Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2008, Qupperneq 10

Óvenju vel búin tannlæknastofa
Það var stórmerkilegt að fylgjast með
færibandavinnu tannlæknanna sem
deyfðu um tíu einstaklinga í einu holli og
svo aðra tíu. Þá var deyfingin farin að
virka á fyrra hollið og voru þessar tennur
dregnar úr. Án þess að ætla að skella á
þessa lýsingu mælieiningu er ágætt að
miða við eina tönn á mínútu. Þarna dugðu
engin vettlingatök og kostaði um 150
íslenskar krónur að fjarlægja tönn. Fólk
hefur hreinlega ekki efni á að láta gera við
tennurnar en tannlæknar eru þó í auknum
mæli farnir að annast smáviðgerðir á
heilsugæslustöðvunum. Annar mjög stór
þáttur starfseminnar er ungbarnaeftirlit.
Á hverri stöð er fæðingarstofa sem er
vel nýtt og svo er virkt ungbarnaeftirlit
og börn bólusett. Við vorum mest með
börnin í okkar starfi.
Dekk eru oft eina leikfangiö þó sjáldgæf séu
Fræðsluþörfin var og er hins vegar
gríðarleg. Við bjuggum til plaköt fyrir
allar heilsugæslustöðvarnar þar sem farið
var yfir meginatriði er varða hreínlæti
starfsfólks og umhverfi heilsugæslu-
stöðva. Þrifnaði fannst okkur mjög
ábótavant og það krefðist ekki mikillar
vinnu eða peninga að ráða bót á þeim
málum. Að beiðni framkvæmdastjóra
Provide International héldum við
fræðsludag fyrir ungt fólk úr Korogocho,
sem er einna verst setta hverfið, um
alnæmi. Á þessum fræðsludegi ræddum
við um öll helstu atriði varðandi alnæmi
og kom vankunnátta viðstaddra okkur
mjög á óvart. Á íslandi, þar sem alnæmi
er nánast óþekkt, í órafjarlægð frá Afríku
þar sem alnæmi er landlægt, skilja himinn
og haf að þekkingu á þessum sjúkdómi.
í upphafi var lítið um spurníngar en þegar
þær fóru að berast fór boltinn að rúlla og
fengum við ótrúlegar spurníngar. Sumar
spurningar verða ekki settar á prent þó
þær hafi verið bornar fram í fullri alvöru
en hér eru nokkur dæmi:
• Getur maður komið í veg fyrir smit ef
maður fer í sturtu strax eftir samfarir
með sýktum einstaklingi?
• Er það satt að maður geti sofið 10
sinnum hjá smituðum einstaklingi án
þess að smítast sjálfur?
• Er það satt að þeír sem eru í O-blóðflokki
séu ónæmir fyrir sjúkdómnum?
• Getur trúin læknað alnæmi?
• Læknast menn af alnæmi ef þeir sofa
hjá hreinum meyjum?
Þessi síðasta spurning er ekki goðsögn
en það töldum við áður en við komum
á staðinn. Þarna varð okkur Ijóst hversu
gríðarleg þörfin var fyrir aukna fræðslu og
menntun. Það er okkar mat að þetta sé
þáttur sem við þurfum að einbeita okkur
að þegar við sendum fólk til hjálparstarfa
í þróunarlöndunum og þótti okkur miður
að hafa ekki getað haft fleiri fræðsluerindi
því þeirra var sannarlega þörf. Að okkar
mati er fræðsla, menntun og atvinna fyrir
fólkið í landinu eina leiðin til þess að losna
undan þessari gríðarlegu fátækt, eymd
og sjúkdómum.
Við áttum marga góða daga en líka marga
slæma. Við vorum þó allar sammála um
að versti dagurinn í þessari för okkar
hafi verið dagurinn sem við fórum á
fæðingarspítalann. Anddyrið leit þolanlega
út þrátt fyrir megna hiandlykt sem lagði
frá klósettum sem staðsett voru aðeins
innar á gangínum. Þegar við komum
upp á fæðingardeildina var aðra sögu
að segja. Þessi svokallaða fæðingardeild
minnti helst á gamalt sláturhús. Langur
gangur lá eftir miðjunni á þessum stóra
sal þar sem niðurskipt rými voru til beggja
hliða og voru þau um 8 talsins. í hverju
rými voru svo 6 gömul ryðguð járnrúm
með gömlum plöstuðum dýnum.
í hverju rúmi lágu konur sem voru mislangt
á veg komnar í fæðingunni. Lök voru ekki
á dýnunum, engar ábreiður né tjöld milli
rúma. Yfirlæknir, kasólétt kona sjálf, gekk
á milli rúma og sprengdi belginn hjá
konunum og lágu þær eftir í bleytunni
sem engínn hirti um að þerra. Rúmin
voru ekki þrifin í þeim skilningi sem við
8
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 1. tbl. 84. árg. 2008