Skírnir - 01.04.2007, Page 141

Sko› an ir flín ar eru flitt mál. Ég er ósam mála fleim; ég er einnig á flví a›
órá› legt sé a› blanda líf fræ›i vi› flá flætti til ver unn ar sem eru ekki mót -
tæki leg ir fyr ir ná kvæmri hugs un, a› minnsta kosti ekki frá fleim sem eru
a› reyna a› gera líf fræ› ina a› ná kvæmri vís inda grein.48
Í byrj un árs 1924 op in ber a›i Hog ben sko› an ir sín ar á Rit ger› un -
um í rit dómi sem birt ist í tíma rit inu Sci entific Wor ker. fietta var
skefja laus gagn r‡ni á fram fara trú Hux leys og til raun hans til fless
a› sam r‡ma trú og vís indi sem marg ir af helstu hugs u› um Bret -
lands feng ust vi› á fyrstu ára tug um sí› ustu ald ar.49 Hog ben l‡sti
yfir undr un sinni á flví a› Huxley skyldi fjalla um flessi mál frá
sjón ar hóli líf fræ› inn ar flar sem hann, „me› réttu e›a röngu“, var
af mörg um tal inn „post uli“ fleirra líf fræ› inga sem nú reyndu a›
beina líf fræ› inni frá „ágisk un um mark hyggj unn ar og stór særra
kenn inga a› ná kvæmni og vir› ingu til rauna vís inda“. Me› fletta í
huga taldi Hog ben rétt nefni bók ar inn ar vera „Idle Thoughts of an
Ox ford Fell ow“.50 firátt fyr ir gagn r‡ni Hog bens á flró un ar vanga -
velt ur Hux leys í Rit ger› un um, sem sprottn ar voru af and stö›u
Hog bens gegn pósi tí vism an um, átti Huxley eft ir a› hafa var an leg
áhrif á flró un líf fræ› inn ar tæp um tveim ur ára tug um sí› ar me› rit -
inu Evolution, Modern Synt hes is (1942) flar sem Huxley átti flátt í
a› leggja grunn inn und ir n‡ja sam run ann og flar me› nú tíma líf -
fræ›i.
Hog ben og áhersl an á hi› sér tæka
Ólíkt Huxley ein kennd ist hug mynda fræ›i Hog bens af mik illi
óbeit á flró un ar fræ›i leg um og ö›r um frum speki leg um vanga velt -
um og má segja a› hann hafi ver i› breska út gáf an af á› ur nefnd um
Jacques Loeb. Ræt ur hugs un ar Hog bens lágu í flví um hverfi sem
ráðist að rótum pósitívismans 141skírnir
48 Hog ben til Hux leys, nóv em ber 1923; JHP RU.
49 Sjá Bowler, Pet er, Reconcil ing Sci ence and Religion: The Debate in Ear ly-
Twenti eth-Cent ury Eng land, Chicago: The Uni versity of Chicago Press, 2001.
Sjá enn frem ur gagn r‡ni Stein dórs J. Er lings son ar á ákve›na flætti bók ar inn ar
(Stein dór J. Er lings son, „From Haeckeli an Mon ist to Anti-Haeckeli an Vita -
list“, bls. 458).
50 Hog ben, Lancelot, „Revi ew of Essa ys of a Biolog ist“, Sci entific Wor ker 5:
16–17, 1924.
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:27 Page 141