Dagblaðið Vísir - DV - 30.12.2016, Blaðsíða 75

Áramótablað 30. desember 201656 Fréttir Stjórnmálaanáll
ir var opinberað að Sigurður Ingi
myndi taka við sem forsætisráðherra
og að kosningum yrði flýtt. Þær færu
fram haustið 2016. Sigmundur fór í
frí.
Þó fer því fjarri að allt hafi dottið í
dúnalogn. Hart var deilt á forsætis-
ráðherra og ríkisstjórnina fyrir að gefa
ekki út dagsetningu fyrir alþingiskosn-
ingar. Slógu menn þar úr og í og báru
fyrir sig að talað hefði verið um að
ljúka þyrfti ákveðnum mikilvægum
málum áður en hægt væri að ganga
til kosninga. Hver þau voru og hvernig
þeim var forgangsraðað varð kannski
aldrei fyllilega ljóst. Hins vegar var loks
boðað, í byrjun september, að kosn-
ingar færu fram 29. október.
Sigmundur snýr aftur
Sigmundur tók sér sem fyrr seg-
ir tímabundið leyfi frá þingstörfum. Í
bréfi til flokksmanna í Framsóknar-
flokknum, sem hann sendi 25. júlí,
boðaði hann hins vegar endurkomu
sína í íslensk stjórnmál. Þau tíðindi
mæltust misjafnlega fyrir, svo ekki sé
meira sagt. Sigmundur hefur alla tíð á
harðan kjarna stuðningsmanna og sá
kjarni brást honum ekki. En úr honum
hafði kvarnast og það verulega.
Innan Framsóknaflokksins höfðu
þær raddir orðið æ háværari sem
héldu á lofti þeirri skoðun að ótækt
væri að halda til kosninga án þess að
boðað yrði til flokksþings þar sem for-
ysta flokksins gæti endurnýjað umboð
sitt. Það reyndi Sigmundur og stuðn-
ingsfólk hans eftir mætti að koma í veg
fyrir. Kjördæmisþing flokksins sam-
þykktu hins vegar öll að flokksþing
skyldi fara fram, utan kjördæmisþing
í Norðausturkjördæmi, kjördæmi Sig-
mundar.
Sigurður Ingi hafði betur
Sigurður Ingi tilkynnti síðan 23. sept-
ember að hann gæfi kost á sér í emb-
ætti formanns Framsóknarflokksins.
Sigmundur hugðist hins vegar hvergi
gefa eftir og sakaði hann Sigurð Inga
meðal annars um að svíkja loforð
sem hann hefði gefið sér, um að fara
ekki fram í formannsembættið gegn
sér. Formannskosningin fór fram 2.
október og var mjótt á munum. Fór
svo að Sigurður Ingi hafði sigur með
370 atkvæðum gegn 329 atkvæðum
Sigmundar. Framsóknarflokkurinn
hélt því til kosninga, klofinn í tvær
fylkingar.
Píratar kalla til sál-
fræðing
Á meðan að menn bár-
ust á banaspjótum í Fram-
sóknarflokknum sinntu
aðrir flokkar sinni kosn-
ingabaráttu í skugga misgóðr-
ar útkomu í skoðanakönnunum.
Píratar, sem höfðu mánuðum saman
mælst stærsti flokkur landsins, áttu í
innanflokksdeilum sem opinberuðust
á internetinu æ ofan í æ. Helgi Hrafn
Gunnarsson, þing-
maður Pírata, gaf það út í byrjun júlí
að hann hyggðist ekki gefa kost á sér í
komandi kosningum. Ástæða þess, þó
hún væri aldrei gefin upp opinberlega,
var meðal annars óþol hans í garð
Birgittu Jónsdóttur samflokksþing-
manns síns. Birgitta og Helgi Hrafn
tókust harkalega á í upphafi árs og var
ástandið slíkt að kallaður var til vinnu-
staðasálfræðingur til að stilla til friðar í
herbúðum Pírata. Tókst að bera klæði
á vopnin og ýta deilum og ágreiningi,
ef ekki til hliðar þá alla vega undir yfir-
borðið. Var nú kyrrt um hríð.
Í ágúst sprakk hins vegar allt í loft
upp þegar svikabrigsl gengu á víxl
er vörðuðu kosningar á lista Pírata í
Norðvesturkjördæmi. Fór svo að
lokum að oddviti flokksins
vék en sá hafði verið sagður
lukkuriddari sem ekki hefði
tengsl við kjördæmið né
hefði starfað með Pírötum.
