Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1975, Síða 22

Elísabet Ingólfsdóttir, hjúkrunarkona:
Námskeið í „Enterostomal Therapy“
og nokkur orð um það starf
1 mars og apríl 1974 sótti ég
námskeið í Bar.daríkjunum sem
fjallaði um hjúkrun og endur-
hæfingu sjúklinga með colo-
stomi, ileostomi og urostomi.
öll hjúkrun þessa fólks hef-
ur breyst mikið síðustu ár, m. a.
vegna aukinnar tækni og hærri
meðalaldurs fólks.
Nám það sem hér skal í fáum
orðum sagt frá fór fram í
sjúkrahúsi sem heitir Cleveland
Clinic og er í Cleveland í Ohio.
Það stóð í sex vikur og var bæði
bóklegt og verklegt og lauk með
prófum í hvoru tveggja. Við
vorum sex hjúkrunarkonur sem
sóttum þetta námskeið, tvær frá
Kanada, þrjár frá Bandaríkjun-
um, auk mín.
Skólastjórinn, Norma Gill,
sem er brautryðjandi í „Entero-
stomaltherapy", leggur mikla
áherslu á að taka aðeins fáa
nemendur í einu til að þeir geti
fengið sem mesta æfingu í
að hjúkra og endurhæfa þetta
fólk.
Cleveland Clinic er með
stærstu og fullkomnustu sjúkra-
húsum í Bandaríkjunum og eru
sjúklingar oft sendir þangað
frá öðrum fylkjum til meðhöndl-
unar. Gafst því tækifæri til að
sjá margar óvenjulegar aðgerð-
ir og að fólki var bjargað sem
óvíst er að tekist hefði annars
staðar því að starfsfólkið er
þrautþjálfað við bestu hugsan-
legar aðstæður
Þessi námsdvöl var öll hin
ánægjulegasta og kann ég því
stjórn Krabbameinsfélags Is-
lands miklar bakkir, en félagið
bar allan kostnað af henni og
ólíklega hef ég haft aðgang að
þessu námi í Cleveland Clinic,
nema vegna góðra kynna af ís-
lenskum læknum sem reynst
höfðu framúrskarandi þar.
Fyrsta vikan í náminu fór
mest megnis í að hlýða á fyrir-
lestra og fylgjast með aðgerð-
um á skurðstofum. Síðan var
okkur nemendum gefinn kostur
á að velja okkur sjúklinga til
að annast eftir aðgerðir að út-
skrift og síðan í eftirliti á
göngudeild.
Áður en talað er um hjúkr-
un stomiusjúklinga er rétt að
rifja upp helstu tegundir að-
gerða sem í daglegu tali eru
kallaðar stomiuaðgerðir, þ. e.
colostomi, ileostomi og urostomi.
Orðið stomi býðir munnur eða
op og merkir því orðið stomi
ekki sérstakan sjúkdóm. heldur
afleiðingu af skurðaðgerð og
dregur nafn af því líffæri sem
op er gert á hverju sinni.
Við hjúkrun og endurhæf-
ingu þessa fólks er mjög mikil-
vægt að ná góðu sambandi við
það, helst fyrir aðgerð eða sem
fyrst á eftir, til að geta svarað
spurningum þess og útskýrt fyr-
ir því á sem auðskyldastan máta
við hverju það megi búast og
að reynt verði eftir bestu getu
að finna svör við þeim vanda-
málum sem upp kunna að koma.
Flestir sem ganga undir þess-
ar aðgerðir hugsa til þess með
skelfingu að þurfa að ganga
með op á kviðnum það sem eft-
ir er ævinnar. Því þarf með-
höndlun að miðast við að gei'a
fólki það sem bærilegast og það
er hægt með þeim varningi sem
til er á markaðnum í dag. Það
sem þetta fólk óttast mest er
að það geti ekki lifað eðlilegu
lífi, stundað sína atvinnu, tekið
þátt í venjulegu heimilislífi,
ferðast, stundað íþróttir o. s.
frv. Allt er þetta mögulegt, enda
margir samborgarar virkir í at-
vinnulífi með stomi án þess að
aðrir viti en nánustu ættingjar
enda einstaklingsbundið hvort
fólk kærir sig um að aðrir viti
um sjúkdóma þess.
Til gamans vil ég geta þess
að ég hitti fyrir nokkru náinn
samstarfsmanr. minn um fjög-
urra ára skeið. Sagði hann mér
nú fyrst að hann væri með ileo-
stomi en ég hafði aldrei orðið
vör við að neitt væri að honum
enda fékk hanr góðan bata eftir
að allur hans colon var fjar-
lægður vegna colitis ulcerosa,
fyrir tólf árum.
Mörg vandamál blasa við
hjúkrunarkonum, læknum og
öðrum sem taka þátt í eftirliti
þessa fólks. Skulu hér tekin
nokkur dæmi um hjúkrunarat-
riði sem eru mikilvæg.
Ég hef þegar drepið á nauð-
syn góðs sambands við sjúkl-
inginn. Það þarf að vera byggt
á gagnkvæmu trausti og virð-
ingu. Sjúklingurinn þarf að geta
spurt, rætt sín einkamál, svo
sem heimilisaðstæður, hjúskap-
arlíf, félagslega aðstöðu á
vinnustað o. s. frv., til þess að
20 TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS