Ráðunautafundur - 15.02.1998, Blaðsíða 123

115
þess að útreikningar séu réttir og nota eins lítinn skammt og hægt er að komast af með. Því
miður skortir tilraunir til að geta sagt með vissu hve lítinn skammt er hægt að komast af með
á flestum stöðum hérlendis.
Símazín virkar sem jarðvegseitur. Það er tekið upp af rótum og berst með viðaræðum að
thylakolið-himnu grænukornanna og stöðvar þar rafeindaflutning. Við það hættir planta að
ljóstillífa og deyr. Eitrunaráhrifin koma því ffekar fljótt í ljós. Símazín drepur flestar einkím-
blaða einærar plöntutegundir. Terbútylazín virkar eins og símazín, nema að dálítil upptaka
getur verið um laufblöð.
Biðtími símazíns mælist 4-8 mánuðir við um 20 gráðu jarðvegshita en biðtími
terbútylazíns 3-6 mánuðir. Hvorug þessara efna brotna því niður á einu sumri hér á landi.
Símazín verður ekki lengi enn skráð til notkunar hér á landi, en terbúthylazín (Gardoprim) er
nýkomið á skrá.
Lrnúron
Línúron (Afalon) tilheyrir úron efnaflokknum og það brotnar frekar hægt niður í jarðvegi.
Biðtími þess er 5-20 mánuðir.
Línúron er aðallega tekið upp um rætur en taisverð upptaka er einnig í gegnum blöð.
Línúron berst með viðaræðum að thylakoið-himnu og hindrar Ijóstillífum á svipaðan hátt og
tríazínin. Eitrunareinkennin koma því tiltölulega fljótt í Ijós.
Línúron drepur langflestar tvíkímblaða einærar plöntur. Hægt er og að úða því milli
trjáa áður en þau springa út.
Línúron er hentugt að nota í kartöflu- og gulrótarækt. Gulrætur eru þolnar og kartöflur
sleppa við upptöku ef efnið er notað rétt. Ef of miklu er úðað er uppskeruminnkun ræktunar-
plöntu líkleg. Vegna hægs niðurbrots er hætta á að efnið nái ekki að brotna niður á einu sumri
og dragi þá úr vexti viðkvæmra tegunda, s.s. byggs, árið eftir.
Dichlóbeníl
Dichlóbeníl (Casuron) tilheyrir nítril efnaflokknum. Dichlóbenfl endist lengi í jarðvegi.
Biðtími þess er um 12-24 mánuðir.
Niðurbrot af völdum örvera er sennilega lítið en efhið er hins vegar allrokgjarnt og
gufar því smám saman úr jarðvegi. Af þessum sökum endist dichlóbenfl lengur en ella ef því
er komið aðeins niður í jarðveginn. Hiti í jarðvegi er einnig afgerandi þáttur. Varasamt er að
nota efnið undir skýlum og eyðinn má ekki nota í gróðurhúsi. Dichlobeníl bindst allfast við
jarðvegskorn og leysist lítið í vatni. Þetta veldur því að efnið situr fast í yfirborði jarðvegsins
og litlar líkur eru á því að það berist niður á við.
Dichlóbeníl kemur í veg fyrir spírun flestra tegunda en verkar mun minna á stórar
plöntur. Margar grastegundir þola eyðinn illa, þ.á.m. húsapuntur. Efnið er að langmestu leyti
tekið upp af rótum og berst með viðaræðum að vaxtarbroddum plöntunnar þar sem það veldur
upplausn í frumuskiptingunni. Eitrunareinkennin eru oftast æxlismyndun í vaxtarbroddi og
síðar meir dökkur litur á vaxtarsvæðum.