Skírnir - 01.04.2007, Page 82

HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON
Réttlæti, jöfnuður og öfund
John Rawls , pró fess or í Harvard-há skóla, sem lést 81 árs a›
aldri haust i› 2002, var einn kunn asti stjórn mála heim spek ing ur
tutt ug ustu ald ar. Í bók inni Kenn ingu um rétt læti, sem út kom á
ensku 1971, blés hann n‡ju lífi í sátt mála kenn ingu um rík is vald i›
í anda fleirra Johns Lockes og Jean-Jacques Rous seaus. Hann hélt
flví flar fram, a› rétt látt skipu lag væri flar, sem menn væru all ir
jafn frjáls ir, en tekju mun ur helg a› ist af flví einu, a› hin ir verst
settu væru bet ur sett ir vi› hann en ella. Rawls hef ur ólíkt fleim
Locke og Rous seau haft meiri áhrif í há skól um en stjórn mál um.
fió hafa nokkr ir ís lensk ir stjórn mála menn tek i› op in ber lega und -
ir me› Rawls, flar á me› al flau Ingi björg Sól rún Gísla dótt ir,
Björg vin Sig ur›s son og Kristrún Heim is dótt ir.1 Kenn ingu Rawls
hafa ver i› ger› skil í flessu tíma riti. fior steinn Gylfa son heim -
speki pró fess or l‡sti henni til dæm is skil merki lega, en hafn a›i, flar
e› Rawls vildi ekki skipta gæ› um eft ir ver› leik um eins og rétt látt
væri.2 Ann ars kon ar gagn r‡ni hef ur beinst a› fleirri a› fer›, sem
Rawls not ar til a› lei›a rök lega út sátt mála sinn um rétt látt skipu -
lag, for send um hans og ni› ur stö› um.3 En mér vit an lega hef ur
eng inn ís lensk ur heim spek ing ur e›a stjórn mála ma› ur freist a›
fless a› meta, hvar á bygg›u bóli kjör hinna verst settu séu best,
1 Ingi björg Sól rún Gísla dótt ir, http://www.framtid.is/?i=5&f=5&o=145.
Kristrún Heim is dótt ir, http://web.hex ia.net/roll er/page/kristr unh/Weblog/
eldra ed an_af_ut varpi_sogu, Björg vin G. Sig ur›s son, http://bjorg vin.is/01grein.
cfm?pis=90. Allt sótt á Net i› 20. jan ú ar 2007.
2 fior steinn Gylfa son 1984, Hann es H. Giss ur ar son 1986, Krist ján Krist jáns son
1990 og 2004. Vil hjálm ur Árna son (1997) sk‡r ir vel út hugs un ina í sátt mála -
kenn ingu Rawls.
3 Um heim speki leg rök gegn kenn ingu Rawls sjá m.a. Nozick 1974, Lucas 1980,
Flew 1980, Hann es H. Giss ur ar son 1999.
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:27 Page 82