Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.2017, Qupperneq 56

56 Helgarblað 15. desember 2017
áföllum og sérstaklega sé barnssál-
in viðkvæm.
„Vanræksla, aðskilnaður eða
augnabliks atvik getur komið fólki
úr jafnvægi. Það gerist eitthvað sem
verður til þess að hið frumstæða
varnarkerfi heilans, þetta sem
kallað er „fight or flight“ á fag-
málinu, grípur til sinna ráða með
ýktum afleiðingum fyrir sálarlífið.
Mín áfallasaga í æsku var frekar
dramatísk og slíkt getur flækt málin
seinna meir í þeim skilningi að þá á
maður til að vanmeta aðstæður og
uppákomur sem hlaðast svo ofan á
streituna sem er fyrir í sálinni. Að
upplifa einelti einn vetur í skóla,
vera sendur í sveit, mamma kom
ekki og náði í mig á réttum tíma
... svona lagað getur alveg valdið
áföllum sem sökkva sér í undir-
vitund heilans og hafa svo áhrif á
dagvitundina þegar fram í sækir,“
útskýrir hann og tekur sér stutta
umhugsunarpásu. Svo heldur hann
áfram:
„Ómeðhöndluð áföll geta
umbreyst í ástand sem smátt og
smátt fer mjög illa með fólk. Étur
það að innan. Sem ungur maður
tæklaði ég þetta, eða ekki, með því
að hunsa erfiðar hugsanir, rokk og
ról bara. En svo líður tíminn og
þegar þetta er ekki meðhöndlað þá
dafnar hryllingurinn innra með
manni eins og fóstrin í Alien. Að
lokum verður hann að skrímsli
sem tekur yfirhöndina með kvíða,
svefnleysi, fíknarvanda og fleiru.
Það flæðir eins og krabbamein yfir
alla tilveruna og maður byrjar að
snúast í endalausa hringi, neðar og
neðar. Kvíði, vanmáttur, stress, ótti
... þegar ástandið er komið í svona
hringrásarlykkju þá vindur það upp
á sig og svo heldur maður þessu við
með því að lifa í neikvæðri orku.
Maður yfirfærir skelfingar fortíðar-
innar yfir á það sem er að gerast
í núinu – á makann, yfirmenn,
fjölskyldu, samferðafólk og ekki
síst yfir á spegilmyndina af sjálfum
sér þar sem maður horfir á sig og
hugsar „You fucking looser“.
Leiðin í ljósið
Á bataleið sinni kynntist Tolli
tíbeskum búddisma hjá Hugleiðslu
og friðarmiðstöðinni. Hann byrjaði
að hugleiða bæði kvölds og morgna
og segir fátt hafa gert sér jafn gott
enda sé þetta skotheld leið til að
leggja rækt við kærleikann.
„Búdda helgaði líf sitt því að
finna lausnir á andlegum þjáning-
um með því að iðka vissar aðferðir
og kenna þær áfram. Í mínum huga
var hann merkilegasti sálfræðingur
sem uppi hefur verið. Þar að auki
var hann stórkostlegur jógi af norð-
ur-indverska Tantra-skólanum.
Hann kunni á líkamann, orku-
stöðvarnar, tilfinningakerfin og
hugann og vissi hvað þurfti að gera
til að ná tökum á tilverunni. Þetta
gerði hann að einstökum meistara.
Meistara sem skildi eftir sig vís-
dóm sem hefur verið kenndur og
iðkaður í rúm tvö þúsund og fimm
hundruð ár og á nú stefnumót við
nútíma sál- og taugalífeðlisfræði,“
útskýrir hann af eldmóði.
Fangar í fljótandi friðsæld
Í þessu samhengi víkjum við talinu
aftur að hugleiðslustundunum sem
fóru fyrst fram á Litla-Hrauni og
nú síðast í fangelsinu á Hólmsheiði.