Tókst að lokum að kjósa
lista en ljóst var að umræð-
an skaðaði flokkinn.
Viðreisn meiri ógn en
Panamaskjöl
Sjálfstæðisflokkurinn mældist með
mest fylgi flokka í aðdraganda kosn-
inganna og virtist ekki hafa orðið
meint af Panamatengingum Bjarna og
Ólafar, í það minnsta ekki svo nokkru
næmi. Naut flokkurinn vafalaust góðs
af því að hitinn og þunginn í umræð-
um og gagnrýni hafði snúið að Sig-
mundi Davíð. Það fór enda svo að
Bjarni og Ólöf hlutu yfirburðakosn-
ingar í prófkjörum flokksins og leiddu
lista hans í sínu kjördæminu hvort.
Það var fremur tilkoma nýs flokks,
Viðreisnar, sem ógnaði Sjálfstæðis-
flokknum en uppljóstranir um tengsl
flokksmanna við aflandsfélög. Við-
reisn, sem flestir litu á sem klofnings-
framboð úr Sjálfstæðisflokknum, með
réttu eða röngu, náði miklu flugi und-
ir forystu Benedikts Jóhannesson-
ar formanns í aðdraganda kosning-
anna. Líklegt má telja að miklu hafi
skipt að Þorgerður Katrín Gunnars-
dóttir, fyrrverandi varaformaður Sjálf-
stæðisflokksins, ákvað að ganga til liðs
við Viðreisn og leiddi lista flokksins í
Kraganum.
Samfylkingin á heljarþröm
Vinstri græn sigldu lygnan sjó og
keyrðu loksins skynsama kosninga-
baráttu. Þar var lögð megináhersla á
Katrínu Jakobsdóttur flokksformann
enda Katrín einn vinsælasti stjórn-
málamaður landsins. Hið sama mátti
þó ekki segja um hinn vinstriflokk-
inn, Samfylkinguna. Samfylkingin
hafði allt árið átt í slíkum inn-
anmeinum að furðu mátti
sæta. Formannskjör var
boðað í flokknum í byrj-
un júní en í aðdraganda
þess voru allir og amma
þeirra mátaðir í formanns-
embætti. Árni Páll Árna-
son, sitjandi formaður, lýsti yfir
framboði en dró það síðan til baka.
Eftir stóðu þingmennirnir Oddný G.
Harðardóttir og Helgi Hjörvar auk
fyrrverandi þingmannsins Magnús-
ar Orra Schram. Oddný hafði sigur í
formannskjörinu og Logi Einarsson
var kjörinn nýr varaformaður. Það átti
eftir að skipta sköpum fyrir Loga sem
hann hefur líklega ekki gert sér grein
fyrir þegar hann var kosinn.
Formannsskiptin breyttu engu
um slælegt gengi Samfylkingarinnar
í skoðanakönnunum en ítrekað leit
út fyrir að flokkurinn væri í raunveru-
legri hættu á að þurrkast út. Hið sama
má segja um Bjarta framtíð, enn frekar
raunar. Flokkurinn var með böggum
hildar allt árið og mældist ekki lang-
tímum saman með þingmenn. Hörð
andstaða við búvörusamninga síðast-
liðið haust olli því hins vegar að flokk-
urinn náði að nokkru leyti vopnum
sínum.
Snúin staða eftir kosningar
Svo rann upp kjördagur. Kjörsókn var
dræm, aðeins 79,2 prósent þátttaka
og hefur hún aldrei verið lakari á lýð-
veldistímanum. Úrslit urðu þau að
Sjálfstæðisflokkurinn varð stærstur
flokka á Alþingi, hlaut 21 þingmann
kjörinn. Vinstri græn fengu 10 þing-
menn kjörna líkt og Píratar. Fram-
sóknarflokkurinn fékk kjörna 8 þing-
menn, þar af bæði Sigmund Davíð og
Sigurð Inga. Viðreisn gerði vel og fékk
7 þingmenn kjörna. Björt framtíð
bætti verulega við sig fylgi frá því sem
skoðanakannanir höfðu sýnt og fékk
kjörna 4 þingmenn. Samfylkingin var
hársbreidd frá því að falla af þingi,
fékk 5,7 prósent atkvæða og 3 þing-
menn. Logi Einarsson, varaformaður,
varð eini kjördæmakjörni þingmað-
ur flokksins. Aðrir flokkar náðu ekki
kjöri, næst því komst Flokkur fólksins
sem fékk 3,5 prósent atkvæða.
Að afloknum kosningum, og
raunar fyrir þær í einhverjum mæli,
hófu forystumenn flokkanna hver
í kapp við annan að útiloka sam-
starfskosti. Flækti það stjórnarmynd-
unarviðræður óhjákvæmilega nokk-
uð. Sú staðreynd að engin tveggja
flokka stjórn var möguleg hjálpaði
heldur ekki. Bjarni Benediktsson fékk
stjórnarmyndunarumboð í hend-
urnar frá Guðna Th. Jóhannessyni
forseta og fundaði með Viðreisn og
Bjartri framtíð, sem gengið hafa eins
og síamstvíburar í allar viðræður,
um hugsanlegt samstarf. Formlegar
stjórnarmyndanir hófust í tvígang
en var slitið, einkum vegna þess að
flokkarnir náðu ekki saman um sjáv-
arútvegsmál. Raunar er það svo að
innan þingliðs Sjálfstæðisflokksins
voru afar skiptar skoðanir um sam-
starfið. Bjarni Benediktsson reyndi
eftir megni að koma Framsóknar-
flokknum inn í þessa hjónasæng en
það tóku Viðreisn og Björt framtíð
ekki í mál.
Í millitíðinni, milli tveggja stjórn-
armyndunarviðræðna Sjálfstæðis-
flokks, Viðreisnar og Bjartrar fram-
tíðar, reyndi Katrín Jakobsdóttir að
mynda fimm flokka stjórn Vinstri
grænna, Pírata, Samfylkingar,
Viðreisnar og Bjartrar fram-
tíðar. Upp úr þeim viðræð-
um slitnaði þegar ljóst varð
að himinn og haf væri milli
Vinstri grænna og Viðreisn-
ar í efnahagsmálum. Þrátt
fyrir það taldi Birgitta Jóns-
dóttir ástæðu til þess að Pírat-
ar leiddu viðræður sömu flokka að
nýju en, eins og gera mátti ráð fyrir,
strönduðu þær viðræður á nákvæm-
lega sömu atriðum. Sá sem hefur
fundið sig í hvað óvæntastri stöðu í
þessum viðræðum er Logi Einarsson
sem tók við sem formaður Samfylk-
ingarinnar þegar Oddný Harðardótt-
ir sagði af sér eftir hörmulega útreið í
kosningunum.
Óvæntasta tilraunin, en jafn-
framt sú sem virtist njóta hvað mests
hljómgrunns úti í þjóðfélaginu, var
tilraun Bjarna og Katrínar til að ná
Sjálfstæðisflokki og Vinstri grænum
saman. Í ljós kom að flokkarnir stóðu
allt of langt frá hvor öðrum í veiga-
miklum málum til að mögulegt væri
að þeir gætu starfað saman. Meðan á
þessum viðræðum hefur staðið hefur
Sigurður Ingi setið á hliðarlínunni og
hugsað sitt. Framsóknarflokknum er
einfaldlega ekki boðið að borðinu.
Og þetta er staðan nú í árslok.
Enginn hefur formlegt stjórnarmynd-
unarumboð og því hefur verið velt
upp að nauðsynlegt muni reynast að
boða til nýrra kosninga á árinu 2017.
Hins vegar hafa Sjálfstæðisflokkur,
Viðreisn og Björt framtíð verið í við-
ræðum yfir hátíðarnar og ekki ætti að
útiloka að flokkarnir nái saman um
stjórn. n
Gekk ekki upp Viðræður Katrínar
Jakobsdóttur og Bjarna Benediktssonar um
hugsanlega myndun ríkisstjórnar báru ekki
árangur. Mynd SIGtryGGur ArI
reyndi og mistókst
Birgitta Jónsdóttir tók upp
þráðinn við myndun fimm
flokka ríkisstjórnar. Sú
tilraun mistókst.
Mynd SIGtryGGur ArI
Benedikt kampakátur Benedikt Jóhannesson
leiddi Viðreisn í kosningabaráttunni og náði góðum
árangri. Mynd SIGtryGGur ArI
Tilboð þér að kostnaðarlausu
Uppl. í síma: 820 8888 eða markmid@markmid-ehf.is
ALHLIÐA
FASTEIGNAVIÐHALD
Smíðavinna · Pípulagnir · Raflagnir
Málningavinna · Múrvinna · Flísalagnir
Hellulagnir · Jarðvinna · Lóðavinna