Ráðunautafundur - 15.02.1998, Blaðsíða 114

106
upp, korni það næsta og grasi með korni það þriðja. í mjög frjósömu landi nær korn að
þroskast seint vegna mikillar losunar á köfnunarefhi síðsumars. Reynslan hefur sýnt að á frjó-
sömu mýrlendi þarf að rækta grænfóður í tvö ár áður en korni er sáð til þess að minnka
næringarefnaforðann. I slíkt Iand má þó alveg sá korni með grasi síðasta árið.
1. tafla. Þrír valkostir í tilhögun sáðskipta.
1. tillaga 2. tillaga 3. tillaga
Haust Tún plægt Tún plægt Tún plægt
1. vor Korn Kál/næpur til beitar Rýgresi og hafrar til sláttar
2. vor Korn Rýgresi til sláttar Rýgresi og hafrar til sláttar
3. vor Korn og gras Korn og gras Gras og hafrar/bygg til sláttar
Þar sem talað er um gras er átt við að sáð sé vallarfoxgrasi (20 kg/ha) með vallarsveifgrasi
(5 kg/ha) eða rauðsmára (3-5 kg/ha).
Sáðskipti með grænfóðri til beitar getur einnig átt vel við, en það hentar síður með
ræktun á korni og er mjög hæpið að gangi á frjósömum mýrarjarðvegi. Á grænfóðurökrum
verða ávallt nokkrar fóðurleifar og þær ásamt kúamykju valda því að erfitt er að meta
áburðargjöfina á kornið.
Tilraunir eru nú hafnar með ræktun fjölærs rýgresis hér á landi. Notkun þess gæti boðið
upp á nýja möguleika í ffamkvæmd sáðskipta. Tún mætti plægja upp að vori eða eftir slátt í
fyrri hluta júlí og sá í það fjölæru rýgresi. Það myndi gefa uppskeru um haustið og síðan
uppskeru tvisvar til þrisvar á ári í tvö eða þrjú ár eftir það. Þá væri sáð í það grasi með korni.
GRASTEGUNDIR í SÁÐSKIPTUM
Það er rétt að velta því fyrir sér hvaða grastegundir væru heppilegastar í sáðskiptum með
grænfóðri og korni.
Vallarfoxgras er sú grastegund sem eðlilegt er að nota fyrst og fremst. Sáning á vallar-
foxgrasi einu og sér kemur fyllilega til greina, en það er þó reynsla margra að betra sé að sá
einhverju með því til að hafa stjórn á því hvaða gróður það er sem tekur við þegar vallar-
foxgrasið minnkar. Vallarsveifgras er kjörið í þessu efni. Það myndar þéttan svörð og getur
gefið ágæta uppskeru úr tveimur sláttum. Meltanleiki þess er einnig ágætur um það leyti sem
vallarfoxgras skríður og það er talið gott til fóðurs og beitar (Jónatan Hermannsson 1985).
Sumir bændur hafa bent á þann kost vallarsveifgrass að það er smágert og hentar einkar vel
sem fóður fyrir smákálfa, sérstaklega þurrkað.
Reynsla bænda af notkun rauðsmára með vallarfoxgrasi í túnum er misjöfn. í Noregi
hefur vallarfoxgras reynst vel með smára. Blaðvöxtur þess er meiri ef það er ræktað með
rauðsmára en ef það er ræktað eitt sér. Rauðsmárinn bætir einnig að mörgu leyti upp það sem
vantar á næringargildi vallarfoxgrass (Jóhannes Sveinbjörnsson 1997) en það inniheldur
minna af próteini og sumum steinefnum en flest önnur túngrös hérlendis (Gunnar Ólafsson
1979, Hólmgeir Björnsson og Friðrik Pálmason 1994).