Skírnir - 01.04.2007, Page 159

flótt flau væru i›u lega í vörslu ann arra en upp runa legra eig enda
sinna.18
fiví er ekki úti lok a› a› hægt hef›i ver i› a› hverfa aft ur til fyrri
hátta, sam fé lags flar sem vald var dreif› ara, enda flótt sá val kost ur
vir› ist langsótt ari en hinn, a› halda áfram valda sam run an um og fá
inn lend an kon ung yfir land i›.
Hva›a öfl unnu gegn sam runa ferl inu á loka ár um fljó› veld is -
ins? Í rö› um bænda bar nokk u› á and stö›u vi› fla› a› hafa kon -
ung yfir Ís landi. Ári› 1252 flótti bænd um í Borg ar fir›i „kon ung -
ur ekki mak leg ur a› hafa nökk ur for ræ›i á erf› Snorra Sturlu son -
ar“. fió kva›st lei› togi fleirra, fior leif ur fiór› ar son, eigi mundu
„halda hér a›i fyr ir kon ungi og eigi reisa flokk í móti fleim, sem í
sest, en ekki lof legg ég flar á“. Ur›u ekki frek ari mót mæli og fleir
sem sátu á sta›n um í Reyk holti gáfu hann upp „og kom fla› flest -
um mönn um mjög á óvart“.19 Ári› 1255 seg ist Broddi fior leifs son
á Hofi á Höf›a strönd helst eng um höf› ingja fljóna, en er samt
sem á›ur stolt ur af flví a› Skag fir› ing ar hafi „jafn an hald i› for -
mann me› kostn a›i“.20 Radd ir sem and æf›u mi› stjórn ar valdi
voru flví tæp lega af drátt ar laus ar.
fia› var fló flrá bænda eft ir fri›i sem ré› mestu um a› kon ungs -
leysi og vald dreif ing var varla raun hæf ur val kost ur á fless um tíma.
Eins og á›ur sag›i hélt Há kon kon ung ur flví fram vi› Sturlu Sig -
hvats son a› „mundu ver›a fri› betra ef einn ré›i mestu“ og átti
fla› eft ir a› sann ast næstu ára tugi. Sú flró un fór ekki fram hjá ís -
lensk um bænd um.
Sum ar i› 1230 „var kyrrt og fri› ur gó› ur á Ís landi. Lít il fling -
rei›.“21 fiessi stutta at huga semd mark ar hins veg ar enda lok tíma -
bils. Ríkja mynd un var lok i› og nú hófst bar átta ís lenskra höf› -
ingja um yf ir rá› yfir land inu. fieirri bar áttu lauk ekki fyrr en land -
i› gekk Nor egs kon ungi á vald. Fyr ir Ör lygs sta›a bar daga 1238
skip u›u höf› in gj arn ir sér í sk‡rt af mark a› ar fylk ing ar sem ekki
rofn u›u næstu árin. Ann an hóp inn mynd u›u Sturl ung ar ásamt
þegar ísland varð hluti af noregi 159skírnir
18 Sturl unga saga I, bls. 472. Sturl unga II, bls. 69.
19 Sturl unga saga II, bls. 121–122.
20 Sturl unga saga II, bls. 193–196.
21 Sturl unga saga I, bls. 342.
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:27 Page 159