Morgunblaðið - 03.03.2018, Blaðsíða 31

UMRÆÐAN 31
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. MARS 2018
Núna í vetur hafa
umferðarmálin á höf-
uðborgarsvæðinu ver-
ið í brennidepli vegna
aukinnar bíla-
umferðar og meiri
umferðartafa á ann-
atíma. Þótt umferð-
artafir teljist í raun
ekki miklar í sam-
anburði við margar
aðrar borgir vestan
hafs og austan finnst mörgum
ástandið óviðunandi. Margir vilja
að ráðist verði í umfangsmiklar
framkvæmdir við stofnbrautir til
að leysa úr þessum umferð-
arteppum. Á sama tíma er verið
að breyta svæðisskipulagi höf-
uðborgarsvæðisins til að koma
fyrir Borgarlínu. Borgarlína er
hágæðakerfi almennings-
samgangna sem er einskonar
strætó á „sterum“ sem keyrir í
sínu eigin rými og verður fyrir
litlum töfum í umferðinni og er
hægt að aðlaga stærð vagna að
eftirspurn yfir daginn. Skipulags-
verkefnið um Borgarlínu er líka
áætlun um þéttingu byggðar næst
fyrirhugaðri legu línunnar sem
gerir aðra samgöngumáta meira
aðlaðandi á þeim svæðum, færir
almenningssamgöngur nær fólki
og skapar blandaða byggð með
nærþjónustu í göngufæri. Raun-
hæft er að gera ráð fyrir að hafist
verði handa við fyrsta áfanga
Borgarlínu eftir um 2-4 ár og að
lokið verði við fyrsta áfanga eftir
um 10 ár. Gera má ráð fyrir að
seinni áfangar verði kláraðir eftir
um 20 ár.
Nauðsynlegt er að ráðast í ýms-
ar aðgerðir til að draga úr töfum í
umferðinni og greiða
fyrir samgöngum
allra ferðamáta.
Borgarlína mun þeg-
ar hún kemur verða
álitlegur kostur.
Strætó hefur þegar
brugðist við með því
að auka tíðni á lyk-
illeiðum og keyrir á
meiri tíðni á ann-
atíma og mikil aukn-
ing hefur orðið í
fjölda farþega þótt
hlutdeild ferða með strætó hafi
ekki aukist í sama hlutfalli vegna
aukins ferðafjölda á höfuðborg-
arsvæðinu. Margir horfa von-
araugum til sjálfkeyrandi bila og
samnýtingar þeirra en líkur
benda til þess að þeir komi
kannski eftir um 20-30 ár. Hvað
er þá til ráða meðan við bíðum
eftir langtíma lausnum?
Úrbætur á
stofnbrautakerfinu
Hugsanlega er hægt að ráðast í
úrbætur á stofnbrautakerfinu sem
gæti dregið úr umferðartöfum.
Það kostar í flestum tilvikum háar
fjárhæðir því vandinn þar er að
við búum nú þegar við ofvaxið
umferðarkerfi miðað við umferð
yfir daginn. Til að vinna á töfum á
annatíma þurfum við að byggja
enn tröllvaxnara umferðarkerfi til
að hindra tafir sem eiga sér stað
tvisvar á dag í stuttan tíma í
einu. Hvaða aðgerðir þar eru lík-
legastar til að skila mestum ár-
angri með minni töfum og auknu
umferðaröryggi læt ég þó um-
ferðarsérfræðingum eftir að
sinni.
Forgangsakreinar
strætó
Fleiri og lengri forgangsak-
reinar strætó gætu dregið úr um-
ferðartöfum og fengið fleiri til að
velja almenningssamgöngur. Ef
forgangsakreinar nýtast Borg-
arlínunni er það borðleggjandi að
við ættum að ráðast sem fyrst í
lagningu fleiri forgangsakreina.
Jafnvel í þeim hverfum þar sem
Borgarlínan er ekki fyrirhuguð
munu forgangsakreinar nýtast
strætó í framtíðinni.
Samnýting bíla
Meðalfjöldi í bíl er kannski um
1,2 á annatíma og er ljóst að bílar
geta flutt miklu fleiri en þeir
gera. Ef 2 sitja í hverjum bíl
frekar en 1,2 mundi umferð bíla
t.d. minnka um 40% en það sem
máli skiptir, samgöngur og fólks-
flutningar væru þeir sömu. Um-
ferðartafir eru vegna þess að lítið
hlutfall bætist ofan á fjöldann
sem fyrir er þannig að minnkun
umferðar um örfá % getur komið
í veg fyrir nær allar umferð-
artafir. Ef meðalfjöldi ein-
staklinga í bíl ykist í 1,3 ein-
staklinga í bíl úr 1,2 mundi
umferð geta minnkað um 8% og
umferðartafir heyra sögunni til
að mestu sbr. meðfylgjandi súlu-
rit. Hvaða skynsemi er í að bíða í
20-30 ár eftir sjálfkeyrandi bílum
áður en við aukum samnýtingu
bíla? Hvar er deilihagkerfið og
„öppin“ sem gera fólki í úthverf-
unum kleift að samnýta bíla á leið
í vinnu og skóla? Eru hugmyndir
um samnýtingu sjálfkeyrandi bíla
kannski óraunhæfar?
Gjaldskyld bílastæði
Það er ótvírætt að frí bílastæði
hvetja til aksturs og auka umferð.
Sennilegt er að margar stuttar
bílferðir væru aldrei farnar ef
ekki væri frítt bílastæði í enda
ferðar. Það er líka slæmt að elds-
neytiseyðsla og mengun er mest í
stuttum bílferðum þegar bílar eru
ræstir kaldir. Líklegt er að lengri
bílferðir yrðu einnig færri eða að
fleiri mundu samnýta bíla ef bíla-
stæði í enda ferðar mundu kosta
notandann. Það væri ódýr og ár-
angursrík leið til að draga úr um-
ferðartöfum að fjölga gjald-
skyldum bílastæðum í
borgarumhverfi. Ef gjaldskylda
væri t.d. á öllum bílastæðum í há-
skólum, framhaldsskólum, í Borg-
artúni, við verslanamiðstöðvar og
í miðlægum hverfum er líklegt að
umferð mundi minnka um þó
nokkur prósent og að umferð-
artafir myndu minnka eða hverfa.
Með gjaldskyldu á bílastæðum
gætum við sparað okkur umtals-
verð útlát við umferðarmannvirki.
Gjaldskylda á bílastæðum ætti
alltaf að vera fyrsti valkostur sem
yfirvöld ættu að skoða áður en
hugað er að nýjum vegafram-
kvæmdum í þéttbýli. Hversvegna
að eyða 10 milljörðum í mislæg
gatnamót ef gjaldskylda í bíla-
stæðum gerir sama eða meira
gagn?
Minni umferðartafir
Eftir Árna
Davíðsson
»Hversvegna að
eyða 10 milljörðum
í mislæg gatnamót
ef gjaldskylda í bíla-
stæðum gerir sama
eða meira gagn?
Árni Davíðsson
Höfundur er líffræðingur.
arnid65@gmail.com
Allt um
sjávarútveg
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Karlakórinn Heimir heldur tónleika
á Akranesi föstudaginn 9. mars kl. 20.30
í Tónbergi og í Reykjavík laugardaginn
10. mars kl. 14.00 í Langholtskirkju
Æringjarnir Óskar Pétursson, Birgir Björnsson og Valmar Väljaots koma fram með kórnum.
Stjórnandi: Stefán R Gíslason Undirleikari: Thomas R Higgerson. . . .
www.heimir.is Miðar seldir við innganginn, verð: kr. 4.000