Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.07.1971, Blaðsíða 16

Stuart ræddi m. a. um Hod-
ginssjúkdóm og benti m. a. á,
hvað mikill fjöldi Hodginssjúkl-
inga dæi úr smitsjúkdómum,
vegna þess að ónæmiskerfi lík-
amans lamast, þegar sjúkdóm-
urinn er orðinn langt genginn.
Hann benti á, hvað sjúkdómin-
um fylgdi mikil eosinophilia,
sem væri ofnæmiseinkenni, en
auk þess mikil bandvefsmynd-
un í kringum sýktu eitlana. Hún
benti á mikil ónæmisviðbrögð
eða ónæmisvirkni líkamans.
Hamilton Fairley kom að
nokkru leyti inn á það sama í
umræðum sínum um sortumein.
Á meðan sjúkdómurinn er á
byrjunarstigi, eru mjög mikil
mótefnaviðbrögð og sjálfkrafa
eyðing sjúkdómsins ekki óal-
geng. Það einkennilega fyrir-
bæri á sér iðulega stað, að mein-
ið vex á einu svæði, jafnframt
því sem það eyðist á öðru, en
eftir þvi sem meinsemdin breið-
ist út og stækkar, minnka að
sama skapi mótefnaviðbrögðin,
og að lokum missir líkaminn al-
gerlega hæfileikann til að berj-
ast gegn meinsemdinni. Sogeitla-
frumur drepa iðulega mikið af
sortumeinsfrumum og í mjög
auknum mæli eftir að hafa ver-
ið gerðir húðflutningar frá
meininu sjálfu, og sogeitlafrum-
unum fjölgar þá mjög mikið
fyrstu 6 dagana eftir að húð-
flutningurinn átti sér stað.
Hamilton Fairley ræddi einn-
ig um bráðahvítblæðið og þann
mikla árangur, sem nú næðist
oft í lækningaátt. Hann sagði,
að nú væru 103 sjúklingar í
heiminum, sem hefðu lifað
fjölda ára án afturkasts. Sam-
notkun krabbameinslyfja ásamt
steroidum á þar mestan hlut
að máli, en aðrar flóknari lækn-
ingaaðgerðir eru einnig notaðar
til að vinna bug á því. T. d. eru
notaðar sívirkar skilvindur, og
með þeim er hægt að skilja mik-
ið magn af illkynja frumum frá
þeim heilbrigðu og hreinsa
blóðið þannig í stórum stíl. Enn
fremur hafa verið reyndar
ónæmisaðgerðir með því að
sprauta sjúklingana með geisl-
uðum hvítblæðismeinfrumum.
Niðurstöður hans voru: Ónæm-
isviðbrögð (immunologisk reac-
tio) líkamans eiga sér stað gegn
illkynja meinsemdum í manns-
líkamanum. Bati, sem næst með
kemískum efnum, lyfjum o. fl.
aðgerðum, lamar sjúkdóminn að
því marki, að líkaminn getur
undir vissum kringumstæðum
haldið honum í skefjum með
eigin ónæmisaðgerðum.
Ó\ KMISVAB-\IR GEGIV
KRABBAMEIVI
Það hefur lengi verið viðtek-
in skoðun, að eitthvað vantaði
í krabbameinsfrumurnar eða
skorti á hjá þeim. Og sérstak-
lega er það þekkt, að þess kon-
ar fi'umur svara ekki þeirri örv-
un, sem með eðlilegum hætti
stjórnar frumuskiptingu. Talað
hefur verið um truflun á eggja-
hvítusamböndum, sem stjórna
innri byggingu frumunnar.
Þetta er af mörgum dregið í efa
nú orðið. Rannsóknir Kleins og
margra annarra hafa sýnt, að
frumur eru að minnsta kosti
ekki einungis illkynja vegna
þess, að þær skorti eitthvað eða
hafi glatað einhverju, heldur
einnig vegna þess, sem þær hafa
áunnið sér.
Við rannsóknir á tilraunadýr-
um hefur komið í ljós, að nán-
ast allar illkynja frumur hafa
sérkenni, sem finnast ekki í
heilbrigðum frumum, en það eru
sérstakar mótefnakveikj ur eða
antigen í sjálfri frumuþekjunni.
Það tekst einungis að færa
sönnur á hinar sérhæfðu mót-
efnakveikjur í illkynja frumum
með vefjaflutningi, en hvorki
með serologiskum né öðrum að-
ferðum.
Illkynja meinsemd er komið
af stað hjá tilraunadýri með
efni, sem er heppilegt til að
mynda krabbamein. Síðan er
tekinn smábiti úr þessari mein-
semd og fluttur í annað dýr
sömu tegundar (eins og það
væri smá-húðflipi). Þegar þessi
meinsemd hefur fest rætur, er
hún numin burt og reynt að
flytja hana aftur yfir á sama
dýrið, en þá tekst ekki að láta
hana festa rætur vegna þess,
að dýrið er orðið ónæmt.
Þessi endurflutningspróf leiða
í ljós meginmismun á meinsemd
og heilbrigðum vef; flipi úr heil-
brigðri húð hefði fest rætur í
2., 3., 4. sinn og áfram. Þetta
sannar, að illkynja vefurinn
hefur til að bera nýja eðlis-
þætti, sem ekki eru til í heil-
brigðum frumum. Þessar mót-
efnakveikjur eru veikar, og sést
það af því, að þær hindra ekki
æxlisvöxt í dýrum, sem hafa
ekki verið ónæm, en aðeins í
þeim, sem hafa hlotið einn vef ja-
flutning. Þessar mótefnakveikj-
ur (antigen) hafa fundizt í
meinsemdum, sem hafa verið
framleiddar með tilraunum eða
með kemískum krabbameins-
völdum og veirum. En sé mein-
semd vaxin af sjálfu sér, án
þekktra orsaka, verður ekki vart
við nein mótefnakveikjuvið-
brögð við endurflutning mein-
semdarinnar.
Á síðastliðnu ári eða réttara
sagt á síðastliðnum mánuðum
hefur tekizt að mynda sterkt
ónæmi hjá tilraunadýrum, er
hafa verið sprautuð með graut,
sem eingöngu er gerður úr
frumþekju meinsemdarinnar,
sem sýnilega er bústaður ónæm-
iskveikjanna.
■IVKIt.VIG Ó.V EMl MVXDAST
I ónæmiskerfi líkamans eru 3
aðilar, sem hafa hæfileika í þá
átt að eyða eða útrýma mein-
semdum. Það eru mótefnin
(antibodies), hákfrumur (mac-
rocytar) og sogeitlafrumur. En
nú er spurningin: Hvernig
starfa eða verka þessi 3 kerfi,
og hvernig stendur á, að mein-
semdinni tekst að smáspilla
áhrifum þeirra eða lama þau?
50 TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS