Morgunblaðið - 03.03.2018, Blaðsíða 28

28 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. MARS 2018
Ííslensku eru þrjú kyn; karlkyn, kvenkyn og hvorugkyn. Orðið „kyn“ íþessu sambandi er nokkuð kynlegt og vísar ekki endilega til líf-fræðilegs kyns. Það fer eftir reynslu fólks hvort það sér fyrir sér konueða karl þegar sagt er bankastjóri, hjúkrunarfræðingur eða stræt-
isvagnabílstjóri. Mér hlýnar alltaf um hjartarætur þegar ég sé viðtöl við unga
karlmenn sem segjast vera flugfreyjur. Það hefur verið tilhneiging til að
breyta starfsheitum ef karlar vinna „kvennastörf“. Hvað er að því fyrir karl-
menn að vera flugfreyjur? Er betra fyrir konur að vera flugþjónar? Það tók
tíma að venjast því að kona sé herra, eins og ráðherra, en núna kippum við
okkur lítið upp við það og enginn gerir athugasemdir við starfsheitið kennari.
Nú er svo komið að annað kynið ætlar að ræna tungumálinu. Á hverjum
laugardegi býður Jón Gnarr
til sín gestum og boðar bylt-
ingu sem felst í því að konur
þurfa að fá „kvenkyns“
tungumál. Aldrei er ýjað að
því að breyta tungumálinu
þannig að karlmenn geti ekki
notað kvenkyns orð. Þetta er
gert af góðum hug til að rétta hlut kvenna en ég fylgist skelfingu lostin með
sirkusstjóranum skrumskæla tungumálið í nafni jafnréttis. Hann hefur búið til
orðskrípi eins og „gesta“ þáttarins og vill ávarpa konur með ávarpinu „hlust-
endur góðar“. Ef við ætlum að tvöfalda málfræðilegt kyn allra orða ætti næsta
spurning að hljóða svo: Ætlar „manneskinn“ að stela tungumálinu frá okkur
konum? En það þarf ekki að breyta tungumálinu heldur hugsuninni. Verur og
sálir eru ekkert kvenlegri fyrirbæri en draugar og hugur. Og það er ekkert
augljóst að það eigi allir þáttastjórnendur að vera karlmenn þó orðið sé karl-
kyns.
Það hefur samt laumast að mér sú hugsun þegar ég fer á milli útvarpsstöðva
og karlmannsraddir heilsa mér í hverjum þættinum á fætur öðrum. Kannski
er von um að kynjahlutfallið breytist ef nær fram að ganga frumvarp um ný
mannanafnalög þar sem foreldrum er falið að ráða alfarið nöfnum barna sinna.
Andstæðingar frumvarpsins benda á mikla ringulreið sem getur skapast við
þessa breytingu þegar enginn veit hvers kyns þeir eru þríburarnir; Sigmar,
Dagmar og Hróðmar Blöndal? Mannauðsstjórum er líka vandi á höndum þeg-
ar umsækjendurnir Lind Hjörvar og Blær Kvaran sækja um sama starfið.
Umsækjendur senda mynd en á þeim báðum er síðhært ungmenni með hnút í
hnakkanum, í gallajakka og bol sem er merktur „fuck ofbeldi“. Það er ekki
nokkur leið að sjá hvort þarna fer stelpa eða strákur. Kannski verður óvart
ráðin stúlka í þáttastjórnun á Bylgjunni út af þessu rugli.
Jafnréttisbaráttan getur tekið á sig ýmsar myndir en þegar við erum farin
að blanda saman málfræðilegu kyni og líffræðilegu líst mér ekki á blikuna.
Aldrei hefur mér dottið í hug að ég sé EKKI maður, gestur, viðmælandi og
hlustandi vegna þess að ég er KONA.
Kynlegt rán
Tungutak
Lilja Magnúsdóttir
liljam@simnet.is
Kynjaverur Verur og sálir eru ekkert kvenlegri fyrirbæri en draugar og hugur.
Ríkisstjórnin er heppin. Formenn verkalýðs-félaga með tæplega 53 þúsund félagsmennað baki sér vildu segja upp kjarasamn-ingum en fulltrúar um 26 þúsund fé-
lagsmanna voru á móti. Hins vegar vildu 28 formenn
ekki segja upp samningum en 21 vildi gera það.
Þar sem þetta tvennt féll ekki saman var samn-
ingum ekki sagt upp, skv. starfsreglum ASÍ.
Þess vegna má kalla þessa niðurstöðu „heppni“
fyrir ríkisstjórnina. Sú niðurstaða er ekki til komin
vegna þess að svo vel hafi verið á málum haldið af
hennar hálfu eða þeirra flokka sem að henni standa.
Þvert á móti hefur verið áberandi að svo virðist
sem þeir sem að ríkisstjórninni standa hafi litla sem
enga tilfinningu fyrir þeirri reiði sem er meðal al-
mennra borgara vegna launaþróunar hjá fámennum
þjóðfélagshópum á borð við æðstu embættismenn,
þingmenn og ráðherra, og stjórnendur einstakra rík-
isfyrirtækja.
Það „samtal“ sem Katrín Jakobsdóttir, forsætis-
ráðherra, telur að hafi farið fram
af ríkisstjórnarinnar hálfu við að-
ila vinnumarkaðar á undanförnum
vikum virðist ekki hafa snúizt um
þá þætti málsins, ef marka má op-
inberar yfirlýsingar forsætisráð-
herra eða fjármálaráðherra.
Þessi niðurstaða skapar hins vegar frið á vinnu-
markaði til áramóta, sem skiptir máli því að augljóst
er að atvinnufyrirtæki almennt hafa ekkert bolmagn
til að fylgja eftir þeirri launaþróun sem ákvarðanir
Kjararáðs hafa lagt línur um, þótt stöku fyrirtæki
kunni að hafa getu til þess.
Vandinn hefur ekki verið leystur vegna þess að það
hefur ekki verið tekið á honum, en – það skapast
svigrúm fram að næstu áramótum til þess að gera
það. Sá skortur á tilfinningu fyrir kjarna málsins,
sem fram hefur komið af hálfu stjórnvalda und-
anfarnar vikur, vekur hins vegar efasemdir um að
stjórnvöld hafi þann skilning sem til þarf.
Niðurstaða verkalýðshreyfingarinnar hefur veruleg
áhrif á pólitíska þróun næstu mánaða. Sjálfstæð-
isflokkurinn sækir nú fram í aðdraganda borg-
arstjórnarkosninga með nýjan framboðslista, sem í
raun er til marks um að kynslóðaskipti eru að verða í
flokknum að ráði í fyrsta sinn í fjóra áratugi.
Sú framsókn hefði orðið mjög erfið fyrir flokkinn
ef óvissa hefði ríkt á vinnumarkaði í aðdraganda
kosninganna í vor. Nú er sú hætta ekki lengur yf-
irvofandi, sem gerir það að verkum að frambjóðendur
flokksins geta einbeitt sér að málflutningi um borg-
armál sérstaklega.
Það hefur verið athyglisvert að fylgjast með mál-
flutningi talsmanna samtaka atvinnuveganna á síð-
ustu vikum. Þeir hafa talið eftirspurn eftir „ró og yf-
irvegun“ á vinnumarkaði. Það er skiljanlegt
sjónarmið af þeirra hálfu en þeir vita mæta vel, að
vegna ákvarðana Kjararáðs síðustu misseri hefur
skapast þrýstingur innan fyrirtækja um sambæri-
legar launahækkanir í einkageiranum. Verði hann
knúinn fram á næsta ári með verkfallsaðgerðum er
eina svarið sem fyrirtækin eiga að fækka fólki til að
halda kostnaði í skefjum. Þeir sem starfa í opinbera
geiranum virðast ekki skilja þessi einföldu sannindi
vegna þess að þau hafa aldrei snúið að þeim sjálfum.
Víglínurnar í þjóðfélagsmálum á Íslandi snúast
ekki lengur um kalt stríð eða kommúnisma og kapít-
alisma. Það er liðin tíð.
Víglínurnar snúast nú um átök á milli þeirra sem
eru í aðstöðu til að hygla sjálfum sér á kostnað al-
mennra borgara og hinna sem standa undir þeim
kostnaði.
Þessi grundvallarstaðreynd var viðurkennd í til-
lögum starfshóps á vegum ríkisstjórnar og aðila
vinnumarkaðar fyrir skömmu, sem
lagði til að „frysta“ þau launakjör
sem Kjararáð hafði ákveðið til
handa fámennum hópum og valdið
hafa svo miklum deilum þannig að
staðan jafnist út á lengri tíma.
Segja má að Bjarni Benedikts-
son, fjármálaráðherra, hafi horfzt í augu við þennan
veruleika með viðbrögðum við fréttum um launa-
breytingar hjá Landsvirkjun.
Hvort aðilum vinnumarkaðar og stjórnvöldum
tekst það sem eftir er ársins að ná einhverju sam-
komulagi, sem tryggir atvinnufyrirtækjum lands-
manna viðunandi rekstraraðstæður, byggist á því að
allir flokkar sem fulltrúa eiga á Alþingi – ekki bara
Píratar – viðurkenni þennan veruleika.
Almenningur í landinu mun ekki sætta sig við
þetta framferði fámennra hópa. Sá þrýstingur sem
hefur skapast á Alþingi til þess að hafa hreinni línur
í kostnaðargreiðslum til alþingismanna mun að lokum
birtast með einhverjum hætti vegna umræddrar
„sjálftöku“ fyrrnefndra þjóðfélagshópa.
„Hin nýja stétt“, sem hefur hreiðrað um sig í op-
inbera stjórnkerfinu, ríkisfyrirtækjum og stofnunum,
stærstu fyrirtækjum, lífeyrissjóðum og jafnvel að ein-
hverju leyti í verkalýðshreyfingunni, ef marka má
furðuleg viðbrögð við þeirri „ósvífni“ hóps fé-
lagsmanna í Eflingu að bjóða fram annan lista við
stjórnarkjör í félaginu, mun ekki fá frið og þess
vegna skynsamlegra fyrir hana að láta undan síga.
