Ráðunautafundur - 15.02.1998, Blaðsíða 86

78
RAÐUNAUTRFUNDUR 1998
Bygg í fóðri mjólkurkúa af íslensku kyni
Gunnar Ríkharðsson
og
Einar Gestsson
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
INNGANGUR
Á seinni árum hefur áhugi bænda og rannsóknamanna á ræktun byggs á íslandi aukist mikið
og tengist það bæði hækkandi heimsmarkaðsverði á korni og hugmyndum um vistvænni land-
búnaðarframleiðslu hér á landi. Bændur standa þó ffarnmi fyrir spurningum eins og hvort ís-
lenska byggið sé sambærilegt innfluttu byggi til afurðamyndunar hjá gripum og einnig á
hvern hátt sé hagkvæmast að verka og geyma byggið. Vegna veðráttu og stutts vaxtartíma
getur bygg sem ræktað er hérlendis verið með mjög mismunandi mikið þurrefni þegar það er
uppskorið, eða 45-75%. Kostnaður við þurrkun á byggi virðist liggja á bilinu 5-10 kr/kg og
því er mikilsvert að vita hvort hagkvæmt er m.t.t. fóðrunar að leggja í þann kostnað saman-
borið við að votverka byggið, t.d. í stórsekkjum. Hins vegar gerir votverkun á bygginu miklar
kröfúr um ffágang á fóðrinu fyrir geymslu og einnig er spuming um breytingar á próteini í
bygginu við gerjunina. Þurrkað bygg er einnig auðveldara í geymslu og meðförum og til
blöndunar við annað fóður.
Seinni part vetrar 1996 var framkvæmd tilraun á Möðruvöllum til að leita svara við
ýmsum spurningum varðandi byggið og voru niðurstöður þess verkefnis kynntar á ráðunauta-
fundi 1997 (1). Þær niðurstöður sýndu ekki mun á framleiðslu hjá kúnum hvort sem þær
fengu íslenskt þurrkað bygg, íslenskt votverkað bygg eða innflutt þurrkað bygg. Votverkaða
byggið í þeirri tilraun var þó ekki allskostar eins og best verður á kosið og var því lögð
áhersla á að endurtaka svipaða tilraun til að fá ábyggilegri niðurstöður.
Markmið þeirrar tilraunar sem hér er lýst var að bera saman þrenns konar bygg fyrir
mjólkurkýr, þ.e. þurrkað íslenskt bygg, votverkað íslenskt bygg og innflutt þurrkað bygg.
EFNI OG AÐFERÐIR
Kýr
í tilraunina voru notaðar 18 kýr, 9 voru á fyrsta mjaltaskeiði, 6 voru á öðru og 3 kýr voru
eldri. Tilraunin var sett upp sem latneskur ferningur með þremur bygggerðum og þremur
tímabilum og var hvert tímabil fjórar vikur. í slíku fyrirkomulagi prófar hver kýr hverja bygg-
gerð í eitt tímabil og allar kýrnar prófa allar byggtegundir. Tilraunin var ffamkvæmd á Stóra
Ármóti í mars'97 - maí'97. I hvern ferning, en þeir voru alls sex, voru valdar þrjár kýr sem
voru sem líkastar m.t.t. aldurs, burðartíma og nytar. Kýr innan hvers fernings fengu svo bygg-