„Þetta var ekki flókið til að
byrja með. Ég sagði þeim frá
þessari frábæru uppgötvun minni
og spurði hvort þeir væru til í að
prófa. Nokkrir voru það svo við
settum spólu með hugleiðslutónlist
í gamalt kassettutæki, ýttum á play,
krosslögðum fætur og komum okk-
ur í núið með hugleiðslunni. Síðan
hefur mikið vatn runnið til sjávar.
Ég þýddi meðal annars kennslubók,
tíu daga námskeið í hugleiðslu, og
fór svo að kenna föngunum upp úr
henni sem var mjög gagnlegt því
þetta gaf svo góðan strúktúr.
Við lásum saman í bókinni og
tókum svo hverja æfingu fyrir sig.
Það var lesið í korter, hugleitt í
hálftíma og svo samhæfðu menn
reynslu, styrk og vonir eins og gert
er á 12 spora fundum,“ segir hann
og bætir við að þetta hafi gripið
marga vegna þess að þeir fundu
hvað þeim leið vel eftir hugleiðsl-
una.
„Vá, hvað var þetta!?“
„Varnarkerfi þeirra sem sitja í
fangelsi er gríðarlega sterkt. Maður
kemst ekki auðveldlega í gegnum
þessar varnir og það er ekki af því
strákarnir vilja það ekki heldur
vegna þess að þeir eru einfaldlega
fastir í vörninni. Það sem gerist svo
í hugleiðslu er að menn verða fyrir
reynslu sem kemur innan frá. Þetta
er upplifun sem á sér stað áður
en þeir ná að loka fyrir hana: „Vá,
hvað var þetta!? Þetta er frábært,
ég ætla að koma aftur,“ sögðu þeir
og svo héldum við áfram á fullri
ferð. Við skipulögðum andlegar
ráðstefnur, stúderuðum jóga,
taóisma, chi gong og fengum
fyrirlesara til að mæta í fangelsið.
Fangarnir sáu um matinn og fengu
meðal annars tónlistarmenn til að
flytja hugleiðslumúsik. Svo lágu
þeir bara og flutu um í friðsæld og
vellíðan. Og gleðin hélt áfram. Tvö
eða þrjú ár í röð mættum við hvern
einasta dag, í tíu daga fram að
jólum og hugleiddum alla morgna.
Enduðum svo á laugardegi þar
sem við hugleiddum í þrjá tíma
samfellt og borðuðum svo saman
góða máltíð. Öll þessi vinna skilaði
sér í betri orku innan hússins enda
gerði hún strákana sem voru með
í þessu að þátttakendum og það er
að mínu viti lykillinn að árangri.
Að fanganum finnist hann vera á
jafnræðisgrundvelli og að ástundun
sé að hans eigin frumkvæði.“
Gerbreyttust á þrjátíu dögum
Að lokum segir hann frá full-
yrðingu sem hann heyrði þegar
hann var að stíga sín fyrstu skref í
hugleiðslunni. „Mér var sagt að ef
maður myndi hugleiða kvölds og
morgna í þrjátíu daga samfellt þá
myndi það breyta manni varanlega.
Þegar ég sagði strákunum þetta
þá glottu þeir við tönn en prófuðu
svo – og viti menn, þetta gerðist!
Ekki fyrir einn og ekki fyrir tvo.
Það voru fleiri strákar sem lýstu því
fyrir mér hvernig viðhorf þeirra
og samskipti bæði við fangaverði
og hver annan gerbreyttust eftir að
þeir byrjuðu að hugleiða. Þetta er
nefnilega ekki svo flókið. Hug-
leiðsla er einfaldlega verkfæri sem
virkar jafn vel og skiptilykill. Þú
tekur hann, losar og herðir aftur og
hluturinn kemst í lag.“
„Fangarnir sáu
um matinn
og fengu meðal
annars tónlistarmenn
til að flytja hug-
leiðslumúsik. Svo
lágu þeir bara og
flutu um í friðsæld
og vellíðan. Og
gleðin hélt áfram.
Tvö eða þrjú ár í röð
mættum við hvern
einasta dag, í tíu
daga fram að jólum
og hugleiddum alla
morgna.