Skírnir - 01.04.2007, Page 74

úr grasi, sí› an 1960 e›a flar um bil, hafa fijó› verj ar vax i› Banda -
ríkja mönn um yfir höf u›, svo a› mis vöxt ur inn nem ur fjór um til
sex senti metr um a› me› al tali. Full vaxn ar banda rísk ar kon ur (flá
eru tald ar flær ein ar, sem eru fædd ar í land inu, svo a› inn flytj end -
ur eru ekki tald ir me›) eru lægri í loft inu en evr ópsk ar kon ur me›
einni und an tekn ingu, sem er Bret land. Full or›n ir karl menn fædd ir
í Banda ríkj un um eru einnig lág vaxn ari en Evr ópu menn nema
Spán verj ar, Bret ar, Ítal ar, Frakk ar og Sviss lend ing ar (Kom los og
Lauder dale 2006).8
fia› er eng um vand kvæ› um bund i› a› mæla hæ› manna og
hef ur aldrei ver i›. Lík ams hæ› ræ›st eink um af vaxt ar kipp um í
frum bernsku og á ung lings ár um og fer eft ir nær ingu auk ann ars.
Nær ing fer svo aft ur eft ir efna hag og fé lags leg um a› stæ› um, flar á
me› al tekj um heim il anna. Ólíkt lík ams flyngd, sem ræ›st af jafn -
væg inu milli fæ›u neyzlu og orku brennslu og get ur auk izt og
minnk a› á víxl á ævi manns ins, er lík ams hæ› full vax ins manns
end an leg og óbreyt an leg (flótt hún kunni a› minnka a› eins me›
ár un um, fla› byrj ar yf ir leitt fyr ir fimm tugt). Lík ams hæ› in fer a›
mest um lík ind um eft ir efna hag og fé lags a› stæ› um í æsku. Ólíkt
flyngd, get ur lík ams hæ› veitt mik il væg ar upp l‡s ing ar um hag sæld
fljó› ar langt aft ur í tím ann — um nær ingu, um hverfi, heilsu far,
húsa kost, streitu og flannig áfram. Hér eru nokk ur s‡n is horn af
ni› ur stö› um mann hæ› ar mæl inga Kom los og Baur (2004), og flær
benda all ar til sam bands milli lík ams hæ› ar og efna hags:
Vest ur-fijó› verj ar á öll um aldri frá tví tugu til sjö tugs, karl ar og
kon ur, eru a› jafn a›i ein um senti metra hærri a› vexti en
Aust ur-fijó› verj ar.
Banda rísk ir há tekju menn af bá› um kynj um og á öll um aldri eru
ein um til tveim senti metr um hærri en banda rísk ir lág tekju -
menn af sama kyni og á sama aldri.
þorvaldur gylfason74 skírnir
8 Í úr tak inu eru Ástr al ía (0,5), Finn land (0,5), Aust ur ríki (0,5), Kanada (1,5),
Belgía (1,5), fi‡zka land (1,5), Nor eg ur (2), Sví fljó› (2,5), Tékk land (2,5), Dan -
mörk (5) og Hol land (6). Töl urn ar inn an sviga s‡na hæ› ar mun inn á karl mönn -
um í fless um lönd um og í Banda ríkj un um og hlaupa á heil um og hálf um senti -
metr um. Me› al kvenna nær hæ› ar mun ur inn frá 0,5 senti metr um í Frakk landi
upp í 6,5 senti metra í Hollandi.
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:27 Page 74