlar
stíga fram er ótrúlega mikilvægt
að við séum til staðar og tilbúin
að hlusta,“ segir Hjalti og heldur
áfram:
„Kynferðisofbeldi innan samfé-
lags samkynhneigðra er líka miklu
meira en maður heldur. Ég finn
fyrir því af því ég þekki til þar. Það
er vandamál sem ekki er verið að
horfast í augu við. Það er gengin
Gleðiganga á hverju ári og mikil
réttindabarátta í gangi. Því þarf að
fylgja gleði og þá er erfitt að tala um
hluti sem eru bara alls ekki gleðileg-
ir. Það er gríðarleg þöggun þar, líkt
og annars staðar í samfélaginu, sem
þarf að takast á við.“
„Hef fengið hendur inn á mig“
Hjalti segir mjög mikilvægt að setja
meiri peninga í réttarvörslukerfið
á Íslandi og auka það fjármagn sem
sett er í fræðslu í grunnskólum.
„Við sem erum að skipuleggja
Druslugönguna höfum setið nokkra
fundi með ráðherrum undanfar-
in ár og höfum fundið fyrir mjög
takmörkuðum skilningi á alvar-
leika málsins, til dæmis frá Eygló
Harðardóttur félagsmálaráðherra,“
segir Hjalti sem tekur þó fram að
viðbrögðin hafi verið misjöfn eftir
ráðherrum. Hanna Birna Kristjáns-
dóttir, fyrrverandi innanríkisráð-
herra, hafi til dæmis sýnt málinu
mikinn skilning og strax viljað gera
úrbætur.“
Aðspurður segist Hjalti sjálfur
hafa orðið fyrir áreiti af ýmsu tagi,
sérstaklega þegar hann hefur farið
út að skemmta sér, en hann sé ekki
þolandi kynferðisofbeldis. „Ég hef
til dæmis fengið hendur inn á mig,
sem er ógeðslegt og alveg óþol-
andi. Það eru staðir sem ég forðast
því ég er brenndur af svona áreiti.
Þess vegna er frábært að sjá hvað
skemmtistaðirnir taka vel í plakötin
sem við á vegum Druslugöngunn-
ar höfum verið að setja upp.“ En
hengd hafa verið plaköt þar sem
fólk er minnt á að allir eigi rétt á að
skemmta sér án þess að þurfa þola
Á okkar ábyrgð Hjalti segir mikilvægt að vera meðvitaður um hve stórt samfélagslegt vandamál kynferðisofbeldi er. Mynd | Rut
…viðtal 4 | amk… FÖSTUDAGUR 24. JÚNÍ 2016
Við höfum setið fundi með
ráðherrum undanfarin ár og
höfum fundið fyrir mjög takmörkuð-
um skilningi á alvarleika málsins.
Gleymist stundum að tala
um aðstandendur
Hjalti Vigfússon er nú að skipuleggja sína fjórðu Druslugöngu, en hann ákvað að láta til sín taka
eftir að kynferðisofbeldi snerti hann persónulega. Hann sökkti sér í málaflokkinn og var kominn með
vott að áfallastreituröskun þegar hann leitaði sér sjálfur aðstoðar.