Skírnir - 01.04.2007, Side 242

Fyr ir fless um sveifl um eru ‡ms ar ástæ› ur. Ein er sú, og fla› er
kannske grund vall ar at ri› i›, a› fla› tek ur tals ver› an tíma fyr ir „nú tíma“
a› mynd breyt ast í „sögu leg an tíma“, — fyr ir tíma mann anna í sínu dag -
lega amstri a› ver›a a› for tí› sem menn hafa áhuga á sem slíkri og geta
lát i› sig var›a á einn e›a ann an hátt, og flar á milli er langt svæ›i og b‡sna
grátt; fla› er gær dag ur inn sem er li› inn sem kem ur mönn um ekki leng ur
vi› og fleir vildu kannske gjarn an gleyma ásamt flestu flví sem hon um
fylgdi. Svo bæt ist ‡m is legt ann a› vi›. A› stæ› ur manna á hverri stund eru
breyt ing um há› ar, flær standa kannske kyrr ar um nokk urt skei›, en koll -
varp ast svo skyndi lega og flá geta vi› horf sem á›ur voru ríkj andi horf i›
eins og hendi sé veif a›, menn vilja kannske ekki kann ast vi› flau leng ur,
og fla› er ekki fyrr en eft ir viss an tíma sem hægt er a› taka flau til end ur -
mats. Svo má held ur ekki gleyma kyn sló›a skipt um og flví sem fleim fylg ir:
fleg ar ung ir menn koma fram á sjón ar svi› i› og ætla a› hasla sér völl í
bók mennt um byrja fleir gjarn an á flví a› gera upp reisn gegn göml um og
grón um höf und um, finna fleim flest til for áttu, og stund um ver› ur fleim
meira ágengt en nokkurn gat óra› fyr ir, víg or› fleirra og kenn ing ar sem
sprottn ar voru upp í hita deiln anna ver›a allt í einu a› vi› ur kennd um
sann leika, sem a›r ir taka svo upp.
Vi› fless ar a› stæ› ur flurfa fleir sem semja sögu sam tíma bók mennta a›
bjarga sér sem best fleir geta. fieirra hlut verk er a› skrifa um verk sem eru
á ein hverju óvissu róli hér og flar í kring um „hreins un ar eld inn“ e›a í hon -
um mi›j um, um ör lög fleirra er litlu hægt a› spá, flví flau rá› ast á vett -
vangi sem er me› öllu utan seil ing ar, í fram tí› inni. Á flessu vanda máli er
kannske eng in full nægj andi lausn, en höf und ar bók mennta sögu Máls og
menn ing ar hafa val i› flá lei› sem senni lega er skást: a› reyna a› leita sem
allra ví› ast til fanga, fjalla um eins mik i› og unnt er af flví sem skrif a› hef -
ur ver i› á sker inu eft ir 1918 og fram til loka 20. ald ar e›a leng ur, jafn vel
verk sem kunna a› koma mönn um fyr ir sjón ir á núlí› andi stund sem
dau› ar bók mennt ir. fietta er í raun inni gó›ra gjalda vert. fiótt sá bögg ull
fylgi skamm rifi a› verk i› ver› ur yf ir máta langt og flví erfitt yfir lestr ar, —
flessi tvö bindi eru sam tals um 1350 bla› sí› ur a› les máli, — gef ur fla›
mjög yf ir grips mikla mynd af ís lensk um bók mennt um flessa tíma bils.
Kost irn ir eru kannske mest ir í fjór›a bind inu, flar sem fjar læg› in er or› -
in meiri, og hægt er a› draga upp nokkra heild ar mynd; flar kem ur t.d.
ágæta vel fram hvern ig skáld sög ur Hall dórs Lax ness voru sá mönd ull sem
önn ur skáld sögu rit un sner ist um a› veru legu leyti, menn skrif u›u und ir
áhrif um frá hon um e›a á móti hon um, og í flví and rúms lofti fá kannske
‡mis ann ars flokks rit meira sögu legt gildi en flau hef›u ella haft. En
mynd in get ur einnig or› i› rugl ings legri fleg ar ekki er til sta› ar neinn sk‡r
bur›a rás.
En flótt far i› sé ví›a yfir er eigi a› sí› ur um val a› ræ›a, og vi› fla›
má gera ‡ms ar at huga semd ir. fiær hafa ‡ms ir gagn r‡nend ur fleg ar gert og
einar már jónsson242 skírnir
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:28 Page 242