Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.07.1971, Blaðsíða 17

Ef við athugum mótefnasam-
stæðuna, þá liggur það í aug-
um uppi, að starfsemi mótefna
kemur til skjalanna vegna þess,
að það eru mótefnakveikjur í
meinsemdinni, en það er einnig
sýnilegt, að þau lamast á mjög
skömmum tíma. Sé meinsemd
í tilraunadýri, sem er framköll-
uð með efni, sem veldur krabba-
meini, numin burt og gerður úr
henni frumugrautur, honum
síðan sprautað í sama dýrið og
önnur dýr af sama stofni, vex
engin meinsemd í dýrinu, sem
meinið var tekið úr, en hins veg-
ai' myndast hraðvaxandi mein-
semdir í hinum dýrunum. Þetta
sýnir, að mótefni (antibodies)
eru að verki. Enn fremur: Séu
hlutar úr meinsemd látnir vera
í snertingu við miltisfrumur úr
dýrinu, sem gengur með mein-
semdina, kemur fram sterk
cytotoxisk og cytostatisk verk-
un.
Meinsemdir geta þá vaxið
þrátt fyrir mótstöðu líkamans
eða mótefnaaðgerðir hans, en
það er aðeins hægt að sanna með
vefjaflutningi. Sé tekin hálf
meinsemdin í stað þess að nema
hana alla burt, þá myndar vefja-
Srautur úr henni nýja mein-
semd í dýrinu og miltisfrumur
Ul' því sýna engin cytotoxisk
áhrif.
Þetta sýnir, að þótt ekki sé
skilin eftir nema hálf mein-
semdin, lamar hún hæfni lík-
amans til að mynda mótefni
(antibodies). Enn fremur lam-
ai' meinsemdin starfsemi sog-
^eðahnútanna, sem eru síur hans
eða hreinsistöðvar, og það sann-
ast á því, að í eitlunum, sem
hggja í sogæðabrautum út frá
meinsemdinni, finnast nær eng-
lr lymphocytar, en í eitlunum,
sem liggja til hliðar við þær og
ei'U ekki í neinu sambandi við
^ueinið, morar af þeim.
'Uan iin MEÐ
Ú\VEMlSI.VMPIIOCYTIM
er sú ónæmisaðgerð, sem nú
er mest í tízku og lofar beztu.
Yfirleitt eru lymphocytar, sem
ráðast á meinsemdir, allt of fáir
til þess að geta haft úrslitaáhrif.
Þess vegna hefur verið reynt að
flytja lymphocyta annars staðar
frá í tilraunadýr með mein-
semdir.
Það er gert á þann hátt að
taka örlítinn bita úr meinsemd
dýrsins og flytja yfir á annað
dýr sömu tegundar, safna síð-
an sogeitlafrumum úr ductus
thoracicus á því dýri og flytja
yfir á dýiúð með upprunalegu
meinsemdina. Þá kom í ljós, að
meinsemd, sem ferfaldaðist að
stærð á 20 dögum, var nú 80
daga að ferfaldast. En hins veg-
ar fékkst enginn árangur, þeg-
ar lymphocytarnir voru teknir
úr dýrum, sem höfðu ekki feng-
ið ónæmisaðgerð, né heldur ef
dýrin, sem sogeitlafrumurnar
voru fluttar úr, höfðu verið gerð
ónæm með meinsemdum ann-
arrar tegundar. Áhrifin eru þess
vegna sérhæfð og einstaklings-
bundin fyrir hverja meinsemd.
Lymphocytarnir hafa engin
áhrif á meinið, ef það er meira
en 2 cm í þvermál. Það er al-
gild regla, að meðferð með
ónæmissogeitlafrumum kemur
því aðeins til greina, að mein-
semdin sé lítil. 1 tilraunum Al-
exanders kom í ljós, að lympho-
cytarnir höfðu engin áhrif, ef
það var meira en 2.5 cm í þver-
mál eða stærra.
Tæknin við að ná sogeitla-
frumum úr ductus thoracicus á
rottum er mjög erfið, og auk
þess var talið, að betri árang-
ur næðist með því að fá sog-
eitlafrumurnar beint úr sog-
æðabrautunum, og var þá farið
að athuga, hvort ekki væri hugs-
anlegt að nota ósamkynja sog-
eitlafrumur. Það kom í ljós, að
með því að sprauta sérstaka
geitategund með graut úr rottu-
æxlum var hægt að fá úr þeim
immuniceraða lymphocyta, sem
höfðu dramatískar verkanir á
rottumeinsemdirnar, þannig að
15% þeirra hurfu með öllu og
læknuðust, og hjá geitunum
tókst að ná sogeitlafrumunum
beint úr sogæðabrautunum, þar
sem lífsþróttur þeirra er mest-
ur, og tæknilega reyndist þetta
auðvelt.
MlMTtSTÖIM It AI.KXAMMTtS
EIIU IMiSSAIt:
Áhrif ónæmismeðferðar á
framkallaðar meinsemdir eða
það, sem Alexander kallar
primitive tumors, eru mjög at-
hyglisverð. En við verðum að
vera mjög gætnir í túlkun okkar
á áhrifunum, sem við verðum
vitni að. Meinsemdirnar, sem
við höfum notað í rannsóknum
okkar, eru 3.4 — benzpyrene-
mynduð æxli - sarcom - og þau
eru sannarlega brellin. Við vit-
um, að líkaminn, sem hýsir þau,
myndar sterk viðbrögð gegn
þeim og að þessar meinsemdir
vaxa vegna þess, að þær sigr-
ast mjög naumlega á vörnum
líkamans. Með öðrum orðum:
örlítil utanaðkomandi áhrif geta
nægt til þess að þyngja vogar-
skálina aðeins til þeirrar hand-
ar, að meinsemdin víki. Þessar
meinsemdir eru þó mjög nyt-
samur grundvöllur undir próf-
un ónæmismeðferðarinnar; aðr-
ar meinsemdir bjóða ekki slík
tækifæri.
Hvað snertir meinsemdir hjá
mönnum vil ég leggja sérstaka
áherzlu á, að allar ónæmisrann-
sóknir og ónæmisaðgerðir til
þessa dags gefa í skyn, að þessi
lækningaaðgerð öðlist gildi sem
hjálparþáttur við lækningu, ekki
til að lækna ein út af fyrir sig,
til þess eru verkanirnar allt of
veikar enn sem komið er. Það
liggur að nokkru í því, að svo
lítið af áhrifum varnarherj-
anna nær til meinsemdanna.
Mótefni, hákfrumur og sogeitla-
frumur ná ekki að beita áhrif-
um sínum — eða streyma — í
nógu miklu magni að mein-
semdinni, þótt þau séu í ríkum
Framh. á bls. 68.
TÍMARIT HJÚKRUNARPÉLAGS ÍSLANDS 51