Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2004, Síða 36

/0^sk
Valgerður Katrín Jónsdóttir °nAkx^-
Litið um öxl
„Við vorum fínar í lyftingunum"
segja vinkonurnar Klara og Helga Þórdís
Á námsárunum tengist fólk oft vinaböndum sem halda allt
lífið. Þær Klara Kristinsdóttirog Helga Þórdís Benediktsdóttir
eru hjúkrunarkonur af gamla skólanum og kynntust í námi
í gamla hjúkrunarskólanum fyrir 60 árum og hafa haldið
vinskap síðan. Þær segjast alltaf kalla sig hjúkrunarkonur
og eru stoltar af því. Þær muna tímana tvenna og þegar rit-
stjóri Tímarits hjúkrunarfrœöinga tekur hús á Klöru þar sem
hún býr á Holtsgötunni er Helga Þórdís í morgunkaffi.
Helga fæddist á Patreksfirði, flutti 5 ára til Eskifjarðar og 7
ára flutti hún með fósturforeldrum til Norðfjarðar eftir að
móðir hennar lést. „Eg fór í vinnu til Seyðisfjarðar þegar ég
var 17 ára og var þar þar til ég fór í Hjúkrunarskólann 1943.
Eg ætlaði mér alltaf að verða hjúkrunarkona þegar ég var lítil.
Fósturforeldrar mínir voru með spítalann á Eskifirði, hún var
ráðskona og hann var með henni þarna. Líklega hef ég fengið
sjúkrahúsbakteríuna þar,“ segir hún brosandi.
Að námi loknu, eða 1947, vann Klara á lyfjadeild
Landspítalans, svo á Kleppsspítalanum '47 og
'48 og tvo mánuði í afleysingum á sjúkrahúsinu í
Vestmannaeyjum. A árunum 1948-50 vann hún
á fæðingardeild Landspítalans og var þar í afleys-
ingum til 1957. Svo lá leið Klöru til Seyðisfjarðar
og þar vann hún við sjúkrahúsið frá 1970-1985.
„Fór þangað með manninum mínum, Kjartani
Olafssyni, lækni, hann vann á sjúkrahúsinu, en
ég var þá heima því ég átti þá þrjú börn og var að
hugsa um þau. En ef það voru einhver vandræði
fór ég að vinna, ef það átti að senda sjúkling til
Reykjavíkur þá fór ég að hjálpa til og fór svo að
vinna fast þegar börnin voru farin að stálpast.
Við vorum búin að vera á Seyðisfirði í 15 ár
þegar hann dó. Eg hélt áfram að vinna eftir það
og var ein 12 ár til viðbótar eða samtals í 27 ár á
Seyðisfirði
„Á nemaárunum vann ég fyrst á handlæknisdeild Landspítalans
í eitt ár,“ segir Helga, „og var svo send á Kristnes í 6 mánuði
en þar voru eingöngu berklasjúklingar. Sumir voru mikið veikir,
aðrir á batavegi, sumir rúmliggjandi og aðrir á fótum. Þetta var
áður en berklalyfin komu til sögunnar. Yfirlæknirnn þarna var
Jónas Rafnar. Næst, eða 1944, var ég send á spítalann á Akureyri
en þar voru sjúklingar með alls kyns sjúkdóma, meðal annars
berklasjúklingar sem þurftu að fara í aðgerð. Yfirlæknirinn þar
var Guðmundur K. Pétursson sem framkvæmdi svokallaða höggn-
ingu. Veistu hvað það er? Þetta var svo sem ekki fallegt orð yfir
svokallaðan rifjaskurð. Það var ekki hægt að svæfa fólk, svo það
var deyft. Neminn sat á kolli við höfðalag sjúklingsins og hélt
í höndina á honum, sat svona í um það bil fjóra tíma meðan
aðgerðin fór fram. Fólk fann fyrir þessu því það dofnuðu ekki
allir jafn vel. Þetta var alduglegasta fólk sem ég hef nokkurn
tímann verið með, berklasjúldingarnir sem lentu í höggningunni.
Það var nú meiri hreystin í þeim, þau kvörtuðu aldrei. Það voru
tekin mismörg rif því lungað var svo bólgið að það gat skaddast
ef það fór út í rifin. Þetta var það eina sem hægt var að gera við
mikið veika berklasjúklinga og þetta hjálpaði mörgum.“
Klara er úr Reykjavík og því ekki langt fyrir hana að fara í
Hjúkrunarskólann. Þær stöllur unnu saman á nemaárunum á
Landspítalanum og á Kleppi.
Hún segir sjúklingana mest hafa verið langlegu-
sjúklinga, „en svo voru auðvitað veikindi líka eins
og gengur, slys, man t.d. eftir fólki sem brennd-
ist og fleiru þess háttar. Svo fæddust börn og
ég var alltaf viðstödd eða sú hjúkrunarkona sem
var á vakt ásamt ljósmóðurinni. Eg var satt að
segja alveg hissa þegar ég heyrði að það mætti
ekki fæðast barn þarna núna, það verður að
flytja sængurkonurnar upp á Hérað, sumar fara
til Akureyrar og aðrar til Reykjavíkur þar sem
konurnar þurfa að fæða þar sem skurðstofa er til
staðar. Þetta er orðið voðalegt vesen.
Vinnudagurinn var langur, ég byrjaði hálfátta á
morgnanna, fór inn á stofurnar og þvoði sjúld-
ingunum, byrjaði á þeim sem voru mest veikir
og þegar það var búið fór maður með lyfin og svo
kom maturinn. Það var ósköp heimilislegt þarna
og notalegt fyrir sjúklingana, mikið hugsað um þá
og þeir voru mjög ánægðir.“
Helga rifjar upp verklag frá nemaárunum. „Á
Landspítalanum voru nú ekki til neinir hjólastól-
Tímarit hjúkrunarfræöinga 4. tbl. 80. árg. 2004