Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.10.1978, Page 40

Mannleg samskípti
Anna S. Indriðadóttir hjúkrunarfræðingur tók saman
Yfirlit
Samskipti fólks valda margs konar
viðbrögðum í nútíma þjóðfélagi. Sér-
hver einstaklingur verður oft fyrir
jreirri reynslu að lenda í erfiðleikum
í umgengni við annað fólk. Kynslóða-
bilið, getuleysi jreirra ungu og eldri
til eðlilegra samskipta er vinsæl af-
sökun. Er þetta bil óbrúað í raun og
veru eða er vandamálinu haldið við
vegna áhugaleysis?
Augljóst er að þörfin á árangurs-
ríkum samskiptum manna á milli er
mikilvæg. Hver og einn ætti því að
íhuga hvað hann getur af mörkum
lagt.
Allt er breytingum háð. Unga
fólkið er í sífelldri leit að sjálfu sér
og tilgangi lífsins. Þeir eldri missa
smám saman áhrif og stöðu, þar til
þeim finnst þeir til einskis nýtir,
vandamálin eru sibreytileg.
Fólk álítur tjáskipli oft vera mjög
auðveld og flestir séu færir um að
túlka sig og skilja aðra, en því er
ekki þannig farið. Tjáskipti eru í
rauninni list eða hæfileiki, sem stöð-
ugt Jjarf að þjálfa og þróa með sér.
Talið er að maður eyði 70% af deg-
inum i það að lesa, skrifa, tala og
hlusta. Oft er þetta allt framkvæmt
án mikillar umhugsunar og byggt á
vana. Við getum fengið fólk til þess
að staldra við, liorfa og hlusta, en
við getum ekki þröngvað jjví til þess
að ná boðskapnum eða skilja viðhorf
okkar. Erfitt getur verið að viður-
kenna að samskipti ganga ekki jafn-
vel við alla eða alltaf. Það er því al-
gjör nauðsyn að vera dómbær á sitl
eigið framlag og annarra. Það krefst
vilja til að skilja aðra og það sem
getur valdið misskilningi í sam-
skiptum.
Nauðsynlegt er að þekkja sjálfan
sig og viðurkenna takmörk sín til
þess að maður geti vænst hins sama
af öðrum. Skoðanaskipti eru gagnleg
fyrir alla aðila hvort sem menn eru
sammála eða ekki, því menn kynnast
hver öðrum betur. Alltaf er viss á-
hætta tekin með þvi að láta álit sitt í
Ijós, en nauðsynlegur þáttur í þroska-
ferli hvers og eins er að hregðast við
mismunandi áhrifum.
Einstaklingurirm og þjóðfélagið
Otal kenningar eru til um hegðun
mannsins og margar þeirra hafa
stuðlað að betri skilningi á flóknum
vandamálum hans. Viðbrögð einstak-
lingsins við erfiðleikum fara eftir
lifsskoðunum hans. Þau geta bæði
eytt vandanum eða aukið hann. Sál-
fræðingurinn A. H. Maslow hefur
sett upp einfalt kerfi yfir þær þarfir
mannsins sem eru öllum sameiginleg-
ar. Þessu kerfi mætti likja við stiga.
Mannleg samskipti gætu verið auð-
veldari ef Jjessar þarfir eru hafðar í
huga, en þær eru:
Þarfa stiginn
1. Líffræðilegar þarfir.
2. Þörf fyrir öryggi.
3. Þörf fyrir að elska og vera elsk-
aður.
4. Þörf fyrir viðurkenningu.
5. Þörfin fyrir lífsfyllingu.
Liffræðilegar þarfir
Allir menn hafa þörf fyrir fæðu,
vökva, súrefni, líkamlega áreynslu,
hvíld og kynferðislega fullnægingu.
Þessar líffræðilegu þarfir eru frum-
Jjarfir og mjög ríkjandi. Þær við-
halda mannkyninu og eru lífsnauð-
synlegar til þess að maðurinn geti
nýtt hæfileika sína á öðrum sviðum
mannlífsins.
Á stundum er manneskja virk á
efri Jsrepum stigans án þess að þörf-
inni i neðri þrepum sé fullnægt. Samt
sem áður er fólk venjulega virkast
þegar þarfir þess eru uppfylltar að
einhverju leyti. Við hjúkrun rekur
þú þig oft á þetta, en með því að
mæta hinurn líffræðilegu jjörfum
hjálpar þú einstaklingnum til að vera
í sem virkustu ástandi. (Kynferðis-
legar þarfir eru einkamál, en vanda-
mál á því sviði getur haft önnur i för
með sér).
34
HJÚKRUN