Skírnir - 01.04.2007, Page 41

aug um. fieg ar Vera hef ur ver i› hand tek in og Hall dór ótt ast um
papp írana sína sem hafa ver i› tekn ir til sko› un ar, seg ir Vera: „fiér
eru› ekki komm ún isti. fiér eru› borg ara leg ur út lend ur menta -
ma› ur“ (Hall dór Lax ness 1963:311). Les and inn get ur au› vit a›
aldrei feng i› flessi or› Veru sta› fest. Hér skipt ir fyrst og fremst
máli a› Lax ness legg ur henni or› in í munn sem vitn is bur› um a›
hann hafi í raun aldrei ver i› komm ún isti, a.m.k. ekki í skiln ingi
fleirra sem lif›u og dóu í Sov ét ríkj um Stalíns.9 Stu›n ing Veru vi›
komm ún ismann má jafn framt sko›a sem and stæ›u vi› af stö›u -
leysi Hall dórs í frá sögn inni allri og út legg ingu á flví hvern ig bylt -
ing in étur börn in sín.
Op in ber sta›a Hall dórs Lax ness á fleim tíma er hann hitti Veru
var vissu lega önn ur en hann gef ur til kynna í kafl an um. Hann var
ekki sá ein faldi, er lendi mennta ma› ur sem hann sjálf ur l‡s ir,
hálfut an veltu í fram andi heimi Rá› stjórn ar ríkj anna. Hall dór var í
hópi fárra er lendra áhorf enda a› rétt ar höld un um yfir Búk har ín og
fé lög um hans í Moskvu í mars 1938, og sá hei› ur og fla› traust
sem emb ætt is manna kerfi Stalíns s‡ndi Hall dóri me› flessu ber
fless vitni hversu mik il væg ur stu›n ing ur hans var tal inn vera.10
Hann es Hólm steinn seg ir frá flví a› Wil helm Flor in hafi skrif a›
æ›sta yf ir manni Kom interns, Ge orgi Dimitrof, bréf flar sem hann
mæl ir ein dreg i› me› flví a› Lax ness fái a› gang a› rétt ar höld un um
flar sem hann geti kom i› fleim a› gagni. Lax ness sé vin sæll höf -
und ur sem hafi „skrif a› já kvæ›a bók um fyrri fer› sína til Rá› -
stjórn ar ríkj anna“. Flor in skrif ar: „Hann ósk ar sjálf ur eft ir flví a›
taka flátt í rétt ar höld un um og er rei›u bú inn a› skrifa í hina skand -
in av ísku flokks pressu okk ar. Auk fless er mögu legt fyr ir Lax ness
a› koma grein um inn í borg ara leg blö›. fia› er al veg víst, a› eft ir
heim komu til Ís lands munu skand in av ísk ir og ís lensk ir bla›a -
menn taka vi› töl vi› hann“ (Hann es Hólm steinn Giss ur ar son
2004:233). fiessi l‡s ing á Hall dóri er langt frá l‡s ingu hans sjálfs í
vera hertzsch 41skírnir
9 fietta má líka skilja me› til liti til flokks a› ild ar. Lax ness var aldrei í KFÍ fló hann
gengi sí› ar í Sós í alista flokk inn. Or› Veru má flví skilja sem svo a› Hall dór sé
ekki fé lagi í flokkn um. fia› breyt ir fló engu um túlk un mína á or› um henn ar.
10 Hann es Hólm steinn Giss ur ar son seg ir er lendu gest ina a› eins hafa ver i› 30. Sjá
Hann es Hólm stein Giss ur ar son 2004:233.
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:27 Page 41