Skírnir - 01.04.2007, Qupperneq 148

Á flri›ja ára tug sí› ustu ald ar voru for send urn ar hins veg ar allt
a›r ar flví eins og Bidd er benti á í á›ur nefndu bréfi sínu var magn
upp safn a›r ar vís inda legr ar flekk ing ar or› i› slíkt a› Huxley gat
me› engu móti haft heild ar s‡n yfir svi› i›, líkt og afi hans Thom as
H. Huxley gat tveim ur kyn sló› um fyrr.81 Vís inda menn neydd ust
nú til fless a› marka sér sér stak an bás, sem var af lei› ing at vinnu -
væ› ing ar inn ar sem raun vís indi í Bret landi gengu í gegn um á sí› -
ari hluta nítj ándu ald ar.82 Á milli strí›s ár un um gátu vís inda menn
af praktísk um ástæ› um ekki leng ur hald i› í yf ir grips mikl ar hug -
sjón ir pósi tí vism ans. En eins og kem ur fram í skrif um Hog bens flá
gekk Huxley einnig í ber högg vi› hina n‡ju áherslu n‡-pósi tí v -
ism ans á hi› ein staka er enn frem ur fól í sér höfn un á mark hyggju
og kenn inga kerf un um sem raun hyggja pósi tí vism ans haf›i byggt
upp. Eins og Loeb í Banda ríkj un um til heyr›i Hog ben rót tæk asta
armi fless ar ar n‡ju hreyf ing ar inn an d‡ra fræ› inn ar. Fáir gengu
eins langt og fleir en fla› breyt ir flví hins veg ar ekki a› hug mynd -
um fleirra um a› ein stak ling inn yr›i a› losa úr vi›j um stefnu -
bund inna flró un ar kerfa var s‡nd ur sí auk inn stu›n ing ur. fia› er
ekki sí› ur um hugs un ar vert a› hug mynda fræ›i Hog bens tengd ist
ví› ara and ófi inn an evr ópskr ar menn ing ar gegn áhrif um pósi tí v -
ism ans, sem ber lega má sjá af flví a› hann og hug vís inda ma› ur -
inn R.G. Coll ingwood vís u›u bá› ir í Mach, James og Berg son til
fless a› rétt læta af stö›u sína er grund vall a› ist á áherslu á hi› ein -
staka.
Huxley og Hog ben til heyr›u flví a› mörgu leyti and stæ› um
pól um á lit rófi líf fræ›i legra hug mynda í Bret landi á flri›ja ára tugi
sí› ustu ald ar. fiessi áherslu mun ur kem ur vel fram í vi› horf um
fleirra til kenn ing ar Darwins um nátt úru val i›. Eins og fram hef ur
kom i› taldi Hog ben flró un ar hug mynd ir Darwins hafa sta› i› í
vegi fyr ir upp gangi til rauna líf fræ› inn ar vegna of urá herslu hans og
ann arra flró un ar fræ› inga á form fræ› ina sem tæki til fless a› s‡na
fram á flró un lífs ins. And óf Hog bens gegn Darwin risti hins veg -
steindór j. erlingsson148 skírnir
81 Sjá Desmond, Adri an, Huxley: From Devil’s Disciple to Evolutions High Priest,
London: Pengu in, 1998.
82 Stein dór J. Er lings son, „‚Vís inda bylt ing in‘ krufin til mergj ar“, Hug ur 17:
215–219, 2005, bls. 218.
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:27 Page 148