Fólkið í landinu tók ekki á sig þær fórnir sem
fylgdu hruninu til þess að fá eitthvað enn verra í
staðinn.
Þess vegna fylgja þessum orðum þær góðu óskir til
núverandi ríkisstjórnar, sem spannar breiðara svið í
okkar samfélagi en ríkisstjórnir hafa gert í rúmlega
sjö áratugi, að hún og þeir flokkar sem að henni
standa noti nú tímann sem skapast hefur til að takast
á við þann kjarna vandans sem hér hefur verið gerð-
ur að umtalsefni af meiri skilningi en hún hefur sýnt
til þessa.
Heppin ríkisstjórn
„Hin nýja stétt“ mun
ekki fá frið …
Af innlendum
vettvangi …
Styrmir Gunnarsson
styrmir@styrmir.is
Löngum var eitt helsta átakamálá Íslandi, hvort hér skyldi
taka upp sameignarskipulag eins
og í ríki Stalíns. Fjölmennur og
áhrifamikill hópur barðist fyrir því
með rausnarlegum stuðningi herr-
anna í Kreml. Ólíkt því sem gerðist
á öðrum Norðurlöndum var hann
voldugasti hópurinn í verkalýðs-
hreyfingunni, og hann réð líka um
skeið langmestu í menningarlífinu.
Nógir urðu til að fræða Íslend-
inga um alræðisstefnu nasista, ekki
síst eftir að þeir biðu ósigur í stríði.
En þrír hugsjónamenn tóku að sér
að kynna veruleikann að baki
áróðri kommúnista.
Lárus Jóhannesson hæstaréttar-
lögmaður var alþingismaður Seyð-
firðinga og átti Prentsmiðju Aust-
urlands. Árið 1949 fékk hann
málsnillinginn Jón Sigurðsson frá
Kaldaðarnesi til að þýða dæmisögu
Orwells um rússnesku byltinguna,
Animal Farm, sem hlaut þá nafnið
Félagi Napóleon, en hefur síðar
verið kölluð Dýrabær. Lárus bætti
um betur, því að 1951 gaf hann út
eigin þýðingu á bók Víktors
Kravtsjenkos, sem flúið hafði frá
Ráðstjórnarríkjunum 1944, Ég
kaus frelsið. Þýðingin var sann-
kallað þrekvirki, enda bók Kravtsj-
enkos 564 blaðsíður, þótt læsileg sé.
Tveir ungir vinir, lögfræðingarnir
Geir Hallgrímsson og Eyjólfur Kon-
ráð Jónsson, stofnuðu bókaútgáfuna
Stuðlaberg, sem gaf út þrjú öndveg-
isrit um kommúnismann. Árið 1950
kom út Guðinn sem brást, þar sem
sex menntamenn segja frá von-
brigðum sínum með komm-
únismann, þar á meðal Nób-
elsverðlaunahafinn André Gide og
rithöfundarnir kunnu Arthur Koest-
ler, Ignazio Silone og Richard
Wright. Er bókin með afbrigðum vel
skrifuð. Árið 1951 kom út hrollvekja
Orwells um alræðisskipulag, Nítján
hundruð áttatíu og fjögur, sem iðu-
lega er talin merkasta skáldsaga
tuttugustu aldar. Árið 1952 kom út
Bóndinn eftir Valentín González,
sem verið hafði frægur herforingi í
liði lýðveldissinna í spænska borg-
arastríðinu, en síðan setið í þræla-
búðum Stalíns. Er hún fjörlega
skrifuð bók um miklar mannraunir.
Þessir þrír hugsjónamenn, Lárus,
Geir og Eyjólfur Konráð, eiga heið-
ur skilinn. Í kalda stríðinu börðust
þeir hinni góðu baráttu.
Athugasemdir og leiðréttingar vel þegnar
Hannes H. Gissurarson
hannesgi@hi.is
Fróðleiksmolar úr sögu og samtíð
Þrír hugsjónamenn
gegn alræðiSæbjúgu innihalda mikið kollagen og yfir 50
tegundir af næringarefnum sem hafa öll mjög
jákvæð áhrif á lífeðlisfræðilega starfsemi
mannslíkamans
ÍSLENSKA FRAMLEIÐSLA: Framleiðandi sæbjúgna er Arctic Star ehf.
Allar nánari upplýsingar fást á arcticstar.is
.
Arctic Star sæbjúgnahylki fást í flestum apótekum og heilsubúðum og í Hagkaupum.
Arctic Star Sæbjúgnahylki
Sæbjúgu
eru þekkt fyrir:
• Hátt prótíninnihald og lágt fituinnihald
• Að minnka verki í liðum og liðamótum
• Að byggja upp brjósk og draga úr tíðni
liðskemmda
• Að bæta ónæmiskerfið og mótstöðu
líkamans gegn ýmsum sjúkdómum
• Að auka blóðflæði sem minnkar líkur á blóðtappa
• Að koma í veg fyrir æðakölkun
• Að auka orku líkamans, stuðla
að myndun húðpróteins
og insúlíns