Morgunblaðið - 10.05.2018, Blaðsíða 42

42 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 2018
Í fjármálum Kópa-
vogsbæjar er stefna
Miðflokksins skýr, við
viljum lækka álögur á
íbúa Kópavogs. Það
gerum við með því að
lækka útsvar úr 14,48%
í 13,5%. Slík lækkun
mun skila sér í vasa
skattgreiðenda í Kópa-
vogi og mun nema á
árinu 2019 að meðaltali
a.m.k. 50 þús. kr. á einstakling. Á
komandi árum mun þessi forgangs-
röðun skattgreiðendum í Kópavogi í
vil skipta verulegu máli fyrir ein-
staklinga og fjölskyldur í Kópavogi
og gera bæinn samkeppnishæfari.
Með lækkuninni munu útsvarstekjur
Kópavogsbæjar á milli áranna 2018
og 2019 hins vegar standa í stað í
krónum talið en fjölgun bæjarbúa og
hækkun launa þeirra vinnur á móti
áhrifum lækkunar útsvarsprósentu á
tekjur bæjarsjóðs.
Miðflokkurinn vill lækka fast-
eignagjöld um 20% á
íbúðarhúsnæði milli ár-
anna 2018 og 2019.
Fasteignagjöld íbúðar-
eiganda í krónum talið
munu því lækka. Laða
þarf að fyrirtæki í
Kópavog og með það í
huga vill Miðflokkurinn
lækka fasteignagjöld á
atvinnuhúsnæði um
10% milli áranna 2018
og 2019. Þessi lækkun á
fasteignagjöldum á
íbúðarhúsnæði og at-
vinnuhúsnæði mun leiða til þess að
tekjur bæjarins 2019 verða eitthvað
lægri í krónum talið frá fyrra ári eða
væntanlega sem nemur um 150 millj-
ónum kr. Miðflokkurinn vill hækka
viðmiðunarmörk tekna elli- og ör-
orkulífeyrisþega við ákvörðun af-
sláttar af fasteignagjöldum þannig
að fleiri eldri borgarar Kópavogs
njóti slíks afsláttar og í ríkari mæli.
Ofangreindar skattabreytingar
munu leiða til aukinna ráðstöfunar-
tekna Kópavogsbúa árið 2019 og
lægri fasteignagjöld á atvinnu-
húsnæði munu létta undir með
rekstri fyrirtækja í bænum.
Jákvæð niðurstaða ársreiknings
Kópavogsbæjar fyrir starfsárið 2017
upp á 2,2 milljarða króna sýnir betur
en nokkuð annað að bæjarbúar
greiða of háa skatta til samreksturs.
Hófleg og eðlileg skattheimta á rétt
á sér, en umframt allt þarf hún að
vera breytileg og ávallt með hags-
muni bæjarbúa að leiðarljósi.
Rekstrarkostnaður Kópavogs-
bæjar mun hækka milli áranna 2018
og 2019, þar kemur m. a. til launa-
hækkun starfsmanna bæjarins og
hækkun á samnings- og vísitölu-
bundnum skuldbindingum. Mið-
flokkurinn vill halda lykilútgjöldum
bæjarins innan skynsamlegra marka
til að koma til móts við minni álögur
á bæjarbúa en þó þannig að grunn-
þjónusta bæjarins verði bætt frá því
sem nú er. Forgangsraðað verður í
þágu málefna fjölskyldna með börn á
leikskóla- og grunnskólaaldri. Það
kann að þýða flutning á fjármagni
frá framkvæmdum til betri þjónustu
við bæjarbúa til þess m. a. að tryggja
aðgang foreldra barna að dagmæðr-
um og leikskóla frá eins árs aldri,
niðurgreiða að fullu skólamáltíðir
fyrir börn 6-12 ára, hækka frístunda-
styrk úr 50 þús. kr. í 75 þús. kr.
ásamt því að bjóða hálfan frístunda-
styrk fyrir börn 3 og 4 ára. Þessar
máltíðir fyrir 6-12 ára börn og hækk-
un á frístundastyrk munu kosta bæ-
inn um 400 milljónir króna á ári en
ýmsar aðgerðir til þess að tryggja
aðgang foreldra ungbarna að dag-
mæðrum og leikskóla má áætla að
kosti nokkur hundruð milljónir
króna á ári.
Miðflokkurinn í Kópavogi leggur
áherslu á málefni barnafjölskyldna á
næsta kjörtímabili eins og fram hef-
ur komið og vill auka útgjöld í þeim
málaflokki um leið og haldið verður
áfram að greiða niður miklar skuldir
bæjarins sem nú nema um 30 millj-
örðum króna. Miðflokkurinn vill leita
leiða til að lækka vexti á þessum
miklu skuldum, bæta rekstur,
minnka kostnað við yfirstjórn bæjar-
ins, leita sparnaðar í innkaupum og
beita skynsamlegu aðhaldi á upp-
gangstímum.
Miðflokkurinn í Kópavogi boðar
skynsamlegar leiðir til að fara betur
með fjármuni bæjarbúa á komandi
kjörtímabili og auka um leið ráðstöf-
unartekjur bæjarbúa. Við boðum
ábyrga stjórnun bæjarins þar sem
allir eiga að geta notið sín og sem
flestir fundið verkefni við sitt hæfi í
leik og starfi. Við göngum hönd í
hönd með þeim sem aðstoðar leita og
stefnum að fyrsta flokks félags-
þjónustu í Kópavogi. Miðflokkurinn
vill árangur í fjármálum í Kópavogi á
komandi kjörtímabili.
Árangur í fjármálum í Kópavogi
Eftir Geir
Þorsteinsson
Geir Þorsteinsson
»Miðflokkurinn í
Kópavogi boðar
skynsamlegar leiðir til
að fara betur með fjár-
muni bæjarbúa á kom-
andi kjörtímabili og
auka um leið ráðstöf-
unartekjur bæjarbúa.
Höfundur skipar 1. sæti á framboðs-
lista Miðflokksins í Kópavogi.
Undanfarna 18 mánuði hefur stað-
ið yfir merkileg vinna í Reykjavík við
að móta sameiginlega menntastefnu
Reykjavíkurborgar til 2030. Þús-
undir manna hafi komið að þessari
vinnu sem hafði það markmið að ná
samstöðu um mikilvægustu umbæt-
ur á skóla- og frístundastarfi borg-
arinnar með það í huga að nesta börn
og unglinga í leikskólum, grunn-
skólum og frístundastarfi sem best
fyrir líf og starf. Nú liggja fyrir drög
að menntastefnunni og borgarráð
samþykkti í liðinni viku að senda þau
út til umsagnar þeirra sem hafa hlut-
verki að gegna eða hagsmuna að
gæta í menntamálum borgarinnar.
Náið samráð
Algeng mistök við stefnumótun
eru að vinna hana í þröngum hópi
stjórnmálamanna og embættis-
manna í efstu lögum stjórnsýslunnar
og senda hana svo til þeirra sem
bera uppi daglegt
starf viðkomandi
stofnana til innleið-
ingar og fram-
kvæmdar, án þess að
eiga raunverulegt
samráð um innihald
stefnunnar og meg-
ináherslur. Slík
vinnubrögð bera
dauðann í sér og skila
litlum sem engum ár-
angri.
Mótun mennta-
stefnu Reykjavíkur
hefur farið fram í nánu samráði við
kennara, skólastjórnendur, annað
starfsfólk leikskóla, grunnskóla, frí-
stundaheimila og félagsmiðstöðva en
einnig foreldra, fræðimenn, innlenda
og erlenda ráðgjafa og síðast en ekki
síst börn og unglinga sem hafa sterk-
ar skoðanir á því sem fram fer í skól-
um og frístundastarfi borgarinnar.
Loks var almenningi boðið að koma
með hugmyndir, ábendingar og til-
lögur í gegnum vefinn
Betri Reykjavík og
nýttu margir sér það
tækifæri. Talið er að um
10 þúsund manns hafi
komið að því að móta
stefnuna á síðastliðnu
ári.
Ákall um breytingar
Menntastefnan er
ekki lýsing á núverandi
menntakerfi heldur ákall
um breytingar í veiga-
miklum atriðum og þó
sérstaklega leiðarvísir um það hvaða
þætti þurfi helst að styrkja í
menntamálum borgarinnar til kom-
andi ára. Ýmis merki eru um að
löngu tímabært sé að gera breyt-
ingar á þessu kerfi. Samkvæmt ít-
arlegri rannsókn Gerðar G. Óskars-
dóttur og fleiri fræðimanna á starfs-
háttum í grunnskólum vantar enn
mikið upp á að stefnu sem leidd hef-
ur verið í lög sé í raun fylgt í grunn-
skólum landsins, þ.m.t. um ein-
staklingsmiðað nám, nám við hæfi
hvers og eins og skóla án aðgrein-
ingar. Brotthvarf nemenda úr fram-
haldsskólum er tvöfalt meira á Ís-
landi en í löndum OECD og árangur í
samanburðarkönnun PISA á náms-
árangri 10. bekkjar nemenda í þrem-
ur greinum sýnir afturför hjá ís-
lenskum nemendum. Staða
reykvískra nemenda er þar reyndar
mun betri en t.d. á landsbyggðinni,
sérstaklega í stærðfræði og íslensku,
og reykvískir nemendur eru í 1. eða
2. sæti í samanburði milli landshluta í
samræmdum prófum í 4., 7. og 10.
bekk.
Það er einkenni á íslensku mennta-
kerfi að áhersla á hefðbundið bók-
nám er mikil og meiri en í nágranna-
löndunum, kennsluhættir eru enn að
miklu leyti hefðbundnir og áhrif
nemenda á eigið nám eru takmörkuð
og fara minnkandi með hækkandi
aldri. Á sama tíma fer kvíði og þung-
lyndi vaxandi meðal nemenda sem
reyndar er alþjóðleg þróun austan
hafs og vestan.
Gegn íhaldssemi
Menntastefna Reykjavíkur vísar
veginn úr kerfi sem að mörgu leyti er
íhaldssamt með því að horfa á hvern-
ig megi stuðla að alhliða menntun og
þroska barna í anda Barnasáttmála
Sameinuðu þjóðanna með áherslu á
valdeflingu barna og ungmenna, að
hlusta á og taka mark á sjónarmiðum
þeirra um innihald og forgangsröðun
náms, vinna með styrkleika og
áhugasvið þeirra og draga fram það
besta í hverjum og einum en ekki
steypa nemendur í sama mót. Því
fylgir stefna um að auka vægi list- og
verknáms, útináms og náttúrugreina
– sem merkilegt nokk er stærsti
akkilesarhæll íslenskra nemenda í al-
þjóðlegum samanburði námsárang-
urs, ef marka má PISA.
Það er alvarlegur dómur yfir Sjálf-
stæðisflokki Brynjars Níelssonar og
fleiri sem hafa tjáð sig um mennta-
stefnuna á undanförnum dögum að
menntamálaráðherrar flokksins skuli
ekki hafa brugðist við slakri stöðu
nemenda í náttúrugreinum, þó að
þær niðurstöður hafi legið fyrir í
fjölda ára. Reykjavíkurborg mun
ekki bíða eftir leiðsögn ríkisins í þeim
efnum og mun fylgja fast eftir því
ákvæði menntastefnunnar að auka
vægi náttúrugreina í skólastarfinu, í
samvinnu við stofnanir og fyrirtæki
sem tengjast umhverfisvernd og
náttúru. Við væntum hins vegar
mikils af samvinnu við nýjan
menntamálaráðherra sem hefur
þegar sýnt vilja í verki til samvinnu
við borgina um sameiginleg baráttu-
mál eins og að styrkja stöðu kenn-
ara og fjölga þeim sem leggja stund
á kennslu, draga úr brotthvarfi í
framhaldsskólum og bæta stöðu
nemenda með annað móðurmál en
íslensku.
Fimm hæfniþættir í forgangi
Menntastefna Reykjavíkur bygg-
ist á því að setja í forgang áherslu á
fimm hæfniþætti nemenda til næstu
ára: félagsfærni, sjálfseflingu, læsi,
sköpun og heilbrigði. Þessir þættir
styðja vel við áherslur í aðal-
námskrá en lýsa þó ákveðinni for-
gangsröðun umfram það sem þar
kemur fram. Því til viðbótar fylgja
tillögur að aðgerðum sem sýna
hvernig megi innleiða stefnuna, m.a.
um aukna áherslu á hæfniþættina
fimm.
Mikilvægt er að árétta að áfram
verður að sjálfsögðu unnið með ein-
stakar námsgreinar, miðlun og öflun
þekkingar eins og kveðið er á um í
lögum og aðalnámskrá en vægi fyrr-
nefndra hæfniþátta mun aukast í
samræmi við þá forgangsröðun sem
birst hefur í vinnu skólafólks á vett-
vangi við mótun menntastefnunnar.
Stóraukið fjármagn til
skólaþróunar
Borgarráð samþykkti í síðustu
viku að samhliða samþykkt stefn-
unnar í haust verði aukið verulega
fjármagn til þróunarstarfs í skól-
unum, sem mun renna beint til leik-
skóla, grunnskóla og frístundamið-
stöðva. Þannig verður á þessu ári
100 milljónum króna varið til þróun-
arstarfs í skólunum og 200 millj-
ónum á því næsta sem er risaskref
upp á við frá þeim 19 milljónum sem
voru til ráðstöfunar á síðastliðnu ári
í þróunarsjóð skóla- og frístunda-
ráðs. Þessu fjármagni er ætlað að
tryggja að áherslur menntastefn-
unnar komist strax til framkvæmda
og að hver og einn leikskóli, grunn-
skóli og frístundaheimili fái fjár-
hagslegt og faglegt svigrúm til að
innleiða stefnuna í samræmi við
áherslur og forgangsröðun á hverj-
um stað.
Framtíðin er sannarlega björt í
skóla- og frístundamálum borgar-
innar. Áfram Reykjavík!
Ný og framsækin menntastefna Reykjavíkur
Eftir Skúla Helgason »Menntastefna
Reykjavíkur vísar
veginn úr kerfi, sem að
mörgu leyti er íhalds-
samt til framtíðar sem
byggist á valdeflingu,
styrkleikum og áhuga-
sviðum barna.
Skúli Helgason
Höfundur er formaður skóla- og
frístundaráðs og borgarfulltrúi
Samfylkingarinnar.