FLE blaðið - 01.01.2015, Blaðsíða 36

Endurskoðunarnefndir
Þórir Ólafsson, endurskoðandi og forstöðumaður hjá Fjársýslu ríkisins
Tilgangur endurskoðunarnefnda er að annast samskipti við
endurskoðendur í tengslum við endurskoðun ársreikninga og
yfirfara ársreikninga ásamt því að fylgjast með vöktun innra
eftirlits. Hugmyndin er að færa umfjöllun þessara mála í fastara
form og opna farveg fyrir stjórn til að draga að þeirri umfjöllun
sérfræðinga með fagþekkingu.
Nefndir þessar eru víðast og fræðilega hugsaðar sem undir-
nefndir stjórna, fyrst og fremst til að skapa vettvang fyrir
ítarlegri faglega umfjöllun um ákveðin mál sem eru á ábyrgð
stjórna án þess að allir stjórnarmenn þurfi að koma að þeirri
umfjöllun, aukinheldur eru fræðimenn á sviði reikningshalds og
endurskoðunar dregnir að verkinu.
Meðlimir nefndar skulu hafa þekkingu á þeirri grein sem
félagið starfar í og skal meirihluti þeirra vera óháður félaginu.
Hafa ber í huga við túlkun á hvað telst óháður að víða erlendis
myndar framkvæmdastjórn félags hluta stjórnar þess eða jafn-
vel alla stjórnina og er í því tilviki talin háð. Formaður endur-
skoðunarnefndar skal vera óháður félaginu og er ýmist valinn
af nefndarmönnum, stjórn félagsins eða jafnvel af aðalfundi.
Hlutverk endurskoðunarnefndar getur verið sinnt af stjórn eða
einhverri annarri einingu innan fólags en áherslan er á að því
hlutverki, sem endurskoðunarnefnd er ætlað, sé í einhverj-
um formlegum farvegi. Gegni stjórn þessu hlutverki er talið
æskilegt að formaður stjórnar, sé hann <háður< félaginu (t.d.
í framkvæmdastjórn þess), gegni þá ekki formennsku á þeim
vettvangi.
Hlutverk endurskoðunarnefndar er meðal annars að:
i. Upplýsa stjórn félagsins um niðurstöður endurskoð-
unar og skýra framlag endurskoðunarinnar til að auka
trúverðugleika reikningsskilanna ásamt þætti nefndar-
innar í því
ii. Vaka yfir reikningsskilaferlinu, greina hvort og þá hvað
þarf útbóta og tillögur að úrbótum sem tryggja að
reikningsskilin séu rétt og þar með trúverðug
iii. Hafa eftirlit með virkni innra eftirlits félags og ferla við
áhættustjórnun og eftir atvikum innri endurskoðun,
hvað varðar fjárhagslega þætti
iv. Stýra samskiptum tengdum endurskoðun ársreikn-
ings og viðbrögðum við niðurstöðu hennar
v. Kanna og hafa eftirlit með óhæði hins óháða endur-
skoðanda ásamt eftirliti með þóknun fyrir aðra þjón-
ustu sem hann veitir umfram endurskoðun
vi. Taka ábyrgð á því ferli sem notað er við val endur-
skoðanda og veita umsögn um þá endurskoðendur
sem tilnefndir eru
Endurskoðunarnefnd er ekki að skipta sér af framkvæmd
endurskoðunarinnar enda er það alfarið á ábyrgð endurskoð-
andans og gera endurskoðunarstaðlar m.a. ráð fyrir því að
endurskoðandi sætti sig ekki við afskipti af endurskoðuninni.
Komi hinsvegar eitthvað alvarlegt eða mikilsvert upp við endur-
skoðunina þá er reglan sú að endurskoðandi óskar fundar með
endurskoðunarnefnd og gerir henni grein fyrir því. Slíkt getur
m.a. falist í frávikum sem koma upp eða að mikilvægismörk
breytast, greind áhætta telst meiri en farið var af stað með,
alvarlegar brotalamir koma í Ijós í innra eftirliti sem hafa haft
áhrif á reikningsskilin eða aðrir liðir.
Hlutverk endurskoðunarnefndar er síðan að vakta innra eftir-
litið. Það felst í að yfirfara að sú áhættugreining og það áhættu-
mat sem innra eftirlit er byggt á sé reglulega skoðað og endur-
metið og að brugðist sé við verulegri áhættu með viðeigandi
hætti. Einnig að virkni innra eftirlits sé vöktuð og að brugðist
sé við frávikum og að athugasemdir og ábendingar endurskoð-
anda varðandi innra eftirlit hljóti viðeigandi afgreiðslu. Erlendis
hefur a.m.k. hjá stærri félögum tíðkast að aðgreina þann hluta
vöktunar innra eftirlitsins sem felst í greiningu og mati áhættu
og viðbrögðum við því frá eftirlitshlutanum og vöktun á virkn-
inni, til að tryggja óhæði eftirlitsþáttarins. Þetta er gert með
því að koma á áhættunefnd (risk committee) sem hefur það
hlutverk að yfirfara áhættugreiningu og áhættumat og koma
með tillögur að úrbótum. Hlutverk endurskoðunarnefndarinnar
er þá að meta úrbæturnar og fylgja eftir að innra eftirlitið virki
eins og ætlast er til, ásamt samskiptum í tengslum við endur-
skoðunina.
í grunninn er tilgangur með endurskoðunarnefnd að opna far-
veg til að stjórn geti dregið að fagþekkingu sérfræðinga til að
fjalla um ákveðin mál sem eru á ábyrgð stjórnar eins og getið
er hér að framan. Virk endurskoðunarnefnd er ráðgefandi við
stjórn um ákveðna þætti í starfsemi félags, fyrst og fremst fjár-
hagslega, ásamt því að annast samskipti við endurskoðanda
félagsins. Þróunin erlendis hefur verið að nýta meira og betur
þessa sérfræðiþekkingu með því að endurskoðunarnefndin er
orðinn helsti ráðgjafi stjórnenda um reikningsskilamál og val
reikningsskilaaðferða. Sem er í sjálfu sér eðlileg þróun þar sem
hlutverk endurskoðunarnefndar er einmitt að hafa skoðun á því
34 • FLE blaðið janúar 2015