Skírnir - 01.04.2007, Qupperneq 155

Hinn ís lenski kon ung ur
Til fless a› gera sér grein fyr ir flví hva›a kosti Ís lend ing ar áttu ári›
1262 ver› ur fyrst a› glöggva sig á for send un um fyr ir vali fleirra,
hvers vegna fleir kusu a› gang ast und ir Nor egs kon ung. fiar má
greina a.m.k. tvo flætti sem eru til tekn ir. fiar er fyrst a› telja sjón -
ar mi› Vil hjálms kard ínála um a› Ís lend ing ar flurfi a› eiga kon -
ung, „sem öll önn ur í ver öld inni“. Skyldi fletta sjón ar mi› hafa
skipt Ís lend inga miklu máli?
Vissu lega eru ‡mis dæmi fless a› Ís lend ing ar hafi ver i› a› máta
til tekna ein stak linga vi› stö›u kon ungs fyr ir 1262. fia› voru eink -
um Ís lend ing ar sem ur›u slíks hei› urs a› njót andi.15 fietta s‡n ir a›
til var val kost ur vi› a› lúta Nor egs kon ungi, sá a› eiga ís lensk an
kon ung. A› eins tveir Ís lend ing ar ná›u fló fleirri stö›u a› ver›a
slík ir lei› tog ar á lands vísu, fiór› ur kakali og Giss ur fior valds son.
Bá› ir lin u› ust í trún a›i vi› Nor egs kon ung eft ir a› fleir voru
or›n ir valda mestu menn lands ins, en hvor ug ur haf›i fló bol magn
til a› standa gegn vilja hans.
Spurn ing in er hins veg ar hvort meira hafi upp á vant a› en
herslu mun til fless a› ann ar hvor fiór› ur e›a Giss ur hef›i stofn a›
ís lenskt kon ungs ríki. Á mi› öld um skipti veru legu máli fyr ir kon -
unga a› vera af ævafornri kon ungs ætt.16 fienn an eig in leika skorti
ís lenska höf› ingja flótt fleir hafi ver i› afar fús ir til a› rekja flann
skyld leik vi› kon unga sem fló var fyr ir hendi. Á hinn bóg inn gátu
n‡ir menn og ætt ir brot ist til kon ungs valda me› mark vissri mót -
un hef› ar inn ar. Forn ar kon ungs ætt ir voru í stö›ugri end ur sköp -
un á mi› öld um flar sem sagna rit ar ar, i›u lega Ís lend ing ar, lög›u
sitt af mörk um. Fátt er flví til fyr ir stö›u a› ís lensk ir kon ung ar
hef›u get a› kom i› sér upp ætt ar t öfl um og ö›r um jar tein um sem
til flurfti.
þegar ísland varð hluti af noregi 155skírnir
15 Slík dæmi eru ná kvæm lega rak in í grein Ár manns Jak obs son ar: „Nokk ur or›
um hug mynd ir Ís lend inga um kon ungs vald fyr ir 1262“, Sam tí› ar sög ur. For -
prent. Ní unda al fljó› lega forn sagna fling i› á Ak ur eyri 31.7.– 6.8. 1994. Reykja -
vík, 1994, bls. 31–42.
16 Sbr. Ár mann Jak obs son, Í leit a› kon ungi. Kon ungs mynd ís lenskra kon unga -
sagna, Reykja vík, 1997, bls. 156–171.
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:27 Page 155