Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.07.2003, Page 23

FRÆÐIGREIN

Álit sjúklinga á gæðum hjúkrunar á lungnadeild
þurftu á sérhæfðri meðferð að halda vegna Þátttakendum var einnig gefinn kostur á að gera skriflegar at-
kæfisvefns og annarra sjúkdóma sem trufla hugasemdir á spurningalistanum. Þátttakendur gátu tilgreint
svefn. Við úrvinnslu gagna var einungis tekið til- fleiri en eina ástæðu fyrir innlögn og til að henda reiður á
lit til þeirra sem lágu inni vegna lungnasjúkdóma sjúkdómi sjúklings flokkuðu verkefnisstjóri og deildarstjóri
þar sem í Ijós kom að síðarnefndi hópurinn lá of lungnadeildar svör þátttakenda eftir ástæðu innlagnar og
stutt inni til að geta lagt mat á gæði hjúkrunar skiptu í fimm flokka.
með því mælitæki sem notað var. Utilokaðir frá
rannsókninni voru þeir sem: útskrifuðust á aðra Rannsókn Cronin og Harrison (1988) sýndi að áreiðanleiki
stofnun, áttu ekki lögheimili á Islandi, lögðust (Cronbachs alfa) CBA-spurningalistans er á bilinu 0,66-0,90.
inn til skimunar vegna svefnvandamála eða voru Areiðanleiki mælitækisins við íslenskar aðstæður reyndist
með skert hugarstarf. Alls voru sendir út 128 vera 0,69-0,89 (Gyða Baldursdóttir og Helga Jónsdóttir,
spurningalistar og svöruðu 93 eða 72,7%. Af 2002) en mælitækis þessarar rannsóknar 0,82-0,97.
þeim sem svöruðu voru 62 með lungnasjúkdóma
en 31 með vandamál tengd svefni.
Niðurstöður
Mælitækið ásamt bréfi frá verkefnisstjóra var Karlar reyndust 41,9% þátttakenda en konur 58,1%. Meiri-
sent í pósti til þátttakenda viku eftir útskrift og hlutinn, 78,7%, var búsettur á höfuðborgarsvæðinu en 21,3%
ítrekun tveimur vikum seinna. Þátttaka í rann- utan þess. Flestir þátttakendur (55,7%) voru eldri en 71 árs
sókninni jafngilti upplýstu samþykki og leyfi fyr- en 44,3% voru 70 ára og yngri. Stærstur hluti þátttakenda
ir henni fékkst hjá siðanefnd Landspítala-há- (38,7%) hafði lokið barnaskóla eða styttra námi. Lungna-
skólasjúkrahúss. Við úrvinnslu voru marktækni- þemba (COPD) var algengasta ástæða innlagnar eða 62,3% en
mörk sett við p < 0,05. aðrar ástæður voru astmi, lungnabólga og ótilgreindar rann-
sóknir. Flestir þátttakenda, eða 36,1%, lágu lengur en 21 dag
á lungnadeildinni, 14,8% lágu í 15-21 dag, 27,9% lágu í 8-14
IVIocll IðcKI daga og 21,3% lágu skemur. Stærsti hópur þátttakenda, eða
Mælitækið er spurningalisti og byggir á mæli- 41,7%, hafði legið oftaren 5 sinnum á deildinni, 38,3% höfðu
tæki sem Cronin og Harrison (1988) þróuðu og legið 2-4 sinnum en 20% þátttakenda höfðu einungis legið
kallast „Caring Behaviors Assessment“ (CBA). Á einu sinni á deildinni. Helmingi þátttakenda fannst þeir vera
listanum er 61 spurning sem skipt er í 7 flokka mikið eða mjög mikið veikir við innlögn.
er byggja á umhyggjuþáttum Watson. Gyða
Baldursdóttir og Helga Jónsdóttir (2002) þýddu Meðaltöl fyrir matsþætti mælitækisins reyndust á bilinu 3,32
og löguðu spurningalistann að íslenskum að- til 4,79. Mest ánægja var með að hjúkrunarfræðingar kynnu
stæðum. I þessari rannsókn voru notuð sömu at- á tækin (4,79), sjá töflu 1 þar sem atriðum er raðað eftir mik-
riði og í CBA-mælitækinu en ólíkt fyrri rann- ilvægi þeirra. Minnst ánægja var með að hjúkrunarfræðingar
sóknum á mikilvægi tiltekinna umhyggjuþátta í útskýrðu ekki varúðarráðstafanir (3,32), sjá töflu II þar sem
hjúkrun var spurt hversu vel þeim atriðum var þau atriði sem hafa minnst vægi er raðað fyrst og svo hinum
sinnt á lungnadeild LSH-Víf. I þessari rannsókn í framhaldi af því. Af 7 flokkum mælitækisins var mest á-
var lagt til grundvallar að þeir umhyggjuþættir, nægja var með flokkinn „aðstoð við mannlegar þarfir“ en
sem fram koma í CBA-mælitækinu, endurspegl- minnst við flokkinn „tjáning jákvæðra og neikvæðra tilfinn-
uðu kjarna hjúkrunar og þar með gæði hennar. inga“, sjá töflu III.
Líkt og í fyrri rannsóknum var bætt við lýðfræði-
legum spurningum auk nokkurra viðbótarspurn- Kannað var samband á milli kyns, búsetu, aldurs, menntunar,
inga, s.s. um alvarleika sjúkdóms og aðbúnað á alvarleika veikinda, fjölda legudaga, fjölda lega á lungnadeild-
deildinni (Cronin og Harrison, 1988; Gyða inni og ástæðu innlagnar á meðaltalsgildi hinna 7 flokka
Baldursdóttir og Helga Jónsdóttir, 2002; Hugg- mælitækisins. I ljós kom að karlar voru marktækt ánægðari en
ins o.fk, 1993). Þátttakendur svöruðu spurning- konur með fimm flokka af sjö. Marktækur munur var á milli
um um ástæðu innlagnar, veikindi, legutíma o.fl. aldurs og fjögurra flokka af sjö og voru þátttakendur í eldri
á nafnbreytu/raðbreytukvarða en öðrum spurn- hópnum ánægðari en hinir yngri. Menntun og búseta höfðu
ingum á 5 punkta Likertkvarða þar sem 1 þýddi engin áhrif á ánægju með gæði hjúkrunar og sömuleiðis höfðu
mjög ósammála, 2 frekar ósammála, 3 nokkuð dvalartengdir þættir (alvarleiki veikinda, fjöldi legudaga, fjöldi
sammála, 4 frekar sammála og 5 mjög sammála. lega á lungnadeildinni og ástæða innlagnar) ekki áhrif.
Timarit islenskra hjúkrunarfræöinga 3. tbl. 79. árg. 2003 21