Skírnir - 01.04.2007, Page 247

gerv ingu á fyr ir bæri sem fleg ar var skop gert á mi› öld um“ (sbr. IV, 495)
er fimb ul famb.
En flrátt fyr ir fletta er fla› einn kost ur vi› flessi tvö bindi a› mönn um
er flar a› mestu hlíft vi› ‡ms um fleim tísku kenn ing um í bók mennta fræ› -
um sem nú va›a uppi og hafa jafn an í för me› sér a› verk ver›a ólæsi leg
og eiga á hættu a› úr eld ast skjótt. Einu und an tekn ing una er a› finna í V.
bindi, bls. 504–506, en hún er stutt. En fless um tísku kenn ing um fylg ir
gjarn an dá lít i› skraut sem get ur lif a› sjálf stæ›u lífi án kenn ing anna sjálfra,
eins og glott i› sem er eft ir flótt kött ur inn sjálf ur sé ekki til sta› ar: í bók -
mennta fræ› um nú tím ans er horft mjög ví›a yfir veru leik ann, fjar læg ir
flætt ir hans eru tengd ir sam an, stund um á óvænt an hátt, og til a› tjá fletta
allt flarf mikla or›a smí›i. En fleg ar frán um aug um er beint úr mik illi hæ›
geta ein stök at ri›i or› i› ósk‡r í hin um ne›ri loft lög um, og fla› get ur líka
bitn a› á n‡ yr› un um. fietta ger ist nú ein staka sinn um í bók mennta sög -
unni, og mætti nefna fá ein dæmi. End ur sögn in á The Rise of the
Meritocracy eft ir Mich ael Young (IV, 452) er mjög vill andi, a› al at ri›i fless
verks, al ræ›i greind ar próf anna, er t.d. ekki nefnt. „Post jucundam“ fl‡› -
ir ekki „fleg ar æsk an er li› in“ (IV, 180). fia› var aldrei neitt „ást sjúkt
skrímsli“ sem hét Franken stein fla› best ég veit (IV, 503), — Franken -
stein var ekki nafn skepn unn ar held ur skap ar ans. Grund vall ar flætt ir í
fornri kín verskri lífs s‡n nefn ast „yin“ og „yang“, ekki „jing“ og „jang“
(sbr. IV, 542, — „jang“ er reynd ar ekki til í kín versku), kín verska or› i›
„tjí“ sem fl‡tt er sem „loft“ e›a „and blær“ (s. st.) væri rétt ara a› staf setja
„qi“, og trú leg ast hét aldrei nein fornírsk gy›ja „Sover eignty“ (V, 515).
Mál verk i› „Ó›ur til mán ans“ eft ir Finn Jóns son sem birt er mynd af í
IV. bindi, bls. 75, er sagt vera „mál a› … und ir áhrif um frá ex pressjón -
isma“, en fla› vir› ist nú frem ur vera abstrakt og und ir ö›r um áhrif um.
fiarf legt hef›i ver i› a› benda á a› „meta texti“ er ekki til vís un til hinn ar
vin sælu ár bók ar Guinness, sk‡r ing in „sjálfs saga“ dug ir tæp ast til (V,
566). Svo er erfitt a› skilja hva›a er indi or› i› „karní val ismi“ á inn í um -
ræ› ur um ís lensk ar mi› alda bók mennt ir (sbr. IV, 495), fla› hang ir flar al -
veg í lausu lofti. fieg ar les and inn rekst á or› i› „mark a reynsla“ (V, 499)
velt ir hann flví kannske fyr ir sér hvort ver i› sé a› tala um hi› forna ís -
lenska bænda fljó› fé lag e›a flá fót bolta, en me› smá veg is heila brot um
kemst hann a› flví a› flarna er senni lega átt vi› fla› sem nefnt er „ja› ar -
reynsla“ á ö›r um sta› (V, 705). En um öll flessi or› gild ir reynd ar hi›
sama og or› i› „rót ar kerfi“ (V, 505): ef les and inn kann ekki skil á ein -
hverj um út ræn um kenn ing um á fram andi tungu mál um eru flau óskilj an -
leg. fiví má reynd ar skjóta inn, a› tvö lyk il hug tök verks ins, „módern -
ismi“ og „post módern ismi“, eru jafn ó ljós e›a óljós ari, flau eru aldrei
skil greind (til raun til a› fjalla um „módern isma“ í rasta grein V, 20–21
lei› ir ekki langt), sem held ur er ekki von, á fleim er eng in skil grein ing til,
og flví er hætta á a› fla› sem á fleim er byggt ver›i vagg og velta. Or› i›
í hreinsunareldinum 247skírnir
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:28 Page 247